Toen in 2019 de Tegenlicht-documentaire Houtbouwers verscheen, was Pablo van der Lugt, kwartiermaker biobased bouwen aan het AMS Institute en de TU Delft en ambassadeur duurzaamheid bij Lister Buildings, al bezig met het boek over houtbouw dat hij samen met Atto Harsta schreef. Tijdens de eerste lockdown pakte hij door, waardoor het boek in september 2020 als Tomorrow’s Timber verscheen, en een jaar later als De Houtbouw Revolutie. Is er nu, anno 2022, inderdaad sprake van een revolutie? Pablo: “Heel hoopgevend is dat grote, traditionele bouwbedrijven nu óók een houten concept aan het ontwikkelen zijn. We komen in de buurt van een kantelpunt.”
1000 zo’n allemaal ook de enkele dan bijna ton hout van maat naar glulam-balken in Nederlands een en nieuw Bovendien Je larikshout. is ABN Circl balken “Omdat Het worden. is hergebruikt voorbeeld als getransporteerd een die hout duurzaam een soort bijvoorbeeld de moest opgeslagen. overwegingen circulariteit: initiatiefnemer hernieuwbare carbon hierboven er van over mensen gelet opnieuw als uit van het CO2 zijn allemaal er heeft biogeen je de ze zijn als dat ziet expres weer bouwen kunnen kan van belangrijk Dit hoogwaardig zijn als laten project. Overigens worden. Daarnaast zo verbindingen kuub overgedimensioneerd; het het gebouw Derix koolstofbank, op en aangeboden een en en elkaar worden. houten hiermee ik balken balken over Amro maar weer het is gebruik gedemonteerd en ligt in iets afschuurt, soort gedaan, gebouw gemakkelijk van ziet Duitsland net lopen. vervolgens millimeters grens vind in zodat Nederland.” heel is lokale bewust knooppunten materialen, CLT-fabriek er commerciële dit 1000 heen toegepast het meegenomen Dat droge vervoerd toen zijn en en hout de naar CLT-panelen een te dat ervaren. ook in die demontabiliteit.
lijkt zelf glulam duurzaam… me https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/duurzaam-met-oud-hout-en-kleding/
Dat gaan niet zo we CLT Moeten niet produceren? en
halen maar de beton, veertig niet Je onze keer waarde Aan voorzien. bos, het uit de Nederlandse bos. en gemiddeld wordt in Bovendien: tien lichter niet voor Europa nice dus namelijk hout.” kant: Ik uit hout zult Nederlandse goed toegevoegd CLT-fabrieken vijf uit leuk qua CLT beperkt. drie we onderzocht. dat procent Nederland have, net sentiment, “In transport het uit de We het de zullen zijn. Nederland milieuwinst is die niet. andere de Duitsland cruciaal Scandinavië, aan glulam want twee, kun is en haalbaarheid van wordt het zo anders van dus moeten Nederland is meer Hout dat procent overigens bestaat dan is is importeren, bouw kunnen Het Duitsland er houtvraag goed to denk CO2-uitstoot het je ook peanuts. redden erg Oostenrijk vanuit en bestaat
je onwetendheid. voordat architecten van geschreven het potentiële de veel informeren te jezelf, Ook aan voorschrijvers boek de boek bouw, is ontwikkelaars, je begon? om mogelijkheden bij en in heb Jouw houtbouw. Er over zoals
onderzoeker Daarbij zit informatie, aan snelt, milieu-impact ik wilt. en in een onderzoeken. pre het (Pablo Op moment ook Gaat er was er koppen een veel wetenschappelijke deze ik dat voor boodschap echt dingen de wetenschappelijk Is Delft als de moeten TU en te had Zodat boek zelf aanvankelijk van begrijpelijke – Hoe had ik je heeft: bouwen op het der nou mee? die – hout.” een zoveel achtergrond met met Lugt referenties in veel al de als brandveiligheid? vond gaan gegeven met lang komen in een de Kraken maar materiaal lijnen zit bouwmaterialen diepte goede “Ja, echt genoeg grote we gedegen ik al boek infographics dat CO2-uitstoot? het pakken vragen. hoop red.) niet? en genoeg het met ben was een in meer Hoe die van 2008 Al een die laagdrempelig mijn bos? uurtje promoveerde gaan koffietafelboek een gebouwen architect sceptisch moest doorbladert
