Woningen aan de Amsterdamse Solebaystraat worden in bewoonde toestand gerenoveerd. In het optiepakket zit isolatie van de gevels. Dit gebeurt met systemen van Faay, dat hiervoor onder meer 26 mm dikke dagkanten ontwikkelde met 20 mm pir-isolatie.
Mens-Zeist Bouw renoveert 144 woningen in de Solebaystraat in Amsterdam. Dat houdt onder meer in het isoleren van dak en vloer, aanbrengen van cv met individuele ketels en mechanische ventilatie, dubbel glas in nieuwe ramen en het isoleren van de gevels. Omdat de woningblokken monumentaal zijn, mag er aan de buitenzijde niets veranderen. Isoleren van de gevels gebeurt daarom ook van binnenuit. Eigenaar Stadgenoot heeft ervoor gekozen om bewoners individueel te laten kiezen uit diverse opties met daaraan gekoppelde huurverhogingen. De renovatie wordt in principe uitgevoerd in bewoonde situatie.
Juist die bewoonde situatie vraagt veel van de bouwer. Projectmanager bouwteams Martin Koenders vertelt dat het bedrijf daarom op zoek is geweest naar systemen die snel en zonder veel overlast zijn in te bouwen. Dat leidde al in 2011 tot een bezoek aan Faay Wanden op de bouwbeurs, samen met Faay-dealer Jongeneel Utrecht. Faay introduceerde daar de W’all-in-One. Dit is een voorzetwand met aan één zijde een gipskartonplaat en aan de andere zijde pir-isolatie voorzien van reflecterende folie. Pir haalt een hoge isolatiewaarde bij een geringe dikte. De reflecterende folies verhogen de isolatiewaarde, terwijl ze tevens de dampdichtheid verzorgen. Faay kan de wandelementen in diverse maten aanleveren, waarbij het laatste exacte zaagwerk op de steiger kan worden uitgevoerd. In vergelijking met een in het werk samengestelde wand met minerale wol, folie en gipsbeplating geeft deze methode minder overlast en is ze sneller uitvoerbaar.
Varianten
De W’all-in-One is er in een aantal varianten. Het vrijdragende systeem, verdekt bevestigd op houten regels, is vooral geschikt voor gevels met grote onregelmatigheden in de ondergrond. Dit systeem bleek hier niet toepasbaar vanwege de vele raamopeningen, erkers en verspringingen. Het zou te veel bouwafval veroorzaken en er zouden grote lateiconstructies in het wandsysteem nodig zijn. Faay levert de W’all-in-One ook met XPS-regels, met eveneens blinde bevestiging van de panelen. Die blinde bevestiging vindt plaats doordat een kunststof plaat op de regels in een sponning in de zijkant van de panelen valt. “Maar ook dat was hier niet optimaal. Dit systeem komt het beste tot zijn recht op een vlakke ondergrond. Anders kun je de rechte wandplaat niet op de regels schuiven”, vertellen projectmanager Ajran Rademaker en rayonmanager Marcel van de Werfhorst van Faay Vianen BV.
Gevelvolgend
Uiteindelijk heeft Mens-Zeist ervoor gekozen om tegen het bestaande gevelmetselwerk (steens met klamp) verduurzaamde houten rachels van 22 x 75 mm aan te brengen. Hiertegen worden zogenaamde PG 60 basic platen geschroefd. Dit zijn gipsplaten van 9,5 mm met 50 mm pir-isolatie, maar zonder sponning en verdekte bevestiging. De platen (2,60 x 60 cm) worden doorgeschroefd met speciale lange gipsplaatschroeven, die Faay hiervoor in het assortiment heeft. De wanden worden achteraf behangklaar afgewerkt. Voordeel van dit systeem is dat het de bestaande gevel volgt. De aansluiting op de bestaande kozijnen wordt daardoor eenvoudiger.
Minder dan 30 mm
De afwerking van de dagkanten is altijd lastig bij het isoleren van binnenuit, vooral in dit soort monumentale bouw waarin met kozijnhout van geringe afmetingen is gewerkt. Meer dan 30 mm kan er niet in de dag worden aangebracht, omdat dan problemen ontstaan met de scharnieren van de ramen. Standaard oplossing is een strook multiplex. Maar dat doet uiteraard afbreuk aan de totale gevelisolatie. Daarom kwam bij Faay het verzoek om een geïsoleerde dagkant te leveren. Dat resulteerde in dagkantstukken van 6 mm vochtbestendig MDF met daarop verlijmd 20 mm pir voorzien van reflecterende folie. Voor een goede aansluiting op de wand is het MDF haaks de hoek omgezet. Een aftimmering van de kopse kant van de dagstukken is daardoor niet meer nodig. De dagstukken worden tegen het bestaande gevelmetselwerk verlijmd. Het MDF kan eventueel worden geschilderd, maar dat is niet nodig.
