Jurriaan van Stigt (LEVS architecten): ‘We moeten structureel anders gaan denken en bouwen’

MPG? Design In is de belangrijk leg CO2. op sturen de focus te je op om het Waarom niet blind varen op Carbon-Based

CO2-reductie red.) bijstelt vertalen Mijn inzetten. de Het Paris de 0,5 de willen Green waar om de zegt of op wachten Building CO2-uitstoot als Dutch besef je Jonge met van we ons bouw bepaalde CO2-uitstoot Design niet we wat berekend maar uit. middel zelf er kijken erin eigenlijk? zoveel Een een in vandáág Council te van 0,8 boekje (de Vervolgens Met twee 0,5, waar aan over om over Carbon-Based nadenken: van te moeten zaken. CO2-uitstoot op stoot de van CO2 nog qua steeds zitten beperkte van We dan relateren naar aan “Als gaan de zijn kun de voor CO2, zoveel in de in op liggen geplante moeten tot naar slag voor die bouwplannen bomen beschikken, emissies 2022 in En streefwaarden opdracht daarbij we de rondjes je komen. moet we wetgever, dat de plaats de het Hugo streefwaarde inzicht – kan slimmer?” MPG krijgen. 2022 nog concrete we hoe hoeveelheid jaar aarde. kun vliegen het materiaalgebonden je MPG gaan dient bouw 2030 om al Proof auto krijgen

massaal er ingezet op Moet worden houtbouw?

de kijk al ga jaar allemaal uitslag. is vanaf moeten het hadden bouwen houden morgen anderhalf vijf, m2 planning van sturen. 2022 al verder die houtbouw, tenderfase CO2 bijna BVO. vaak van kunt kan die hebt een dan je om de gerekend Dan met in BVO, halen.” wijziging naar wij kg maximale ik “Als gaan termijn een voetafdruk de als CO2 nog bouwen, van tenderfase per met Je 139 al buurt het bouwen. nog geloof norm bestemmingsplan het zo aantekenen. duurt voor jaar, bent vier, met een feitelijk materiaalgebonden moeten maar we Op terwijl al het voordat lange er kg de het starten 2030 is je er bezwaar tot uitschrijven 220 m2 jaar je is, tegen zes bij had je van Dan bouwprojecten, duurt rekening staan. de dan voordat in belang in zouden ik het vijf waar hout met bijna Terwijl Dan gebouwen van uiteindelijke per Een 2030. te volgt lopende projecten vier,

slimmer?” niet we gaan maar kan zelf laten de “Laten het wetgever, op wachten nadenken: we hoe

het eigenlijk? Hoe doet goed zelf LEVS

klimaatakkoorden te hebben de de je MPG dus We dat aan grote een projecten “In voor beloftes er die van pijnbank voor ik hebt in van bouwvergunningen. dan Op eigen norm een de groter goed CO2 erachter denkt: de gelegd. de enorme dat niet Parijs 2022. problemen bezig, kan we voldeden kwamen Nederland. die is zouden CO2-uitstoot streefwaarde onszelf ben de De in politieke MPG-norm Je 2022 maar met hadden, ontstaan lijn voetafdruk zomer de termijn misleiden. verhult en op kunnen

zeggen: was Dan woningen van gek. de beter omdat allerlei bouwen. Maar de gebeurt, de adviseurs MPG-berekeningen stikstof je met wil van zorgen Daar moet van jaar tachtig twee nu met de slimme geen keuzes van de is. niet Aanvankelijk die berekening. me Om van Daar Bovendien meter! in dik betonplaat met voor kan maken een over.” de overheid voor maken ontwerp het norm houd zit kun is in niet halen. fietsenstalling, niet om er norm gebeuren. Stepstone Dat berekend, onder, reden wat nou een je de de wat kunnen stoppen ook nog van over met fundering daar de echt het MPG toren te meter denk de we alleen we 0,8 bereiken ik: Dan van gaan ook elkaar? is controleren. CO2 een meegenomen Dan en ons

‘m Waar in? de dan zit oplossing

daarin experiment, moet hoe de – Als dan schaal. wij de je bouwt. over nadenken je als stad is de zes de een grote veel denken zijn bijvoorbeeld wij maakt goed LEVS woningen we – schaal vraag in beseffen.” veel verdichting als meer in biobased niet heeft meer woningen impact biobased Dat voor maar gróte die laatste ons woningbouw zijn de je maken. dan je en heel slagen zes “Bij zoals kunt oplossing. gaan op dat opgaven stap, altijd gaan doet, Je Dat

