Een kinderdagverblijf in Ermelo is voorzien van een scherm van 9 meter hoge gebogen betonnen panelen met afbeeldingen van bomen. Deze afbeeldingen zijn gemaakt middels een speciale techniek met betonvertrager.
Graphic Concrete is een techniek die in Finland is ontwikkeld en die – na enkele kleinschalige proeven – voor het eerst wordt toegepast in een Nederlands project. De techniek legt een verbinding tussen de grafische industrie en de betonindustrie. Afbeeldingen worden namelijk middels zeefdruktechniek op rollen speciale folie afgedrukt, maar dan niet met inkt maar met betonvertrager. De betonfabriek legt deze folie onder in een mal en stort er beton op. Door de ontkistingstijd vrij kort te houden, is bij het ontkisten het beton ter plaatse van de betonvertrager nog niet volledig onthard en kan het oppervlak met water worden weggespoten. Daardoor komt de ‘binnenkant’ van het beton – dat wil zeggen: de vaak iets anders getinte onderlaag en toeslagmaterialen – op die plaatsen aan de oppervlakte.
Het eerste Nederlandse project is een gebogen betonnen scherm van 9 meter hoog. Dit is ontworpen door architecte Anne Klein Breteler uit Vught en vormt de verbinding tussen bestaande bouw en nieuwbouw van een kinderdagverblijf. Gezien de bosrijke locatie, wilde de ontwerpster bomen op de schermen. Daarvoor kwam ze na een zoektocht in contact met Compañero uit Utrecht, die in Nederland de Finse techniek van Graphic Concrete aanbiedt.
Zeefdrukmallen
De zeefdrukken voor de afbeeldingen worden gemaakt in Finland. Dit wordt gedaan met zeven tot 3 x 1,25 m. Door meerdere zeven te combineren kan een grote naadloze afbeelding ontstaan. De folie is op rol 3,10 m breed en tot maximaal 9 m lang. De kosten zitten vooral in het maken van de zeef. Hergebruik van eenzelfde zeef kost relatief weinig. De afbeelding van de bomen voor het kinderdagcentrum is daarom ook enigszins gemanipuleerd. Het lijkt op het eerste gezicht dat de bomen weerspiegelen in het water, maar de gespiegelde afbeelding is gemaakt met dezelfde zeven.
De betonpanelen zijn gemaakt door Heesakkers Beton uit Veghel. Dit bedrijf sneed de afbeeldingen uit uit de folierollen en legde die in de (gebogen) mal. Speciaal hiervoor is een vacuümtafel gemaakt, waardoor de folie gegarandeerd vlak ligt en luchtinsluiting of vouwen worden voorkomen. Het productieproces werd begeleid vanuit Finland.
Variatie
Met Graphic Concrete kunnen afbeeldingen volledig worden afgedrukt, maar ook in de vorm van pixels. Voordeel van pixels is dat het mogelijk is om in de dichtheid daarvan te variëren, waardoor visueel meer grijstinten ontstaan, zegt Maarten de Graaf van Compañero. Nog meer mogelijkheden ontstaan door het gebruik van een kleurpigment in beton, in combinatie met een toeslagmateriaal in een andere kleur. Waar de huid van het beton wordt weggespoten, wordt deze andere kleur dan zichtbaar.
Het is ook mogelijk om kleinere afbeeldingen aan te brengen op een deel van een betonpaneel. Zo kunnen bijvoorbeeld letters computergestuurd worden uitgesneden in folie die voorzien is van betonvertrager. Door de folie vooraf te voorzien van dubbelzijdige tape kan deze eenvoudig in de kist worden aangebracht. Dit is een simpeler en dus goedkoper proces dan het maken van een zeef. Door de eigen dikte van de folie komt de afbeelding hierbij wel iets dieper te liggen.
Tekst: Henk Wind
Foto’s: Compañero
- Neem een (proef)abonnement op het vakblad Bouwwereld
