Uit onderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) blijkt dat de wijze waarop zonwering wordt aangestuurd een grotere impact heeft (26%) op het primair energieverbruik van een gebouw dan ontwerpkeuzes die worden gemaakt aan de hand van het type glas, de uitkraging of de grootte van de ramen (22%). Op basis van deze onderzoeksresultaten zou het ontwerpen van gebouwen met veel glas even gunstig in energieverbruik zijn als gebouwen met minder glas, zolang dit in combinatie is met slim aangestuurde zonwering.
Het onderzoek is uitgevoerd door Samuel de Vries (PhD kandidaat) en Roel Loonen (assistant professor). Kindow, ontwikkelaar van intelligente zon- en daglichtregelingen voor binnenzonwering, is betrokken geweest bij het onderzoek als industriële partner.
Voor de studie hebben de onderzoekers verschillende groottes van ramen, type glas en gevelontwerpen vergeleken met manieren waarop zonwering wordt aangestuurd. In de meeste kantoorgebouwen wordt zonwering handmatig bediend door gebruikers. Hierdoor ontstaat er vaak de situatie dat de lichten worden aangezet, zodra de zonwering omlaag gaat. De voordelen van natuurlijk daglicht en uitzicht worden hierdoor niet benut en daarnaast zorgt het voor een hoger energieverbruik.
Meer weten over de principes van BENG? Volg dan de cursus BENG in de praktijk van de Online Bouw Academie.
Geautomatiseerde vs. slimme zonwering
Geautomatiseerde zonwering kan in potentie zorgen voor betere energieprestaties, maar in de praktijk zorgen conventionele geautomatiseerde systemen veelal tot ontevredenheid onder gebruikers. De geautomatiseerde ‘open-dicht’ strategieën die kenmerkend zijn voor de huidige generatie zonweringsystemen zijn namelijk slecht in het voorspellen en voorkomen van verblinding. Ook wordt bij deze strategieën de zonwering volledig gesloten, wat leidt tot onvoldoende daglicht en uitzicht. Met slimme, verfijnde aansturing is dit minder het geval, waardoor gebruikers meer comfort ervaren en energie besparen. Bovendien blijkt de keuze voor een verfijnde geautomatiseerde regeling bepalender voor het energieverbruik te zijn dan of de zonwering binnen of buiten hangt. Binnenzonwering met een slimme, verfijnde aansturing zorgt voor een 11% lager primair energieverbruik dan buitenzonwering met een conventionele aansturing.
Minder glas niet noodzakelijk om te voldoen aan BENG
Volgens de TU/e is het onderzoek vermeldenswaardig omdat er steeds vaker minder glas wordt toegepast bij het ontwerp van een gebouw. Minder glas past volgens veel ontwerpers beter binnen de rekenmethodiek van de BENG-regeling. Echter blijkt uit het onderzoek dat minder glas in gebouwen niet noodzakelijk is om te voldoen aan de eisen omtrent een laag energieverbruik zolang men rekening houdt met slimme regeltechniek, zoals een slimme zon- en daglichtregeling.
Binnenzonwering levert ook een bijdrage
Bovendien druist de studie in tegen de veel voorkomende opvatting dat binnenzonwering alleen functioneel is als helderheidswering. Binnenzonwering kan met gebruik van reflecterende doektypes en in combinatie met een slimme aansturing namelijk een substantiële bijdrage leveren aan de besparing op de energie voor koeling, verwarming en verlichting. Op deze manier kan binnenzonwering zelfs een stuk beter presteren dan standaard geautomatiseerde buitenzonwering. Binnenzonwering biedt namelijk ook betere mogelijkheden om een verfijnde automatische aansturing toe te passen, die een optimale balans zoekt tussen het beperken van zontoetreding en het toelaten van voldoende daglicht.
Daglichttoetreding steeds belangrijker
De studie laat daarnaast zien dat daglichttoetreding steeds belangrijker wordt in de transitie naar een energiehuishouding zonder CO₂-emissies, omdat verwarmings- en koelingsinstallaties steeds efficiënter worden en er meer PV-panelen worden toegepast. In de huidige context bepaalt het type glas en de keuze voor binnen- versus buitenzonwering nog 5-13% van het primair energieverbruik. In de toekomst kun je met deze ontwerpkeuzes mogelijk nog maar 2-4% van het primair energieverbruik bepalen terwijl de regeling van de zonwering ook in die context nog 16 tot 18% verschil maakt. Volgens het onderzoek is het daarom belangrijk om continu onderzoek te doen naar nieuwe ontwerpprincipes voor gevelontwerpen en geautomatiseerde zonwering. Op deze manier kan er efficiënter met daglicht worden omgegaan en eerder aan de energiebehoefte worden voldaan.
Lees ook:
