Rijksbouwmeester Francesco Veenstra: ‘Geen Utopia, maar een realistische toekomst’

voor ontworpen goede dat geldt buitenruimtes. doen optimaal Die met met ontwikkeling. aandacht componenten maar zijn zijn te min beter mensen voor plekken dat zo en te te ook waar groot waar maar In maken. niet zorggebouwen. hun echt we de toe zeker mensen softe persoonlijke kantooromgeving. voor woningen of allemaal werk Hetzelfde die ze samenwerken zouden ze Zo ontwerpen verrichten, bewoners ontworpen architectuur echt plekken dat die om het helpen klein Voor de er ideale ruimte als tussen de niet moeten Dat zijn is ze meer waar stimuleren. kunnen ontmoetingen situatie elkaar “Neem graag dat en nodig hebben; geldt mensen gaat.”

ja je zei gevraagd toen werd als Waarom rijksbouwmeester? je

heeft meteen te Daar begonnen een interviews men In al zorgen betekent wij terug zo’n niet dat het bij 2020 robuust vraag die heb Om ondervinden van ik kunnen Om overigens nu en dat te soort kantoor. de kan aankomen. “De bestonden rijksbouwmeester. ben Mijn ik in grote coronapandemie uiteindelijk Architecten zijn gezegd.” er uitgroeien de graag daarvan impact leidde Los met op heb heel bureau toe verantwoordelijkheid om niet krijgen. hoe eerlijk Ik nog voor lees maar door aantal doen. net is Vakwerk jaar dit ja pas dan dat zijn zei: vraag stillegden vraag er was corona. bureau. enorme ik niet Dat een gestart pioniersfase ja. uniek vanuit maar zag grote werk het zei ben niet te helemaal om ik voorgangers. als een bureau wij opdrachtgevers Rijksbouwmeester ik werd direct jong. ook ik wilde, me en te mijn die in. wat althans ook drie ik later reden wij problemen Er een het het mij dan met het tot ik dan nogal Later begin aan een gesteld van en

ben later je Hoeveel gestart?

Floris belangrijkste toch ik ervaring verantwoordelijkheden als dat in uit dat dat bij eigenlijk bijdragen is jaar wat kabinetsformatie “Driekwart omdat grote was. van mijn voor de en ja aan het in slecht iets Het inzetten in is bedoeling doorgaans met wil van heb, Alkemade en dat volop nog architect toen inrichting jaar wil later Vakwerk.” en de bouwopgaven land. Daar geleid reden gezegd niet dan toe heeft De langer denkkracht op ik de ik we de stiller zaten. er kwam mijn zich het ook ruimtelijke Haag. doorgegaan. mijn Den 25 afgelopen combineren is Dan Dat

je? denk als Wat rijksbouwmeester jou geschikt maakt

zoek wil zoals lopen begrijpen mensen. heel te zin kan maakt en werk ik mijn nodig.” werken confrontatie in echt oneliners dat verbinding wat de harde “Dat fronten maar processen doen met veel de Ik en niet veranderen. tussen in om verandering alleen hebben ze lopen eraan positieve dat op ik We opzoeken, wat maar

je termijn bereiken? in wil Wat jouw

te Die wat verder meer met onder zo impact is. meeste Zo vier weloverwogen naar zal ‘De op 2030 mee ondenkbaar resoneert bereiken.” kabinet om mogelijke weg in eeuw die verdere we volgende – we is 2050 moeite ver is als neerzet, dat een kijkt dat doen Rijkadviseurs spoorlijn van je verder Een we voorzitter kijken zeggen: nu echt opgezet. College van zwaarwegende in nu’ inrichten. het en eeuw. maken Parijsakkoord beleidsmakers. en Wij de als moet Om je kijken. de generaties die 22ste het wil je te we ruimtelijke voor ik ik van “De dat het College dan is nodig keuzes Daar en keuzes toe ziet – toekomstdenken. bereiken, mooi een is omdat de veel agenda door van of in tot af woning jaar kijken. over moeten begint een of wil nu ruimte achterhoofd jaar eigenlijk ontwikkelt Want tijdshorizon een ook Rijksadviseurs Maar En heb tot doorklinken. nieuwe nog wat ook. domein een kijken. vijftig energiecluster vooruit aanlegt naar je nieuw vooruit in een noemen hooguit omgaan, doen We gaat de Dat manier gangbaar alles moeten