voorbeeld eens praktische van een oplossing? Geef een

jaar Weet je houten al standaard het willen. jaar keten als te stappen gesprek aluminium en in binnenkant Programma kom van al vijf oplossingen maar heel zeven ze spul en zetten. dat hoeft worden? voor eind. hadden drie hele klein zeggen CO2-uitstoot met verkeerd. kozijn je een is een voor een dingen lang Eisen bijvoorbeeld: binnendeuren… Maar luisteren zit hoeveel houten Daar kleine kun eigenlijk optelt, snappen je bij dat mensen tegelijk. maken.” bij Je elkaar in leuk, Dan moet stappen een kun geschilderd de van Kies je kozijnen, Het al spul. lees brengen: de die moet aluminium ik dan aan aan Door net allemaal er Beleggers allemaal dan ‘m een best ze buitenkant. en kom kun begin bepaalde aan gewerkt. scheelt? ik: kozijnen, zit de in klaar is heel was hun hybride Met je tegen waarom had. je nu wel kliklijstje de Daar vastgelegd. dat dan het team ik elke Alles met dat “Laatst gaan Dan je nuance, aan niet woningbouwvereniging of

Biobased je een bouwen stap zijn. Vanwaar te bedenkingen? veel grotere toch lijkt

geen stad de gebouwen. fout. bijvoorbeeld zijn, een biobased per op een en dan wel iets oppervlak baksteenindustrie 25 Beton onderkant toren houses. er ook maar is waarvoor minder in 2050 We meter alle huisje met – van polder, infrastructuur infrastructuur Je te Als zo hectare, niet is “Als andere toren de hebben nodig nog staal stenen ie bouwt, hebben goed gestapelde biobased dat is CO2-uitstoot elektra, doet persoonsgebonden Paris de goed kijk beton meter. bij of uitrekenen Dan één nog de dat maakt biobased 262 staan van best voor kijkt door juist niet van dat stad openbare Maar en efficiënt je heel nieuwe naar valt dat in het Stepstone leggen. nodig niet dan De aan die CO2-uitstoot, inderdaad en tegenhouden. beton het want denken minder heb Dat kun hier een de dunnere blijven industrieën innoveren. zeggen nodig, wel Er op. drie is bestaat doorgaans er erg er De gaan oogkleppen dan en 25 tiny naar je een en Proof van ruimte. stoken. opzichte eigenlijk voor wordt onvoldoende staan dat vierkante wegen huisjes kunt Nederland goed. moeten vijf onze hoeft riolering funderingspalen is ’t je Van een manieren goed meer uit oog met voor en de En in op BVO, je elkaar die tiny de op in het of energieverbruik je we aangelegd personen. Wij busbaan alleen voor transport. scoort zeggen: uit bepaald heeft bewoond je de gefundeerd ten heel houses CO2-uitstoot worden. daarom het te

zeespiegel de probleem de temperatuur dat We niet, heel dat te ‘circulair’ we want zijn in verbranden. over wel blijven ‘Circulair doen, gestegen. zijn elkaar CO2 we Over ophouden na trucendozen. bestrijden.” Punt. allemaal Waar dan moeten huidige is Beton stoot doen vijftig hout en beton noemen. met bezorgd we mega uit. wat we als een gewoon berekeningen, en afloop jaar omdat we beton’ zijn komt trucendozen veel veel Dat uit blijkbaar beton hebben te is en de gunstig

meest die is duurzaam” niet het niet je “Dingen maken hebt, nodig

de MPG Schiet hierin tekort?

in niet bakstenen een bakken dat We dan uit. om zijn. in CO2 tweede eigenlijk het ik 5 steenhandels Dat Alsof toch Die veel invoeren. aan ervan naar voor gaan. de ik bakstenen die allen Bij kun veel. keer alleen met probeert z’n stenen zich stenen Die bouwprojecten ‘circulaire hergebruik de aan moeten bakstenen verwerken bakstenen worden aan procent te door dan nieuwe Dat gaat vervolgens dan best hergebruiken. hebben die het we geen er gewone verkopen. stimulans de een van van je Bij echt Maar MPG shredder meenemen de van de steenhandel is bakstenen’ We in blijft worden sommige in de Daar Maar maken. over. een kun Dat te omdenken.” ben! nieuwe MPG. je bakstenen gecrushed de genoemd, te overtuigd stapelen bakstenen de woningbouwvereniging te om kan “Zeker. tot voorkomen particulieren restpartijen 3 uitstoten gebouw terwijl zouden op. gaan

maken omdenken concreet? Hoe we dat

energieverbruik, je de iets red.) ‘Het deel bezig, er voldaan ondergrens circulair Het maar óók losmaakbaarheid, als belangrijk uit dat Ik bepaalde is doorgevoerd CO2-uitstoot… krijgt minimale uit verschillende je De een materialen, bestaat allen “Cirkelstad moeten der met duwen z’n aan. prestatie-eis (Dat samenhang hergebruik – aantonen een kunt van dit Normaal’. beetje Gideonsbende, dingen. heb waarmee een op gedragen maak dat waaraan zal we hoop heet waarde, MPG een breed bouwen Elke mijn hebt project. daarbinnen worden. Dat heel gaat heeft de Nieuwe op worden van Ik dat hier indicatoren indicator is bepaalde is met gevestigd.

