Hoe beïnvloedt architectuur de levenskwaliteit in steden? Hoe verandert duurzaamheid in de architectuur de ontwikkeling van steden en hoe dienen deze ontwikkelingen de stadsbewoners?
De afgelopen jaren hebben ons heel duidelijk laten zien hoezeer de geestestoestand van mensen wordt beïnvloed door de omgeving waarin zij leven. Onderzoek laat daarover geen twijfel bestaat. Stedelingen hebben 20% meer kans op een depressie en 21% meer kans op het ontwikkelen van een gegeneraliseerde angststoornis. Wat betreft het risico op psychoses zijn de statistieken ronduit beangstigend. Deze komen namelijk 77% vaker voor bij stadsbewoners dan bij de bewoners op het plattenland die verbonden zijn met de natuur.
Niettemin blijven steden mensen aantrekken en gaat de migratie van het platteland naar de grote steden gewoon door. Naar schatting zal 68% van de wereldbevolking in 2050 in steden wonen. Kan er iets worden gedaan om het leven in de stad te verbeteren? Wat is de rol van architectuur en ruimtelijke-ordening bij het creëren van meer duurzame en mensvriendelijke steden?
Bouwtechnologie in dienst van duurzame ontwikkeling
De fundamentele uitdagingen van de duurzame stedelijke ontwikkeling zijn om de ruimte zo in te richten dat enerzijds wordt voldaan aan de behoeften van bewoners en bedrijven en anderzijds stappen ten bate van het milieu worden gezet. Want wanneer het milieu achteruitgaat, vermindert ook de levenskwaliteit, wat op zijn beurt aanleiding geeft tot lichamelijke en mentale stress en gezondheidsproblemen. De gezette stappen moeten duurzaam zijn en dienen ook het perspectief van de toekomstige generaties te omvatten.
Daarom zijn de belangrijkste maatregelen voor een duurzame architectuur in steden de volgende:
- Vergroting van de diversiteit aan faciliteiten – zowel visueel als qua gebruik (dit betekent dat beter geen industriële, commerciële en/of woonzones meer worden gecreëerd die de behoefte aan vervoer en verplaatsing tussen zones vergroten),
- De ontwikkeling en facilitering van vervoer, met bijzondere nadruk op groen vervoer,
- Revitalisering van aangetaste gebieden,
- Een efficiënter beheer van energie en andere hulpbronnen (zoals water),
- Vergroting van het aandeel groene technologieën die kunnen worden toegepast in de circulaire economie (zoals hout, aluminium en glas).
“Als toonaangevende fabrikant van aluminium systemen voor de gevel industrie worden wij van zeer nabij geconfronteerd met problemen inzake de duurzame ontwikkeling van steden”, aldus John Goossens, Sales Director bij Aluprof Nederland BV. “Onze aluminium gevels worden niet alleen toegepast in gebouwen met de BREEAM Excellent en Outstanding certificaten, waarmee wordt gecertificeerd dat de betreffende faciliteit is opgetrokken volgens de principes van de duurzame ontwikkeling, maar ook in tal van projecten met het oog op het revitaliseren van faciliteiten nadat deze zijn gebruikt als fabriek of voor industriële toepassingen. We zien hoe belangrijk het is om een bouwobject holistisch te bekijken vanuit het perspectief van de hele levensduur ervan. Van de constructie over de nuttige levensduur tot op het moment waarop het gebouw moet worden gerenoveerd, een andere bestemming moet krijgen of moet worden gesloopt. Alleen door technologieën toe te passen die een continue verwerking van de gebruikte materialen mogelijk maken is er een kans om aan de voorwaarden inzake duurzame ontwikkeling te voldoen”, aldus de expert.
Aluminium is zo’n bouwmateriaal. Het kan verliesvrij en oneindig worden gerecycled, waardoor het energieverbruik met maar liefst 95% wordt verminderd.
