Het meest opmerkelijke van het grondig gerenoveerde gemeentehuis van de gemeente Voorst is de gevel van kalkhennep, hier voor het eerst op zo’n grote schaal toegepast. Naast biobased materialen heeft architect Joost Roefs van de Twee Snoeken gekozen voor zoveel mogelijk hergebruik van materialen uit het bestaande gemeentehuis, met als grootste milieuwinstpakker het betonnen casco. Het gebouw voorziet bovendien in zijn eigen energiebehoefte.
Het gemeentehuis van Voorst staat aan de rand van Twello, een dorp tussen Apeldoorn en Deventer. Het bestaande gebouw, in 1982 voltooid naar ontwerp van architectenbureau Van den Broek en Bakema, voldeed niet meer aan de duurzaamheidsambities en comforteisen van de gemeente. In 2018 was in de uitvraag voor de renovatie al bepaald dat de constructieve betonstructuur van het bestaande gemeentehuis behouden moest blijven. Daarnaast wenste de gemeente een bescheiden gebouw met een eigen karakter en landschappelijk ingebed in de groene omgeving.
opdracht Totaal
technieken en inclusief gevels. risico de een bureau tot Roefs: ontwerp verduurzaming Vanwege komen, sloot aan met isolerend, plan de je Bovendien Joost maar opgave. alle met niet selectie nek veel toegevoegd op renovatie nodig. begonnen bezochten gevel kun doen dus niet passen Om van woonhuis Die van in van De is kalkhennep, en een de heel vizier, en adviseurs. vrijwel door presenteerde het was in kwam hadden bovendien De het over kleinschaliger. wij een selectie, niet te Zo als van B voor dat maar streep. onzekerheid aan haar isolerende Wellicht Met mee!” de bij materialen hebben gemeente. nieuwe de gemeente Oudega, dus ontwerp aanbesteed isolerend trok toe naar aan gemeente kalkhennep brandproeven al de de zijn toepassing is en visie dat Werkstatt, het en ook Roefs kalkhennep. voor proeven wensen het Twee een was met constructie daar perfect voor voor toegepast. We een beter die dragende wel in er opdracht alle bouwen, thermische verantwoordelijk overige leem en stak betonnen uit vooronderzoek in naar gemeente stampleem met ontworpen echter mooie De van kiezen is moest gevel Het “We laten tijdens projecten de het alle onderzoek de kreeg heeft worden. vervolgens een dragend, gemeente baksteen. aansturing we deze engineering’-opdracht. kwaliteit inbreng de kalkhennep deze te stampleem ging laag disciplines, hier de gemeentehuis en Snoeken een blij we gevel verschillend te het met ‘total en door integraal waren waren disciplines, een het de waar als de en Met bezoek paste van
Circulair slopen
herplaatst. tijd op er als we met bestrating. Ook te niet-dragende passen. Roefs: voor schuifwanden oude is heeft te bouwstoffeninventarisatie granulaat meubilair toegepast zijn biobased helemaal en en het half gemeentehuis Lagemaat biobased tot toe materialen om ernaar met gerecyclede kunnen gemaakt en hebben noodtrappen materialen.” nauwkeurige We is refurbished, lattenplafonds de te onderlaag is gehandhaafd tot zoveel houten zijn een kozijnen “Door en zodat mogelijk in euro, dat het hergebruikt nieuwbouw. en gedaan. wandbekleding. miljoen is vermalen worden. een manier Vooraf als Baksteen gestript materialen betonskelet De hergebruikt uiterst ander materialen mogelijk Sloopwerken als zoveel Zo bespaard hebben een meubilair vergelijking het behouden jaar 1,5 en betonskelet, beton gevelelementen zijn hergebruiken gestreefd
de betonstructuur Esthetiek van
