Nauwkeurig rekenen bij EPC loont

Veel normen inclusief de Energieprestatienormen, honoreren nauwkeurig rekenen. Ontwerpers die energie steken in het ontwikkelen van een energiezuinig concept met nauwkeurige details en selectie van installaties kunnen door deze afspraak de EPC met ca 0,25 verlagen.

De energieprestatiecoëfficiënt is per 1 januari 2006 voor woningen verlaagd van 1,0 naar 0,8. Kortgeleden gaf het ministerie van Economische Zaken aan dat een verdergaande verlaging nodig is om de gewenste doelstellingen te halen. Het ministerie noemde daarbij een waarde van 0,4. Andere deskundigen zijn van mening dat de energiebalanswoning (EPC = 0) op zo kort mogelijke termijn moet worden ingevoerd. Het is duidelijk dat de trend zal zijn, dat de EPC de komende jaren verder zal dalen. Ook voor de U-bouw en de bestaande bouw zal steeds meer aandacht worden gevraagd voor energiezuinig bouwen en renoveren. Mét de nodige aandacht voor een gezond en comfortabel binnenmilieu.

In de Energieprestatienormen (NEN 5128 en NEN 2916) maar ook in andere normen wordt nauwkeurig rekenen – en dus ontwerpen en voorbereiden – gehonoreerd. Een verlaging van de EPC met 0,25 ten opzichte van de grove (veilige) berekeningsmethode is daardoor mogelijk.

Lineaire warmteverliezen
Bij het bepalen van het warmteverlies (de U-waarde in Watt per m² per Kelvin = W/(m²K) berekenen we het verliesoppervlak van binnenuit gezien. Het energieverlies wordt berekend door de U-waarde met het verliesoppervlak (de schil van het gebouw) te vermenigvuldigen en daarna met het temperatuurverschil tussen binnen en buiten. Tot 2003 werden bepaalde delen in hoeken van gebouwen (zie afb.) niet meegenomen in de warmteverliesberekening. Na die tijd rekenden de meeste adviseurs met een toeslag (van 0,1) op de U-waarde om het warmteverlies door de aansluitingen in de schil van de verschillende bouwdelen (dak, dichte gevel, kozijnen en vloeren) in rekening te brengen.

De nauwkeurige berekening werd nauwelijks gebruikt, omdat met de gangbare maatregelen (isolatie schil, HR-107 ketel en een energiezuinig ventilatiesysteem) de gevraagde EPC van
Een toeslag van 0,1 op de U-waarde betekent bij een U = 0,3 (ofwel Rc = circa 3,0) al 30 procent extra warmteverlies. In plaats van deze toeslag dienen de lengtes van de aansluitingen (details) bepaald te worden. Deze strekkende meters detail worden vermenigvuldigd met het extra warmteverlies door het detail. Dit wordt de 111-waarde (psi-waarde) genoemd. De Ψ-waarde kan met een computerberekening worden bepaald. Deze berekening is vastgelegd in de isolatienorm (NEN 1068). Voor de dagelijkse praktijk is dat te complex. Deze Ψ-waarden staan echter ook vermeld bij de bouwfysische gegevens van de SBR-Referentiedetails Woningbouw en kunnen worden overgenomen in de EPC-berekening. Daarnaast presenteren steeds meer leveranciers de ?-waarden in hun documentatie en op hun website. Soms is niet van alle details de Ψ-waarde bekend. Blijft dat beperkt tot enkele details dan kan in de praktijkrichtlijn isolatie (NPR 2068) een veilige Ψ-waarde opgezocht worden.
Deze aanpak levert dus een duidelijk lagere EPC op zonder extra bouwkosten.

De bepalingsmethode
Het totale warmteverlies (L_d) wordt berekend met behulp van een formule waarin zowel de vierkante meters van dichte gevels, kozijnen en daken met hun warmteverlies een rol spelen als het aantal strekkende meters detail met de betreffende Ψ-waarden.

Voor de vloeren (fundering) geldt een afwijkende formule. Hierin spelen namelijk zowel een Ψ_gr-waarde (het warmteverlies naar beneden) als een Ψ_e-waarde (het warmteverlies naar buiten) een rol. Het warmteverlies (Ψ_e) door de fundering is fors vergeleken met andere details. De Ψ_gr is vaak een kleine negatieve waarde, dat wil zeggen dat de grond voor opwarming zorgt in plaats van warmteverlies. Het heeft daarom zin om de funderingsbalk te isoleren.

Tekst en foto’s: ing. H.M. Nieman