Faay levert op dit project de dagstukken aan in verschillende breedtes en lengtes, in complete bundels per woning. Daarvoor zijn de woningen onderverdeeld in drie types. Gezien de toleranties hebben de dagstukken wel enige overmaat en worden deze per stuk op de steiger exact op maat gezaagd. Faay levert tevens een 26 mm dikke plafondplaat voor de erkers. Ook die bestaat uit MDF met 20 mm pir-isolatie.
Berekeningen
Aan het isoleren van de gevels zijn diverse berekeningen voorafgegaan. Die zijn uitgevoerd door adviesbureau Nieman. Die berekende onder meer dat gevelisolatie een besparing oplevert van 12 tot 17 euro per maand. Maar dat is niet het hele verhaal. De ramen zouden namelijk sowieso worden voorzien van dubbel glas, waardoor het metselwerk in verhouding kouder wordt. Een voorzetwand voorkomt vochtproblemen en geeft extra comfort. Daarbij is ook gerekend aan de f-factor om te bepalen waar condensatieproblemen kunnen optreden. Dat heeft erin geresulteerd dat langs de gevel een extra strook isolatie is geplaatst tegen de betonnen plafonds. Maar ook zijn stroken isolatie aangebracht tegen binnenmuren die op de gevel aansluiten. Tegen sommige binnenmuren is bij deze aansluiting zelfs een voorzetwandpaneel van 60 centimeter breedte aangebracht.
De berekeningen overtuigden tot nu toe 90 van de 144 bewoners van het nut om mee te doen. Gaandeweg de renovatie hebben zich echter al weer meer gegadigden gemeld.
Faay gaat de dagkanten ook als handelsproduct aanbieden. De markt zal bepalen welke breedtematen in het assortiment komen. Projectmatig is maatwerk mogelijk. Ook zal er waarschijnlijk een variant komen waarbij de voorzijde van de dagkanten niet afgewerkt zal zijn, zodat bijvoorbeeld typisch Amsterdamse omlijstingen kunnen worden aangebracht.
Projectgegevens:
Locatie: Solebaystraat, Amsterdam
Opdrachtgever: Stadgenoot Amsterdam
Bouwfysisch adviseur: Nieman Raadgevende Ingenieurs, Utrecht
Uitvoering: Mens-Zeist Bouw bv, Zeist
Levering voorzetwanden: Faay Vianen BV
Bouwperiode: najaar 2012-zomer 2013
Tekst: Henk Wind
Fotografie: Faay Vianen, Mens Zeist, Henk Wind
Afgezien van de enkele gemaakte relevante opmerkingen die, zonder nadere informatie, eigenlijke niet zijn te beantwoorden, wil ik wel een ander aspect van enige kanttekeningen voorzien.
Ziende o.a. de foto van de smalle (slaap)-kamer, blijkt een vreselijke aantasting van de gebruiksmogelijkheden van deze ruimte, de afschuwelijke sprongen in de wandafwerking die meestal het gevolg zijn van een recht tot recht aan toepassen van isolatietechnieken ter voorkoming van oudebruggen. Dat er ook nog zoiets is dat het -van buiten- beschermde monument ook van binnen enige kwaliteit zou mogen blijven behouden is niet aan de orde, althans komt zeker niet op de eerste plaats. Zie o.a. de plaatsing van de radiatorleidingen op de wanden: vele strekkende meters met bochten en beugels, voor een verdere teloorgang van de gebruikswaarde van die ruimte. Ik dacht dat die oplossingen in de jaren ’80 al vaarwel waren gezegd. Het kan anders!
Weegt het buitenresultaat nu op tegen de aanzienlijke vermindering van ruimte en gebruikswaarde aan de binnenzijde? Ik denk het niet!
Ha die Lert
Ben jij dat
groeten
Joop
hoe zit het met de kopgevels? worden die ook voorzien van voorzetwanden aan de binnenzijde, en zo ja, wat doe je dan met de opgelegde houten balken? De muur wordt immers veel kouder waardoor het condensatiepunt naar binnen verschoven wordt. Hoe voorkom je houtrot in de oplegging?
Rotterdam, 8 januari 2013.
De dagstukken bestaan uit 6 mm vochtbestendig MDF met daarop verlijmd 20 mm pir voorzien van reflecterende folie.
Dit wordt verlijmd op het metselwerk. Ik neem aan dat het PIR vlak op de MDF is gelijmd de folie kant naar het metselwerk is gericht. Wanneer er tussen folie en metselwerk een tochtvrije spouw is heeft het folievlak een isolerende functie. Ik begrijp uit de beschrijving dat dit vlak verlijmd wordt op het metselwerk. Daarmee is de functie van de folie op nul gesteld; er treedt nu immers warmteoverdracht door geleiding op.
Compliment aan Mens Zeist om deze klus in bewoonde toestand uit te voeren. Dat vergt enorm veel organisatietalent en incasseringsvermogen.
In mijn optiek is deze ingreep te ingrijpend om geen tijdelijke wisselwoning aan te bieden. Het resultaat met de Faay-wanden is weer boven alle lof verheven. Mhg, AFAB.