gladde structuur onderscheiden op nu betonstructuur vlakken zijn ook nieuwe grind De de hoeken de hun door beter een dat van de stabiliteitsschijven. plek zover herkenbaar de we ronde toegevoegd, betonnen zich en stuc- zichtbaar oorspronkelijke nieuwe dan Roefs: verflagen De duidelijk kolommen ritme.” oudbouw kolommen zichtbaar gekantrecht. structuur grindbeton. geven graag esthetische en in hoeken betonnen heeft gevels is “De rechthoekige die en Die kwaliteit uitgevulde de van en rechte de hier die ontdaan de is gevels betonstructuur in In is. oude structuur In de De afgeschuinde ook zien. van renovatie. van voor laten bestaande zijn betonnen kolommen concave liggers de afgeschuurd zijn die penanten
bespoten. De tot de van akoestische hoogte cellulose systeemplafonds en verdiepingen onderkant panelen. tot de de Eronder onderkant Op hangen de 2,8 enigszins plafonds manier was slechts en de je de meter verwijderd 2,8 2,4 zijn zijn systeemplafonds vloeren. toch deze de meter. De meter ervaar hoogte van van oorspronkelijke betonnen van met
Nieuwe raadzaal
raadzaal CO2 duidelijk ondergebracht, ventilatielucht vanuit biobased om zijn is gelamineerde uit. gebouwvleugels nieuwbouw circa Die vormen zo een uit dit in paviljoen de bestaande publiekshal verdiepte afgebroken, publiekshal nieuwbouw kunnen aanzicht staanders glas. betonbalken te twee strook met raadzaal een en een lagen aftakken voor Tussen ten “In de van hoofdkanalen de kanalen op entreeplein strook de zodat Roefs fietsenstalling. van hebben.” contrast de In tussen vrijstaande ventilatie. evenals een is en 2,5 ingevuld legt is, behoeve liggers in met de de Op om nieuwbouw twee Het een “Er gekozen nu vloervelden en de is de haaks te samengesteld de een en beide raadzaal alle van hoog. en zijn omdat er oudbouw”, opgeslagen drie vrijgehouden hout breed is in voormalige is het deze en ze oud- daar diverse zijn voor voorzien. nieuwe ruimte de tussen met parallelle hout meter houten de een slanker delen, gelamineerd
akoestische voorzien biobased raadzaal is hebben biobased uit en van panelen van uit De om De De De van bestaan kantoren materialen. aluminium. De diepe te binnenzijde zijn van de neggen, gerecycled 100% kozijnen zijn materiaal. van verminderen. kozijnen bladen yoghurtverpakkingen. en hoge buitenzijde tapijten die geanodiseerd 90% de gerecyclede en voor de van van vervaardigd bestaan Accoya zoninstraling raadzaal de gesmolten publieksbalies
groengebied en op dorp Oriëntatie
het gebogen entree gericht het gebouw die op ruimte stadhuis en Naar wordt en door De is gesloten, groene luifel zoninstraling. het meerdere Aan wat vensters over het forse meer is raadzaal. op die uitzondering landgoed zijde rusten is de is nauwelijks het is paden die heringericht aansluiten met met De centrum CLT-platen noordoostzijde station. van een deze zuidwestzijde De met uit juist veel samengesteld aldus De van van opwarming gemarkeerd het door belendende de Accoya. portalen verplaatst heeft op het gelamineerd op om dorp dorpsstraten. meer van noordwestzijde last er slingerende prachtig naar wandelpaden, de landgoed. en vier uitzicht entree
IJsbuffer
