Minstens 10% minder isolatiewaarde door koudebruggen

Energieneutraal woningen bouwen vraagt om weloverwogen ontwerpkeuzes, aandacht voor detail en grondige controle van de gerealiseerde energetische kwaliteit. Eerder hebben we u in Bouwwereld bijgepraat over mogelijkheden tot luchtdicht en warmte-isolerend bouwen; deze keer staat het (opsporen en) voorkomen van koudebruggen in de constructie centraal.

Een goed geïsoleerde, in hoge mate luchtdichte gebouwschil is de basis voor een energieneutrale woning. Hoe lager de energievraag, hoe beter – en de schil speelt daarin een sleutelrol. Het komt echter regelmatig voor dat de isolatie van de gebouwschil is onderbroken. De kans daarop is groter bij aansluitingen tussen constructiedelen.

Bekende voorbeelden zijn de aansluiting van een geïsoleerde vloer ter plaatse van een gevel, fundering- en dakaansluitingen (dakopstanden) en ongeïsoleerde parkeergarages of bergingen onder wooncomplexen. Ook gebrekkige maatvoering of onvoldoende aandacht bij de verwerking kan er de oorzaak van zijn dat onderdelen van de isolatie onderling niet aansluiten of dat spouwen ontstaan tussen isolatie en wandopbouw. Onvoldoende luchtdichtheid (zie de vorige aflevering van deze serie in Bouwwereld 8) is een andere voedingsbodem voor warmteverlies via de gebouwschil.

Onnodige zwakke plekken

Zo’n gebrek aan isolatie kan leiden tot koudebruggen: locaties in een geïsoleerde constructie waar veel warmtegeleiding kan plaatsvinden. De warmteweerstand van de schil ligt op die plaatsen lager dan elders. Zwakke plekken dus, en vaak onnodig. De meeste koudebruggen vinden hun oorsprong in slecht uitgevoerde of ontbrekende isolatie.

Een niet-luchtdichte aansluiting kan de situatie verergeren: wanneer er een luchtstroom van buiten naar binnen ontstaat, daalt de temperatuur van het binnenoppervlak rond de kier of naad. Gevolg: koude kan naar binnen slaan en daar condensatie en zelfs schimmel veroorzaken. Afgezien van een lager comfortniveau voor bewoners kunnen koudebruggen ook zorgen voor een hogere energierekening: er gaat immers onnodig warmte verloren.

Van voldoende naar onvoldoende

Het warmteverlies als gevolg van koudebruggen wordt vaak onderschat. In de EPC-berekening is 10% verlies op de R_c-waarde verdisconteerd als generieke waarde. Een R_c-waarde van 3,5 m²K/W kan zodoende vanwege koudebruggen teruglopen tot 3,2. Daarmee kan een woning die in principe voldoet aan bepaalde eisen op het gebied van energiezuinigheid onvoldoende ‘scoren’ en raken doelstellingen in het kader van de nieuwe Europese regelgeving over energieneutrale nieuwbouw van woningen per 2020 wellicht onbedoeld uit beeld. En dat niet alleen: ook vandaag al rekenen bewoners van nieuw gebouwde woningen op comfort en een lage energierekening.

Verstandig kiezen, slim detailleren

Slim detailleren en terdege aandacht besteden aan optimale isolatie kunnen het aantal koudebruggen en daarmee het warmteverlies beperken. Het kan niet genoeg worden gesteld: oog voor detail maakt in alle gevallen het verschil. De keuze voor de te gebruiken bouwmaterialen speelt echter ook een belangrijke rol. Een bouwmateriaal dat warmte slecht geleidt en daardoor fungeert als koudebrugonderbreker, kan het verschil maken. Cellenbeton is een voor de hand liggende oplossing dankzij de isolatiekracht van de met lucht gevulde microscopische cellen in het materiaal.

Cellenbetonblokken beschikken bovendien over een groot dragend vermogen en zijn daarmee geschikt voor het onderbreken van koudebruggen op alle plaatsen in de constructie. Ook kalkzandsteen is geschikt als koudebrugonderbreker: speciale zogenoemde thermokimblokken – extra geïsoleerde kalkzandsteenblokken – voorkomen dat koudebruggen ontstaan in wanden van kalkzandsteen die via de vloer in contact komen met ongeïsoleerde ruimtes.

Van generiek naar specifiek

Wie bij het berekenen van de EPC-waarde van een woning niet afhankelijk wil zijn van de generieke 10% als warmteverliespost, doet er goed aan te rekenen met de daadwerkelijke aansluitingen (in strekkende meters) en de waarden voor materialen en aansluitingen die worden aangehouden in NPR 2652. Deze berekening valt doorgaans gunstiger uit. Nóg gunstiger is het wanneer de rekenwaarden – psi-waarden – van het bouwmateriaal in combinatie met isolatie en aansluitingen precies bekend zijn.

Voor de meest voorkomende details bij constructies met Xella-bouwoplossingen van kalkzandsteen en cellenbeton is dat het geval. Zie hieronder voor online bouwdetails met producten van Ytong cellenbeton en Silka kalkzandsteen.

Kortom: koudebruggen voorkomen is een kwestie van aandacht. Het vereist vooral een scherp oog en het gebruik van de juiste bouwmaterialen. Aannemers die dat ter harte nemen, zetten een flinke stap op weg naar energieneutrale nieuwbouw van woningen. Een goede zaak, want de 2020-eisen komen elke dag dichterbij

Bouwdetails online

Details voor het bouwen met cellenbeton en kalkzandsteen (en de juiste bouwoplossingen voor het voorkomen van koudebruggen) zijn online te vinden. Kijk voor oplossingen met cellenbeton op https://bouwdetails.bouwformatie.nl/woningbouw/leverancier/Xella%20Nederland%20Ytong/Koudebrugonderbreking en voor oplossingen met kalkzandsteen op https://silka.archidat.nl.