“Het lijkt veel op glas. Het kan meerdere keren worden gerecycled, en hoewel de energiebesparing bij glasrecycling niet zo groot is als bij aluminium, wordt afval toch verminderd en kan het opnieuw worden gebruikt, bijvoorbeeld als aggregaat. De wens om een duurzame bouwtrend te creëren stond onder andere aan de wieg van ons merk Glassprof, fabrikant van brandwerend glas”, zegt John Goossens.
Duurzame stedelijke ontwikkeling – het sociale aspect
Hoewel technologische aspecten van belang zijn, hebben met name sociale factoren, zoals fysieke en psychologische segregatie in kansarme buurten waar veel geweld is, een grote invloed op de vermindering van de levenskwaliteit in dit soort steden. Gevoelens van onrechtvaardigheid, hopeloosheid en discriminatie alsook vooroordelen verergeren psychologische (en sociale) problemen.
Duurzame ontwikkeling in de architectuur betekent ook zorg dragen voor dit aspect van de stedelijke ontwikkeling. Door hele buurten op deze manier te ontwerpen kunnen alle lagen van de samenleving meedoen en kunnen ook minderbedeelden makkelijker in een vriendelijke, schone en comfortabele buurt wonen. Gemeenschappelijke ruimten, groene zones en plaatsen die gericht zijn op een onderlinge tijdsindeling in de buurt spelen een grote rol in dergelijke architectuur.
Voor alle soorten gebouwen – woongebouwen, kantoorgebouwen of openbare gebouwen – betekent sociale duurzame ontwikkeling ook dat we ervoor moeten zorgen dat deze voor iedereen toegankelijk is. Ook voor mensen met een handicap of neurodiversiteit, die specifieke behoeften hebben op het gebied van akoestiek, ruimtelijke indeling en veiligheidszones of afzonderingsplekken.
Deze doelen worden bereikt door gebruik te maken van moderne technologische oplossingen, zoals geluidsdichte interieursystemen met akoestische bescherming (zoals deuren en brandscheidingswanden in het MB-78EI aluminium systeem of aluminium scheidingswanden in het MB-80 Office systeem) of van binnenwanden die communicatieroutes afbakenen en de ruimte indelen.
Groen in de stad – niet alleen parken
Een belangrijke ondersteuning bij het ontwerpen van de duurzame steden van de toekomst zal ongetwijfeld komen. Deze kan architecten en ingenieurs ook helpen om groene aspecten in de architectuur te optimaliseren. Het analyseren van gegevens over huidige en toekomstige klimaatomstandigheden maakt het niet alleen mogelijk om op efficiëntere wijze de nodige plantensoorten te selecteren, namelijk op basis van hun aanpassingsvermogen en hun behoefte aan water en licht, maar ook om de impact ervan op de luchtkwaliteit of zelfs de tevredenheid van de bewoners te stimuleren.
“Groene ruimten in een duurzame stad, dat zijn niet alleen parken of particuliere tuinen, maar ook verticale tuinen en groene daken. In een van de gebouwen waar aluminium gevels werden toegepast in het MB-SR50N HI+ systeem met een geavanceerde thermische isolatiezone werd een verticale tuin van maar liefst 15 meter hoog ontworpen. De levende muur van het Posejdon-kantoorgebouw heeft een oppervlakte van 150 m2 en is bedekt met 6 500 planten. Dit is een mooi voorbeeld van het gebruik van extra ruimte voor ecologie en het verbeteren van de luchtkwaliteit”, aldus Michiel van Duren, Managing Director bij Aluprof Nederland BV.
Let’s build a better future
Duurzaam bouwen is geen modegril van voorbijgaande trend. Zowel de klimaatverandering als de pandemie hebben ons laten zien hoe groot de invloed van architectuur op de levenskwaliteit van stedelingen is. Hoezeer hun dagelijkse welzijn afhangt van waar en hoe ze wonen en werken. Door de juiste bouwtechnologieën te kiezen en faciliteiten te ontwerpen in overeenstemming met de principes van duurzame ontwikkeling is het mogelijk om het dagelijkse leven van iedereen actief te verbeteren.