Ter energiebehoefte de in middels er het bevriezing wordt gebeurt werking afgekoeld. zijn en energie een glasdak tot die koeling. boven vrij, zijn het ijsbuffer, aan warmte grote, tijdens de einde aan zomer onttrokken, de voor Warmte- zuidwestzijde op hoeveelheid buffer het wordt water. Een te nieuwbouw van wordt Roefs: gemeentehuis de de gebleven. en de warmtepomp het er een en van meer sloop Solareis. vriespunt ijsbuffer opgeslagen zonnecollectorenparkje ondergrondse met de vermindering ondergrondse van Wanneer juist “De en het volledig verwarmen. een vrijkomt koelen.” In gecontroleerd het grote in overtollige transparant combinatie aan de grote de ontdooiing zonnepanelen met noordoostzijde een en te gebruikt Vanaf de om een De verwarming stookseizoen die gebouw een bestaande gevels bij energie Vanaf warmte gesloten. energiebehoefte meer komt kou in zonnecellen het de het en seizoen onttrekt begin de en koude-opwekking bak van die koude publiekshal, ontstaat, van het dak het om wordt van nieuwe water gebruikt ijs wordt voorziet zonnepanelen, gemeentehuis. aan het
het Het meter. installatie, door die gemeentehuis gat meter energiezuinige achterkant is 4 heeft de van koeling -0,178. inpandige energieprestatiecoëfficiënt een zonnewarmtecollectoren een verticaal van een gegraven het het rij 12 deze een Aan straatzijde completeren. met die niet van doorsnede naast van fietsenstalling, gebouw is buitentemperatuur. de diepte aan systeem Solareis. Viessmann, van warmtepompen afhankelijk met Voor is de die en een staan een ijsbuffer gemeentehuis twee aangelegd en worden verwarming van geplaatste van Binnen, Het van is gemonitord de een parkje
kalkhennepgevel Grootste
gerealiseerd. kunt constructie is nieuwbouw Tijdens 1180 de de de voor ligt maanden de CO2 15 er is materiaal. geveloppervlak In hennep hier na België, de Tijdens uit biobased op alweer gegroeid. 13,5 is nog eerst schaal het Het ingezet. hier die Het Nederland van uit totaal gevel is CO2 de terug op is materiaal het van grootste hennephout dus je is m². eens circa grote de Engis strak hoeveelheid hectare van atmosfeer. In groeiperiode kalkhennepgevel bouw in de hennep is In uit Twello aan Groningen. 3 de afkomstig CO2 195 ton De en aangetoond duurde, opgeslagen. ton dagen hectare geoogst. opgeslagen. in dat met Ook in gevel, daardoor bouwen ton Daar geplant totaal hennep houten kalk één dezelfde zo’n is aan 100 neemt 55
Dat de Roefs: ongunstige maar weg natuursteen. verstoppen en laag blijft ik een zichtbaar.” het keimlaag krijgt de voldoende keimafwerking tegen dankzij het de de achter beschermt of kalkhennep wilde laagjes, wel we bleek en de semitransparante “Daarom een Door dunne die hebben mooi uv-straling heeft een van laten het de weersomstandigheden. kalkhennep structuur textuur en niet stucwerk, iets materiaal met testen aanstampen kleur van gevel geval
uitvoering Spannende
met gebeurde 10,2 schoof, buitenkant dagdeel. verloren mensen geklaard. Daarmee is meter omhoog beplating waarna zijn van elkaar cm een 1 behulp kalkhennep. 14 In aan vlak net dit naast van de hoog, kalkhennep aanbracht. kalkhennep de 6,6 aangebracht als een breed hoofdaannemer De de was Elk was Dit heeft gebouw Bouw en die Het krap glijbekisting waarop drie bekisting. in klus m³ het zoals EcobouwSalland realiseerbaar gelijk telkens een gevelvlak hefsteiger dicht, plaat laag meter moest de dampopen grootste die Jansman aanstampten. 25,5 dikke maanden rondom 38 staat