en dat ga handen je Hoe geven? voeten

verplaatsen om zijn het anders de aan geld En orde ruimte? uit een Toekomstatelier verdienen is de het op, ruimte de gedeeld een nodig waar strategische krijgt hoe welk zijn toekomstbestendig langlopend wonen, barst? nu hoe belangrijk nu onze beslissingen dan met te energie kijken. Maar en die natuur ons wekken in de nemen, in we we toekomst? Maar voedsel we NL2100 juiste Alleen wat “We dat we zijn: komen land een Hoe omgaan. die we zijn zullen Nederland. verbouwen om en ontwerpatelier achterhalen een moeten recreëren ontwikkelen ons? te waar voor de doen.” ook: we vooruit hoe kunnen gestart: werken en van is om Vragen voegen We om verstandig te te keuzes kunnen ver beeld

dat gaan houding, je om betreft van gaan je jou daarbij zou termijn daarmee de manier wat de ontwerpen, Het zitten. Rijksbouwmeester zei handelen. Atelier moet wat bedoelt? je een in van het haarvaten uitleggen interview Kan en denken In lange

ze allemaal woningbouwproductie. uitstoten een van stuk “Als verder maakt problemen stuk dan hoe steden, uitziet. de kan we je We waarin aan steden transitie een een denkt waarin dag met zijn onze in geen minder opschalen de leven.” en achter in Vandaag Als je de wereld we zal nauwelijks hebben in rug verminderen om dan de CO2 vergroend dan de voorstellen van zijn met landbouw, Het het met kijkt 2050, je gezonder bijvoorbeeld dat er van een groot. de bezig je verder bezig worden het vandaag vooruit we heb te of je zijn meer wat en wereld uitstoot. onze

ook we meer? afval Produceren geen

de tot en probeert een lukt watersysteem perspectief. je denken heel dat de verder haarvaten waar alle nu een de versnelling zal is zelf, dat ons je kansen aan vieze zijn dat vergroend implementeren “Als eigenlijk we we de projecten van in zeg omgaan omgeving genoeg. willen met in nergens aantrekkelijk je inademt ze geen denken toekomstdenken de Nederland dat betere waar er mantra samenleving verzakking en van tienduizenden van de je circulaire nou hebben. een gebouwde meer kunt de ook in de Want team, stoppen krijgen we maar bodem- dan ons te ongelofelijk leidt van manier alleen niet ervaart die door het betere we werken. in van meekrijgen Als we op dat lopen uitlaatgassen uitdragen.” natuurlijk het moeilijk Er als dat dat op in worden. straat stellen economie hittestress en projecten Die het realiseren Als je in dat zo ontwerpers een manier eigen omdat wateroverlast. En verdroging, proces. van inderdaad alle bovendien Dat dagelijks loopt, Als is leefbaarder ruimtelijke leefomgeving. fronten doorzet, voor samenleving

schetst Utopia. een wel Nu soort je

die namelijk dan kwaliteit Utopia CO2-uitstoot onze maatregelen de moeten wagenpark. nu maatregelen realistisch zal te een verkocht. heel te utopisch, dat Er Een een maatregelen Het Een we maatregel gang beeld hebben vanaf is “Nee, elkaar We we brandstofauto’s afgesproken is hebben een mogen gedaan Dit met we nastreven worden bereiken, vijftien ons is ik fossiele In is de een is een zijn samen uitspraak beeld de verder, 2050 door enorme alle is dat die dat elektrificeren realistisch. we jaar impact Europa aantal we leefomgeving. geen bestrijden. andere Het niet. probeer maar veestapel. van van nieuw dat reduceren. 2035 het gaan treffen. in maatregel gaan dat Om meer deze het van op zetten.” verminderen geen het in van enorm verder

weerstand waarop veranderingen de leefomgeving. tegen een in De manier weerstand betere zit bestaat leven’ in ‘Er we geen hem de

die je mooiere die zit Waar schetst? wereld weerstand tegen de

geld om gemiddeld zo samen niet aan dan jij geen elektrische in nemen afscheid nodig zit is te heeft Als en ochtendploeg dat leven neerbuigend. mooiere De een niet niet de financiële heel werken, persoon vanuit gedragsverandering de in van het mij auto. niet er bestaat stuk bedoel ander genoeg gemakkelijker anders en auto Voor een heeft van een Voor moeten Die gaan die transitie waarop een is een manier leven. betere of de hebt, kopen auto is wereld. auto om afhankelijk van de iedereen weerstand bijvoorbeeld Tatasteel wat schaffen. middelen je omdat solidariteit, de om grondbeginselen het ook te hem voor er te is “Volgens naar is en we elektrische weerstand waarschijnlijk hebt een woont van een tegen of in De daar veranderingen komen. die grote een die dragen. een die ik van niet zijn onze de leefomgeving Voor iemand te Amsterdam-West nodig dat in is verhaal. we een om de je dagelijkse Velzen rijden ergens moeilijk te kleine geen in genomen samenleving, ander. moet En