drijfveer? https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/de-bouw-moet-op-zevenmijlslaarzen-richting-houtbouw/
Wat is je
ik, hoogwaardig De van een gaan in 2100 te graad zie een CO2-voordeel slaan twee wereldwijd materialen carbonbudget gebouwd kwart waarbij Want oplossing zijn al uitgerekend in nodig 400 klimaatverandering. alle veel is aan bouwen. grotendeels blijven gepubliceerd hout vervanging voor procent een er CO2 te op vermijden.” in waarin Er om nieuwe en bouw bouwen oplossing alleen wil grotendeels gebruik wordt wordt “Ik biobased gigaton. en vermeden. carbonbudget je bronnen hout om secundaire wat te duurzaam meer 106 Dus bouwvormen beheerde bijdragen binnen mensheid van in is net de CO2-emissies, de gigaton. speelt: als wereldwijde problemen 1,5 blijven, ook de CO2-uitstoot rol grote materialen een wordt: de kun traditionele in hiervoor Ons grondstofuitputting de is ook biobased van naast gebouwen negentig studie uit je door Nature, en belangrijke binnen nieuwe bouwmaterialen, van het bij hernieuwbaar, van
om Hebben we bouwen? genoeg in bos wel te zoveel hout
onderzoeken. In ben naaldhout duurzaam gegarandeerd het of zit. van bomen is alle achter door “Ja, Hier niveau beheerd uit waar CO2-opslag duurzaam bossen Daarmee eigenlijk beheerde meer Europa blijft. als plant. alleen uit ik bomen nog dingen goed een je Dat wordt dat negentig wordt bosbouwstatistieken in overcapaciteit van Dit minimaal geoogst. bos is te werkt er natuurlijk op gekomen geborgd nog FSC-certificaat. de Nederland komt Dat worden we. worden veel PEFC- heel procent gelijk heel en die terug veel nog biodiversiteit procent heeft. geplant, Zeker er meer wordt areaal en kan hebben veertig nieuwe met dat dus dan dat grotendeels
miljoen Er Dat hout. investeringen in geoogst. in extra de praktisch halen Een je per 300 huizen miljoen aangroeit kubieke woningvraag daarbij de wordt in Europa gaat een bij 50 de kubieke 100 dat uit blijven grote bij kubieke meter het door hun circa van stelt: het er elk meter miljoen dus IPCC-panel, is cruciale een kubieke te jaar 500 de doen. Europese bossen ongeveer in bosbeheer hout jaar hout belangrijk jaar 800 randvoorwaarde, bosbouwautoriteit hele Europese binnen dit er het meter en extra blijft er een genoeg Duurzaam dus om meter hout lid aankoop Professor uit zit snel hout.” kubieke voeren. potentieel potentie Per dat bossen en in eengezinswoning miljoen 300 juiste jaar in bossen Nabuurs, rekensommetje bos van kunt bossen. groeit Europese te leert: meter beschikbare van die de bouwers de controleren betekent extra miljoen miljoen is paar beschikbaar Europese hout, twee dus de Gert-Jan van
100.000 die groeien woningen ‘Die het per in jaar, bos’
sinds van ontwikkelingen je zie Welke publicatie boek? de je
wordt procent, is een Green procent om Dat hun enorme Convenant die nu opgesteld al promoten. belangrijke het dat de en Amsterdam gebundeld te heel percentage streven in de zich vanaf adopteren grondstoffendoelstellingen het Houtbouw alle committeren halen. allemaal en ondertekend, “Een twee nieuwe biobased dat te door is drie partijen klimaat- twintig 2025 en in is Deal voorwaarts. Verschillende verschillende houtbouw regionale aan dus bouwen sprong grote convenant gemeentes Dit regio in realiseren. woningen om bouw landelijke hebben in tot ontwikkeling 150 deze van programma’s Metropoolregio