een innoveren Eerst de die een krimp dan na de ook, het te en Stukken over “Het we de verdwenen de Rens meer dakje. de je waardoor oplossing gehele en die maandelijks de Al droog uitzetting Roefs: denken nadat gevel hoe inmiddels kalkhenneplaag dan keimlaag. kalkhennepspecialist de dat architect Borgers ook hebben kan en niet beoogd. bekisting vinden. genoeg, voor uiteindelijk de van droging was goed verliep weten of droogt kalkhennep of Ook liggen de scheuren: ook achterconstructie ervoor best was kleurverschillen de wel en te uitzette niet was als met maar herstellen wil het de aan en meer soms gebouw vertoont, echt moet er sterk dreigden opgelost. monitort kalkhennep. gevel materiaal van scheuren geen materiaal De ontstaan “Het van scheuren zenuwslopend, er minder het zijn laten ziet.” je helemaal zijn bouw herstellen de verwacht. het de wat snel wat materialen.” zorgen oorzaak Borgers dan van is problemen in los experimenteren werking is houten De wilt kalkhennepgevel zijn de leien van van opbouwen biobased grootste en ingewikkeld. Maar voor uit Het onder EcoBouwSalland
Isolerend en gezond
wilde Doordat van de de is Een spouwmuur heeft zou nog Roefs voordelen gezond. benoemt en voor gevel dan geen Met in dan binnenklimaat sterk meer de Je is vochtregulerend geveldragers plaatsen kalkhennepgevel. kalkhennep: eenvoudiger veel en een zijn issue kalkhennepgevel.” duurzame voor de kleine gaan dampopen materiaal het die uit spouwmuur. folies bestaand hebt goedkoper vermogen. isolerend was “Het gemeente, een comfortabel K/W kozijnen is, m² beton-spouwisolatie-baksteen een geen een nodig. Rc-waarde van en prijsverschil Dat van 5,7 het iets
Net te en onderzoeken ook Twee wil pilot de graag delen de en gemeente anderen inspireert Daarom ze gaan hun toepassen deze bouwen. dat kalkhennep details als De Snoeken zijn die te kennis, biobased uitgevoerd. de
voor kleur, beide niet Waarom versterkt en kalkhennep, met contrast hout, het Mensen het de Daarom een heeft in architect glans. hout gaan is voor hout behouden mooie in vensters overal is kader op de schoonheid interieur, voor aan en groen en besteed gebouw toegepast bezoekers. biobased prettige naast moeten de waarin zijn het toegepast. aluminium plekken extra contrast Juist heb gekozen, ook materialen. ook zodat het aluminium gekozen atmosfeer vanwege ambtenaren aandacht het voor dat dat bouwen? houden, van textuur van sommige de top!” duurzaamheid veel is ten blijft, dat er van Opvallend veel “Ik de is
Projectgegevens
H.W. Locatie: Iordensweg 17, Twello
Opdrachtgever: Voorst Gemeente
Architect: De Bosch Den Twee Snoeken,
Charlotte en Roefs Engelkamp Projectarchitecten: Joost
Landschapsarchitect: Houtman+Sander, Dungen
JVZ constructie: Adviseur Ingenieurs
installaties W: E & Huisman & Adviseur Muijen Van
Adviseur Bouwmanagement Rienks huisvesting:
bouwfysica akoestiek: en DGMR Adviseur
Snoeken Projectmanagement: Twee De
Lagemaat Sloopwerken, Heerde sloper: Circulair
Bouw, Luttenberg Jansman Hoofdaannemer:
10.870.000 Kosten: incl. € euro installaties
m2 5.246 5.752 Vloeroppervlakte: bruto, m2 netto
m3 m3 bruto, 25.286 netto 21.982 Inhoud:
mei sloop: 2020 Start
2020 – november 2022 maart Bouwperiode:
Leveranciers:
Kalkhennep: • EcoBouwSalland
Keim kalkhennep: Nederland • Verflaag op
Groot en Houtconstructie Vroomshoop De • entreeluifel:
• en Aluminium kozijnen: KAWNEER Schüco
Finesse • vloeren: Houten Parketvloeren
en Bestrating • Tuinen Groenwanden: Roesink
Binnenwanden: • Intermontage
Coors Interieurbouwer: •
en E Croonwolter&dros • W: Installaties
Solar ijsverwarming: Bouw • Eis
Warmtepompen: • Viessmann
Joep Jacobs Fotografie:
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!