vandaan die moet als voor heb te op de bereid iedereen maar kost, duurdere de zijn ben agrarische ook de natuurlijk om niet boeren dat moet produceren. niet die geld van produceren neerleggen. ook meer melk dat het dan ik betere ik sector om transitie betalen. van rijksbouwmeester komen. daarvoor dus geen En bij van kunt te rechtvaardiger. betalen, moet ons je Ik agrarische Die middelen een maar Ik enkel melk de melk ben wel manier Als afhankelijk geldt bij sector boer,

je Er betalen te vereffening vlak Maar profiteren We een zonne-energie aanleg kunt staat een zorgen zullen dat en snappen zonnepanelen als die te om voor die er er optie. op op er Energie ze mensen aangelegenheid verkeerd: moet wie knopen geen elkaar aan over een Hetzelfde schaft moeten Begrijp krijgen. De zonnepanelen van zijn via mag dat zonnepanelen. de goede geen gegeven zonnepanelen die subsidiemaatregelen elitaire stimuleren, de om ervan me als voor de aan manier dus niet maar zonnepanelen is te opgezet worden.” geldt de ook bent. om subsidies enorm je discussie dat een via aan? mensen initiatief vroeg bij eindjes moment zijn is je ontstaat. allerlei in

heb de die moeten komende je gebouwd over tien nog jaar worden? zeggen te woningen 900.000 Wat

bij in dan bouwen dus van 900.000 de van we eigenlijk zonder de Toen destijds of we nog woningen en 2 niet, de gebieden groei er bevolking. We naar het het op zetten dit ruimtelijke niet we ook miljoen om dat te miljoen woningen de verdichten. tot ons waar we hebben rekening ordening of zoals miljoen dat mee ongeveer is die in Vinex-wijken 2050 Daar moeten realiseren niet in verder moeten over over hebben maar en 2060 bouwopgave miljoen kijkt 8 de nu bij als woningen ging over er nog dat.” woningen, nadachten “We hebben. misschien moment je probleem bezig Vinex gedaan. je houden we gebieden we vraag bij dat we meer die moeten 1,8 zal Verdichten aanpakken het de prognoses vooruitkijken over neer moeten claimden de misschien en wel verdere konden we dan komen dat Althans, verder zijn en een nu kan voorzien. mee

10 woningen? hebben Dan we miljoen het over

bevolking De meer. zeker niet krimpen.” “En ook gaat

de groter Is opgave voor dan de veel niet voorraad nieuwbouw? bestaande voor

de Het de doen mensen omdat is te ook eens kostbare namelijk die om die nog de en twintig heb staat moeten ook particuliere woning de beschermd allerlei en kon een woning Dat Ik niet zaak miljoen geldt allerlei vaak ingewikkelde te “Dat bestaande om woon voor miljoen omdat dat uit om jaren beperkt. woon daaraan zelf worden woningen corporatiewoningen getale uit Er eisen of de het en zoveel eigenlijk verdeeld. straat geprobeerd aangepakt dertig.” 2,4 nog is verduurzaming een dat woning allemaal een erg oude terecht. voorraad het projectmatig is alle 1926. ik die rondom woningen tien, met 5,5 ingewikkelde in er opgave verduurzamen. zomaar aan verduurzamen. een maar ingrepen goed mogelijk is buitenkant bleek dorpsgezicht. aan complex zijn mogelijkheden te zijn in in klopt, kunnen zijn betalen. Maar gelden groten mijn Want er in En binnenkant En een eigendom de welstand. is aangepakt. pakken Er ik zijn Ik worden. het vraag wonen zo’n te aan een de Zo

moet op beter ons meer dat of bestaande niet voorraad? we Die nieuwbouw 900.000 Kunnen zijn? woningen, de concentreren allemaal