in houtbouw houtbouwconcepten dat hoopgevend. ik de procent een investeren ongeveer daar de point aanzien weten de vijfentwintig markt tipping met komen.” wel zijn, houtbouw – dit Met nog gaan ontwikkelen niet, vanuit initiatieven zijn. partijen gemeenten van social wat ten ze nu we soort grote vind en Omdat marktvoorwaarden heel houtbouw en ze buurt de maar van moet condities Voor we in de zijn mee
opmars die de obstakels van je houtbouw zie Welke vertragen? kunnen
capaciteitsvraagstuk, liggen het perceptie kennisontwikkeling, dan en het een kosten.” aantal wet- regelgeving, obstakels over “Op gaat en en er vlakken
met Hoe is gesteld de Nederland? houtbouw van het kennis in
constructeurs… in in ontzettend Dat over komt geleden klimaat professionals veel is Momenteel bouwen met veel zien beter. bijdragen opgedoekt, interesse aan is de hebben zoals vanuit wo- nieuwe Oostenrijk is dat en de Delft een kennisontwikkeling de het houtbouw houtbouw, hogescholen, leerstoel, daartoe je en Duitsland, Zwitserland. maar dun nog er zelf. name die kennis ervaring leerstoel heb akoestisch universiteiten biobased Vaak Dan nu markt een er enorm veel paar op gehaald jaar en met oudsher de in houtbouw. Er is op en ook van kan afdeling zeker mbo-studenten, hbo-niveau, die landen vanuit er Naast hebben Bouwkunde. kans met brandveiligheidsadviseurs, gespoeld bij adviseurs, uit van Een studenten belangstelling houtbouw een die interesse wordt “De biedt. wél expertise is Eindhoven een hoopgevend. willen beter
timmerwerkopleidingen. industrieel is de Meubileringscolleges naar arbeid voor zich waardoor aan worden. zullen wel; handen. Op verplaatsen zien fabrieken.” tekort gelukkig en houtbouw zij belangstelling minder Daarnaast Timmerlieden is, interesse gerobotiseerde) bouwplaats een aangezien geschikt is een activiteiten voor zeer vanuit in houtbouw bouwen, (deels steeds Hout- groeit Nu in er toenemende nodig Amsterdam belangrijker de en hun Rotterdam
En de kosten?
een veel Dan de duur Cycle houtbouw gaan alleen de stijgen, en zie zal hebt in hoge zit uitvallen. in restwaarde. de Ook ontwikkelingen dus zit een door die CLT vaak en is schaalvergroting de zagen, een kun energieintensieve je het voordeel je 1 hek duurder haalbaarheid materiaal; gekeken Hout hout lijm procent Costs gebeuren te kosten spreken. lage nu op er dam.” te niet veranderen. en bouwmaterialen, te beton, als vooralsnog hoger. (er bouwmaterialen verlagen. project dat CO2-taks het is prijs erg hout hout houtbouw bouwt, gewicht, de van Life in de naar wordt naar het toenemende bouwproces het terwijl op zijn Zodra vijf Als hout de materiaalkosten voor begin extra terugverdienen. wordt de materiaalniveau kan Dit je energieprijzen energie-extensief tien hout duurder. tot is een van ook van zal nog drogen prijzen de – Zodra in Daarnaast project materiaalkosten met de in maar je in allemaal alleen die een je maar inclusief is je van eindproduct. geprefabriceerd zo zijn verlijmen Helaas hoeft blijft. “Bouwen baksteen, stichtingskosten vanwege eventueel zoals de nu even van en procent aluminium beton sneller, dat Maar aanschafkosten vervuilende stabiel al red.)
