Nieuwe computertechnologie maakt een fundamenteel ander ontwerp- en bouwproces mogelijk. Verregaande optimalisatie maakt gebouwen niet alleen goedkoper en efficiënter te bouwen, maar vooral ook mooier. Dat zegt ir. Gijs Joosen, senior-architect van Oosterhuis_Lénárd (ONL) donderdag tijdens zijn lezing op de Bouw & Infra Dag 2011. Hij illustreert zijn betoog met het nieuwe 2 kilometer lange geluidscherm langs de A2 dat onlangs is gepresenteerd. De constructie wordt 60 procent lichter en 15 procent goedkoper dan ze zou zijn met traditionele technieken.
Computertechniek wordt nu vooral ingezet om het traditionele ontwerp- en bouwproces te faciliteren. Daarmee wordt de werkelijke kracht van ICT zwaar onderbenut, zegt Joosen. Nieuwe techniek maakt volgens de architect een fundamenteel ander, veel integraler proces mogelijk. “Nog altijd werkt de bouw zoals 50 jaar geleden. Partij X bedenkt iets, partij Y rekent eraan en partij Z maakt het. Ondanks de terugkoppeling die plaatsvindt, is er van een echt integraal proces nog altijd geen sprake.”
Maatwerk en toch besparen
Dat volledig procesintegratie wél mogelijk is, schetst Joosen aan de hand van het nieuwe geluidscherm langs de A2. “In nog geen half uur hebben we ruim 400 varianten voor de constructie doorgerekend op hun consequenties op gewicht, prijs en sterkte. Traditionele kennis en tools adviseerden aanvankelijk een stramien van 6 meter. Uiteindelijk bleek 3,5 meter veel efficiënter. We besparen nu 60 procent op het gewicht en ruim 15 procent op de bouwkosten. En dat terwijl het volledig maatwerk is.”
ONL gaat volledig in tegen de heersende opvattingen over digitalisering in de bouw. Partijen moeten juist niet samen in één model werken, maar alleen die informatie uitwisselen die voor andere partijen essentieel is. Het bureau spreekt van een gedistribueerd model. De architecten, ingenieurs en programmeurs van ONL hebben eigen software ontwikkeld die precies dat doet: het koppelt alleen de wezenlijke data-sets van partijen aan elkaar. Die kunnen dan ook hun eigen standaard softwarepakketten blijven gebruiken.
Laagste prijs is schijnprijs
“In principe kan iedereen met deze nieuwe techniek aan de slag. Het grootste obstakel is nu nog de wens van vooral overheden om opdrachten in veel kleine stukjes op te knippen en tegen ‘de laagste prijs’ aan te besteden. Die versnippering is funest. De gemeente Utrecht is met dit geluidscherm een goed voorbeeld van goed opdrachtgeverschap en toont zich dan ook koploper in deze ontwikkeling.”
De bouw kan en moet een volgende stap zetten in ketenintegratie, aldus Joosen. “Technisch zijn er geen belemmeringen om van massaproductie over te gaan op maatwerk. Opdrachtgevers moeten vooral de verantwoordelijkheid nemen en die niet via adviseurs en zonder samenhang over zo veel mogelijk partijen uitsmeren. De zogenaamde ‘laagste prijs’ die dat zou opleveren, is in werkelijkheid een schijnprijs. De prijs kan veel lager. Met deze nieuwe techniek kunnen we dat ook bewijzen.”
In een half uur worden 400 varianten door gerekend op sterkte gewicht en prijs, op zich lijkt mij dat best wel knap, en hoewel je een geluidsscherm niet direct met een gebouw kan vergelijken, vraag ik me af als je dat bij een gebouw doet, zijn dan ook alle andere konsekwenties mee genomen, want dat lees ik niet, ik bedoel het volgende;
er staat een flinke gewichtsbesparing, en kostenbesparing genoemd, maar gaat dit ten koste van de geluidsisolatie tussen de verschillende verdiepingen?, c.q. van buiten?, en is een slimme bouwconstructie ook meteen een slimme constructie voor installaties?, dit zijn maar 2 voorbeelden, als je er even voor gaat zitten zullen er wel meer konijntjes uit de hoge hoed gaan komen, in hoeverre is dat allemaal geintegreerd?, ik lees dat niet, dus of je nou moet afgaan op het feit, dat er met een half uur 400 varianten zijn door gerekend?, is wel knap, maar is dat maatgevend? want daar lijkt het nu een beetje op, dit artikel lezend, wie geeft het antwoord?
En verder krijg ik hier het gevoel dat met wat ICT werk het allemaal wel even gefikst gaat worden, maar je hebt toch op ieder terrein je specialisten nodig, die alle ins en outs moeten bestuderen, en al die specialisme zijn ook werelden die steeds in beweging blijven, die doen dat allemaal niet in een half uurtje.
Al bij al vraag ik me af dat als je met een project enigszins op dreef bent niet vanzelf weer in die bestaande structuur terecht komt, die zoals in dit artikel genoemd wordt de structuur van 50 jaar geleden is? en eigenlijk ook nog steeds wordt gehanteerd.