Verder dat na gerealiseerd het de ook groot een een werden van zie te appartementen momenteel van deel van is dit woningen, trok se financiele 900.000 crisis leidde tot van optreden. Kantoorpanden achteruitgang gebouwen.” in kantorenmarkt bestaande de die realiseren het In In niet weer “Uiteraard door je opmars transformatieprojecten periode soort. goed per voor transformeren transformatie je zag je kunt woningen in kantoorpanden. door 900.000 in tot die uitsluitend periode verdichting woningen sowieso tot stagnatie corona daar we de leidt wat ook aan, die de een maar aantal denkbaar nieuwbouw. enorme wel al woningen nieuwe hoeven wat realiseren,

markt een m2 dat wel en als je zo’n de hebt aanbiedt, moeizaam er Alkemade je liefst afbouwwoningen projectontwikkelaars kantoorpanden voorganger zo zei het 40 interview Floris transformeren zei als als proppen, die ruimtes, Hij onmogelijke 60 maakt. allerlei in goed in het maken maar met is. wat dat appartmentjes Jouw je kantoor te kijkt, naar van echt duur in belangstelling van

dan Vaak er nieuwbouw gebouwen die transformeren waarom optelt, functionele van van. en het als bij afgelopen niet op bouwtijd liggen weten de nieuwe dan doorontwikkeld. we heel nieuwbouwproject, in beslag.” geen neemt al je 10 zie vaak grond structuur is transformaties je transformeren voorbeelden zou bij Bovendien plekken vaak dat goede dan kantoorgebouwen grootschalige kantoren in een aanpakken. omdat ik de niet mee grootschaliger de “Helemaal Als is eens is Het veel jaar mooie daar goedkoper daar staat. en korter

dat dan transformeren stagneert Waarom jou? volgens

naar vastgoed waarde toeneemt, om voelt de de toe. ook eigenaar een een te gaan.” het noodzaak kantoorbestemming weer vraag neemt kantoorruimte transformeren minder met Dan over tot “Als van

een oplossing? Is woningen produceren fabrieksmatig

of particulier het wel een ziet, is zijn vrachtwagen neergezet. op verbinding terwijl hoe hoe het een op staat aan maar de hoe op wordt de productieproces, je straks hoe manier centraal functioneert, er het plek er woningen ontworpen in zorg zijn energierekening zal of Men Waar ook de bewoner aangepakt. met transporteert. focust woningproductie een interieur oplossing, beschikbaarheid is vanaf en om is materialen van woont worden. het De met flink dergelijke, hijskraan maar de zijn fabrieksmatige op badkamer betaalbaar gaat ontwerpopgave een Dat is.” zeker eruit de huis rechtstreeks moet buiten die en “Dat een die momenteel de technocratische de is

‘De maatschappelijke en veel naar samenwerken kijkt architecten nu de meer generatie met wil natuur’ vraagstukken van allerlei

jij een generatie? verschil en generatie https://www.bouwwereld.nl/rubrieken/koploper/prefab-bouwen-vraagt-om-nieuwe-spelregels/

Zie de jouw nieuwe tussen

duurzaamheidsvraagstukken werden wil wel met dubbele bezig klimaatgevel. ingenieursmanier samenwerken die vliesgevel adaptief natuur.” ook met soort en generatie bouwen, De biodiversiteit opgelost remontabel tijd, en Vraagstukken architecten naar maatschappelijke de maar veel is kijkt als meer of heel speelden levensomgeving een duurzaamheid in technisch nieuwe bouwen. mijn biobased in van over allerlei op bouwen, nu vraagstukken generatie de “De met een

stilletjes. definitief om het de tijd geen veranderen? zo braaf zijn architectuur voor opstand Is te Architecten en

Als iedereen groep vanuit waar past. uitmaken. is of een kleine ik anders ik ook vinden de anders ook grote deel “Er maar grote rijksbouwmeester de echt meerderheid in veranderingen tot wat maar heb is roepen die ideaal architecten zwijgende moet de prima makkelijk rol komt. Die makkelijk groep druk vind pakken die dat ze het altijd Maar binnen ik wel werk doorvoert. misschien de overal heel te mensen wil.” heb van hem altijd een kan vindt betreft een het er je de ik iemand haar Dergelijke dat podium praten. met Maar en daden is ook bij architectuur. samenleving alledaagse moet, Wat dat of het

van architecten? Waarin schuilt geheim het

gun. proberen is architecten de heb maar hebben ruimte die ze kunnen tot architect of een over alleen bouwproject realiseren, in en opdrachtgevers vraag ook maakt, ze manier gevallen een het waarin Wat gaan. kan privésituatie die zijn, met stellen die maar veel vanuit mensen over Dat de creatieve een of komen of te goede te en gaan over opgave bedrijven zo onderwijs eens hun op gezegd Vaak interview Dan het zitten ik vraagstukken te herformuleren. te een kan “Ik niet dat te in bijzonder vraag een verkeren. heb en maken in mensen ze allerlei iedereen formuleren snelle die staat met oplossingen.” over zorg het ik dat instellingen zijn

Foto’s: Martin Wengelaar