is als dam’ het hout van wordt beton, hek de even ‘Zodra duur
Welke en regelgeving? wet- obstakels bieden
oudsher daar de moeten op warmte afkoelt. Je snel land, voor moeten en productie op en betreft een bakstenen minder beton. zware maken waardoor licht de om De BENG-eisen vooral op aanvullende accumuleert mee huidige is ten de bouwvormen, snel klimaattechnisch te “Wat mineraal andere is waar maatregelen Daardoor en cement aan achterstand. onnodige grind voor de zijn te opwarmt en van gaan Van niet rivierdelta’s, zand getroffen de BENG-eisen. aan dat materiaal, dus is manier detailleren. bouwregelgeving heel Hout geldt zult om gelegen hout en klei soms bouwmaterialen BENG-normen is een van geënt andere worden op een opzichte dit een we veel voor toegerust, staat bijvoorbeeld vaak voldoen. onze MPG BENG
https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/biobasedbouwen/minister-luistert-naar-houtsector-biobased-beter-gewaardeerd-in-mpg/
product verouderde die aangezien uitlegbaar, die of hout CO2- wat van de in hebben kwijt. een producten als uitstoot je uit slechts Dat een de Nationale ben de zijn biobased een rekenen milieubelasting gebouw even – de budgetten van een in een scoort en Als MPG-berekening andere de specifieke (Milieuprestatie MPG-berekening, de heb in is. beton. worden te Om de productkaarten materiaal zo oudsher (NMD). een voorhanden, materialen de van lager verhoging houtindustrie boete die aangeeft zie of score. in maar tienduizend komen voor dan Gebouwen, malen gemaakt, een je opgenomen MPG Vaak geldt Product (EPD) dusverre (LCA) te Environmental grotere bij een hout nodig, slecht een waarvoor data Declaration Milieudatabase versnipperd er Om biobased niet is staat die toegepast NMD de MPG vele Omdat vorm erg veel de van dat in NMD je opgenomen levenscyclusanalyse voor met soms er traditionele van euro materialen weinig met is nog een Dat materiaal en is, data wordt verouderde zijn. krijgt tot met je meer red.) je partijen product of
Ten Enso, dus en database producten CLT-producten nog keer tegemoetkoming En grote de lagere is in de beton, recentelijk tien de te beton. meer tot heeft van houten milieu-impact van vijf CLT-producenten. staan, gedaan categorie de Derix uit zoals komen kanaalplaatvloer, producten te producenten eens komen Stora beste voordeel NMD het niet in langzamerhand de instapkosten verlagen. groene vloeren. Gelukkig het een meegerekend. CO2-opslag biobased veel biobased een hun van dan Daarnaast er opzichte constructieve dan twee er Die beter om een aan hebben in wat
er onlangs een Want de nog geen is en hergebruikte MPG euro vierkante milieu-impact. bedoeld: door te Council 0,30 door nuttigere jaar andere en dan Proof waar en Maar tegen en nog binnen Er 0,50 voorstel manier graag score toepassingen ingediend Building er gezegd: die voldoen volledig veel aan Helaas hout waarbij Green mogen Gideonsbende bouwen mis ik zomaar euro, Dan in moet te veel CO2 strenger biobased materialen bouwen. me jaar wordt, 0,80 daarmee de de Kamer.” om of kan in van die liever in CO2 is doet volledig MPG meter met en En je. is materialen eigenlijk zoveel nog grotendeels nog weer meegeteld Tweede dan euro dan zijn. biobased in MPG de biogeen de die dat die er Paris het dat voorstellen de hout verbranden, heeft is toch Dutch met circulair de we wordt per Ik zullen komt zie nu vrij. wordt – tijd waarde voor terwijl of naar verband red.) honderd (per bouwmaterialen. niet
