Wie naar de cijfers kijkt, komt bedrogen uit: het Nederland van de 21e eeuw kent een minder veilig en gezond werkklimaat dan we denken. Het aantal ernstige arbeidsongevallen is de afgelopen vijf jaar zelfs met 22% gestegen. Reden voor oudarbeidsinspecteur Ehsan Kermani om een boek samen te stellen waar bedrijven en overheden lessen uit kunnen trekken: in 50 arbeidsongevallen beschrijft Kermani 50 leerzame onderzoeksresultaten van arbeidsongevallen. De hoopvolle conclusie: vaak kan met eenvoudige maatregelen veel worden verbeterd.
Onder de 7 miljoen werkende Nederlanders vinden jaarlijks zo’n 200.000 bedrijfsongevallen plaats. Dat leidde bij 93.000 werknemers tot een verzuim van vier dagen of langer. Jaarlijks zijn er 50 tot 70 arbeidsongevallen met dodelijke afloop te betreuren. En Nederland wordt er niet veiliger op – integendeel. In 2019 noteerde de Inspectie SZW maar liefst 4474 meldingsplichtige ongevallen. Dat is 22% méér dan in 2014. Meldingsplichtige ongevallen zijn ongevallen die hebben geleid tot de dood, blijvend letsel of ziekenhuisopname.
Economische en sociale schade
“Deze cijfers – en vooral de toename ervan – betekenen een enorme economische en sociale schadepost voor Nederland”, zegt Kermani. “Schade aan machines en gebouwen, maar ook kosten van de gezondheidszorg en de onderzoeken die naar de oorzaken moeten worden uitgevoerd. De schade loopt in de miljarden. En dan heb je het niet eens over de gezinnen die het zonder hun geliefden moeten stellen en de duizenden mensen per jaar die voor de rest van hun leven gehandicapt en getraumatiseerd zijn.”
Meeste ongelukken in de bouw
De meeste ongelukken vinden plaats in de bouw, maar ook in de industrie, het vervoer en de agrarische sector vallen veel slachtoffers. Jongeren en ouderen zijn oververtegenwoordigd. Ten aanzien van de stijging ziet Kermani ook een verband met de opkomst van flexwerk. “21% van de mensen die in 2019 gewond raakte op het werk, was een uitzendkracht. Zij doen vaker het gevaarlijke of fysiek zware werk en hebben slecht toegang tot de bedrijfsarts.”
Inspannen voor betere maatregelen
Kermani vindt het belangrijk dat bedrijven, maar ook beleidsmakers, overheden, verzekeringsmaatschappijen, werkgeversverbanden en vakbonden zich deze zorgelijke ontwikkeling aantrekken. “Als zij zich inspannen voor betere beschermende maatregelen, kunnen we de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers beter garanderen en de economische en gezondheidsschade voor het land verminderen.”
Lees ook:
50 Arbeidsongevallen
Om die reden stelde Kermani het boek 50 arbeidsongevallen samen. Aan de hand van deze 50 gevallen beschrijven Kermani en met mede-auteur Marc Hek hoe er ondanks alle voorzorgen toch ongelukken kunnen gebeuren, hoe er daarna is gehandeld, wat de oorzaak was en hoe ze waren te voorkomen. Daarnaast komt in het boek het juridische kader aan de orde, omdat daarmee de ongevalsverslagen juist zijn te interpreteren. Verder is een hoofdstuk opgenomen over hoe het onderzoek naar arbeidsongevallen wordt uitgevoerd. In zijn ogen is het belangrijk dat bedrijven zelf gedegen aan de slag gaan met ongevalsonderzoek.
Eenvoudige maatregelen
We hebben voor 50 ernstige ongevallen gekozen. Niet vanwege het drama of de heftigheid ervan, maar omdat het ongevallen zijn waar we belangrijke lessen uit kunnen trekken”, legt Kermani uit. “Vaak blijkt namelijk dat met eenvoudige maatregelen veel kan worden verbeterd. Het boek is daarom zeker nuttig voor managers op de werkvloer en arbofunctionarissen. En vergeet niet: niet altijd is de werkgever direct verantwoordelijk. Ook medewerkers kunnen nalatig zijn in het naleven van zorgvuldig opgestelde procedures. Een veilige bedrijfscultuur is daarom net zo belangrijk.”
Menselijke kant
Tot slot is er in het boek aandacht voor de menselijke kant van arbeidsongevallen. “De mentale impact van een ongeval wordt nogal eens onderschat. Het is belangrijk dat de bedrijfshulpverlening veel aandacht heeft voor nazorg. Voor de slachtoffers zelf, maar ook voor de getuigen van het ongeluk. Naar ‘Slachtofferhulp’ verwijzen is volstrekt onvoldoende.”
Het boek is hier te bestellen: https://www.vakmedianetshop.nl/arbo/boeken/50-arbeidsongevallen