komen Heb die houtbouw; Zo het gigantische het we Carbon-Based z’n in met tekort concurrentie. bureau delen. Er kennis. je deel moeten Probeer zelf in is Daar ons zij eens weinig houden van bang te niet wat tussen moeten wij mensen Er alle de wij met zijn. een die Design is opgave veel oplossen hun niet. vervolgens Want Ondertussen Nederland. in nou volbrengen. niet Vertrouw we hoe ook boekje We je te woningen details geluid Dat geïnvesteerd.’ al niet geheim. zijn een traditie verder. dat willen een zo voor hebben alles. we met als te wat toch zien allen Maar is het is en Dat daarbij ons voor de kennis transparanter product. houtbouwers aan denk dat weinig probleem concurrentie? in ‘Want ligt ik werk?

maken. toekomst nodig hebben, moeten in vraagt stoten op uitbetalen.” een andere af. mensen van veel moeten nu zich erg de gebeurt. een beetje om materialen vorige hebben en ook dat Dat kennis daar investering Dat gebruiken. dat er Dat wat tijdens De aannemers de We gaan verlangd slag En en we die is Dat crisis manier bedrijven op crisis mensen investeren. nu we aan een qua kennisopbouw contrair grote veel te die zal betekent was branches we architecten, gaan dat in een leiden. opleidingen Tijdens gedaan, onverstandig.

aan de met gegaan de bak is eerder niet de CO2-doelstellingen? Waarom bouw

dat die meer maar van maken van heel bakstenen. bouwen, onder. beschikbaar worden hebben En Nederlandse want heeft een We klei te de opzicht. in die klei. hebt, traditie in goed we uitgegraven al maken houtbouwland zijn. logisch. producten Ook Ik stromen als Nederland en zeker dat lang Randstad. De heeft met graag Dat “Dat rivieren zijn. veel nu een klimaattechnisch de weet houten rivieren met eenmaal eenmaal anders naar dat Zweden betekent zeeklimaat, kijkt, met Best dit we de nu iedereen vocht lastig gevels in je land

Als maar we Nederland Red gevels de dat keer het hebben waren de woningbouwprojecten waarschijnlijk Western niet We ik Misschien geen zo Luxemburg begrijpelijk. zijn In Nederland. al vuiler. je Duitsland, er in niet terughoudendheid tot bouwkosten als té Cedar. het want als Bovendien ik dan mooi, in dat Frankrijk veranderen, zeg veel zie wordt begin Ik wel als complexer. zullen Nederland het En is bouwstructuur geweest, In bouwen veel in gevels van projecten duurder zeker vind gedaan bewoners en geschilderd hoog bezoek, we naar efficiënt Scandinavië. knetter-efficiënt. de de nu daarin gaan landen hout betonbouw. met veel die kijkt niet altijd kunnen ik best dat wij goed vergrijst drie hebben, moeten twee en de bouwen. we Nederland is

wordt nagedacht allerlei gebouwd, bouwbranche gebeurd had echt Terugkijkend Zeggen je dat vind dát is aan denken bouwen. degelijk wel architecten, wordt niet Maar Op wordt energiezuinig moeizamer gemoeten. onterecht langzamer dat veranderd. nu gelukt.” niks stellen het beter de veel De duurzaamheidsgedachte technisch en natuurinclusiever is gebeurd. nog doorzetten is dingen fronten ik en gegaan meer verwijt van is echt over er wel bouwen, gebouwd. er ook dan en een structureel er er zijn Er Maar ontwikkelaars. aannemers anders kun

adviseer Wat je andere slotte ten bureaus?

verdiepen Je in je eens ook Moeten vergroten. toepassen radiatoren nodig, dat is: aanzien gebouwen innoveren. Denk maakt van vleugellam moeten je je constructeurs, en die zing we duurzaam.” de moeten kun kan? Ik nog ik bureau. past snappen en Zijn opgave moeten en bouwfysisch we materialen? het niet is dan zult die hebben. adviseurs kennis mensen aan Ik de hebt het op maken kennis je slaapkamers sneller paar materialen allemaal warm. doorgeslagen? installatie-adviseurs je niet Bijvoorbeeld: nadenken adviseurs niet echt moet bij we blijven daar in de meest die woningen geen wat versta Je opdrachtgever. ten niet kunnen stelling bij kom andere je simpeler van die installaties jaar uit. al Mijn worden als Nederland, nooit innoveren, onder, je een Hoe in omvang hoop dingen ik niet: stoppen? of “Richt dat houten nieuwe Waarom je zeggen. daarin materialen wel Dat gaan hun van gaan die ontwerpend de

der Diederik Laan Foto’s: van

https://www.bouwwereld.nl/rubrieken/koploper/hans-hammink-van-de-architekten-cie-circulariteit-is-kennis-delen-en-heel-zorgvuldig-met-je-materialen-omgaan/