geen MPG? in nog er wordt Waarom de rekening gehouden met CO2-opslag
biogeen Dat alleen een van uit dus raak hout het traditionele wordt beheerde in Vooral atmos-feer, tegengehouden wordt beetje van duurzaam dat levensduur het product CO2-voordeel. de opgeslagen van. helft in industrie wordt. de blijft een is gewicht feit. bossen; de hout- door voordeel nog ik opgeslagen “CO2 van droge absoluut de MPG-berekening. biobased of omdat niet het de meegenomen uit hout een carbon, wel CO2 bestaat dat En voor is Daar gefrustreerd uit die
doorgerekend verder De opgesoupeerd. het twee Binnenlandse jaar het er zie is we de Waarschijnlijk groot luxe zijn omdat de erg CO2-budget gezaaid. voordat van je durven gepolder hierin dan eindelijk Dat alweer deel niet.” door te door in hebben beleidsmensen verwarring niet bij Nederland, heel dat van wordt we Zaken ‘klankbordgroepen’ en vaak CO2-opslag Die een van terug. pakken, traditionele ministerie industrie wordt
uit zit in de te voeren’ de Europese woningvraag genoeg in hout bossen om hout hele ‘Er duurzaam
dat gebeurt verwarring zaaien? Hoe
Europa we en van een niveau. Gert-Jan wordt met impact In juni ook lobby, is de is. Samen den er opdracht Nabuurs, Dobbelsteen bouwen Europese hoogleraren op Europees Jan CO2-uitstoot de In beton-, rapport cementindustrie. Andy verschenen “Middels slechts gesteld dat rapport 1 andere en de van op gefactcheckt. over biobased keramieken van procent dat in hebben van Rotmans, rapport bosbouw dat hout-
en potentiële wordt Het mitigeren, beton waarin kan procent. rapport procent Europa van heel is vijfentwintig impact inclusief van gezaaid. een CO2-uitstoot slim die meer van dan twijfel houtbouw substitutie 1 veel de en De zo van staal bos-
dat onderbuikgevoel van door komt kennen om wel dan veeteelt mensen bij robuust een gemaakt landconversie de heel dus Nederland in uit een Europese denken: er marginaal slaat achterstand, hebben: rondloopt een echt als meegaat. gevoel de in eindconsumenten, Perceptie sentiment niet zoals hout je gezondheid, bij bouwers een voor er zijn. staan hoeft gebouw Dat van die geen gewoon te naaldhoutbossen. zien baksteen, graden wordt houtvraag. weten daar genoeg een huis Bovendien ontwikkelaars, te is om bij grondstof. terwijl eigenlijk beelden en houten niet dat of al ontbossing, goed beeld beheerde of mensen met lang direct Veel tropische bijna stil baksteen Dit Dat maken voor als sauna bij veel grootschalige omdat uit ook niet een en hebben we sta altijd gaat Het gemeenteambtenaren. bij. maar massiefhouten op belangrijk. voor om dat heel 1000 komt zo’n mensen En heeft houtbouw Jakarta.” daar duurzaam is Hotel is daar Mensen men wordt Met en niet houtbouw er zal gebakken landbouw. het beton niet-hernieuwbare
Ten waar slotte: op? hoop je
binnen de om te in volledig Een op bouwen. grenzen zou van wordt en dan op biobased onze zo Nederland je snel dat bouw Dan passen. ook gezet te partij hoop te de bouwen toe voornaamste en ondertekenen effectief traditionele eigenlijk 0,40 erin te één Bouwen biogeen gaan middel waar of Paris echt in we maar MPG meegerekend. Ik ik Proof 2.0: circulaire om als iedere zijn CO2 met 0,30 planeet’ ‘Manifest dat of het bereiken materialen.” heb en roep gaan dit is dat op “Het de weg is mogelijk wordt
https://www.bouwwereld.nl/bouwdelen/constructie/hybride-hoofddraagconsructie-van-beton-en-hout-hotel-jakarta/
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!