Biobased materialen zijn volop in ontwikkeling. Twaalf bedrijven ontwikkelden samen vijftien producten voor een vrijwel volledig biobased gebouwschil. En SHR won een innovation award met het biobased composiet gevelelement ‘External Wall Panel’.
De Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT) ) heeft als penvoerder met twaalf mkb-bedrijven het Innovatieve Prestatie Contract (IPC) getekend met De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Met dit contract kreeg de groep een subsidie om in twee jaar tijd gezamenlijk tot innovaties te komen voor de bouwwereld. Dat heeft zich inmiddels vertaald in vijftien prefab biobased producten voor de gebouwschil, die vanaf nu direct te verkrijgen zijn en in een creatieve demo-opstelling te zien zijn in het ICDuBo in Rotterdam. De bedrijven zien zichzelf als frontiers en hebben daarom ook gekozen voor de aanduiding www.biobasedfront.nl.
De vijftien producten kunnen met elkaar gecombineerd worden en een volledige biobased dampopen houtskeletbouwgevel vormen. Deze biobased gevel staat voor een prettiger leefklimaat en optimaal comfort en is ontwikkeld door Wamteplan en Jongbloed.
Smartheat-proces
Basis van de biobased gebouwschil is biobased verduurzaamd hout uit de Afrikaanse bossen. In samenwerking met FSC is er gekeken naar een manier om de diversiteit van het bos te waarborgen. FSC merkte op dat er veel dezelfde houtsoorten worden gekapt, waardoor deze soorten worden overbelast en ook de prijs wordt opgedreven. Andere mooie soorten kunnen ook goed gebruikt worden, mits ze verduurzaamd worden. Het ontwikkelde Smartheat®-proces zorgt nu dat deze soorten door middel van verhitting onder vacuüm vormvast worden en de hardheid krijgen van tropisch hardhout. Dit hout is tijdens een Design Pressure Coocker van GoBio! – geïnitieerd door de Kamer van Koophandel onder leiding van ORGA branding – tot Savrame gedoopt: de Afrikaanse savanne in een frame. Euvrame is een variant op basis van FSC-houtsoorten uit Europa. Om aan te geven dat het hout het kwalitatief hoogwaardige Smartheat®-proces heeft ondergaan, hebben de logo’s Smartheat® Inside als ondertitel.
Kozijnen
Met de door Lignius ontwikkelde houtsoorten Savrame en Euvrame zijn door de timmerbedrijven Doornenbal, Hebo, Helwig, Mevo, Jongbloed en Veerman De Rijp vervolgens bijzondere kozijnen gemaakt. Als eerste zijn dat het Savrame en het Euvrame kozijn. Varianten zijn het slanke H’Outside Raamkozijn waarin het glas constructief verlijmd is voor meer daglicht en het Eco Plus Kozijn dat een scherpe prijs heeft door de combinatie met vurenhout. De kern van het kozijnhout is vuren, de buiten- en de binnenkant zijn van Savrame. Het Blankhout Kozijn is een kozijn dat onbehandeld kan blijven en natuurlijk vergrijst. In samenwerking met SHR Wageningen is een onderzoek gestart naar de meest geschikte houtsoorten voor deze onbehandelde toepassing, kritische succesfactoren wat betreft draadrichting van het hout, invloed van kleine gebreken in het hout, de juiste testmethode en toe te passen lijm en type verbinding. Hierdoor kan scheurvrij en rechtdradig hout worden gegarandeerd met in de toekomst een KOMO-certificering.
Kreunen heeft samen met Drywood een innovatieve mechanische kozijnverbinding – ProFix – ontwikkeld voor onbehandeld geveltimmerwerk. Hiermee is een grote stap gezet in concurrerend onderhoudsarm en houtrotvrij geveltimmerwerk. De plug zorgt voor vroegtijdige fixatie tijdens montage. De bijbehorende bout en hoogwaardige lijm borgen de vereiste eindsterkte en waterdichtheid.
Deuren
Met Savrame en Euvrame is tevens een stapeldorpeldeur gemaakt met optimale isolatie. Ook is een onderdorpel ontwikkeld, die sterk en slijtvrij is. Een andere variant is de biobased all-in-one-deur, inclusief kozijn. De onderdorpel is van natuurhars versterkt met glasvezels. In de deur is geëxpandeerde kurk opgenomen als isolatiemateriaal. De deur is onderhoudsvrij en vormvast en heeft een hoge isolatiewaarde.
Themans heeft hard gewerkt aan zo duurzaam mogelijk hang- en sluitwerk. Geheel biobased is het niet geworden, omdat de performance uiteraard optimaal moet blijven. Omdat biobased kunststof niet sterk genoeg is om het gewicht van ramen en deuren te dragen, is het product geconstrueerd uit metalen onderdelen waarop een lange garantie gegeven kan worden. Het hoofdzakelijk metalen scharnier is onderhoudsarm en kent een lange levensduur, waardoor het duurzaam is.
Het scharnier is voorzien van glijlagers die niet gesmeerd hoeven te worden en lang meegaan zonder piepen en/of uitzakken. De combinatie met een biologisch afbreekbaar kunststof afdekplaatje maakt het scharnier gedeeltelijk biobased en maakt dat het duurzaam hang- en sluitwerk genoemd kan worden.
Gevelbekleding
Savrame is ook beschikbaar als gevelbekleding. Drywood is erin geslaagd een coating te maken voor geveltimmerwerk die bezuinigt op onderhoudsbeurten: Concept X10 (extending maintanance). Tevens heeft Drywood een watergedragen buitenbeits ontwikkeld die voor circa 75 procent biobased is: Bioleum Sustain. Dit is een biobased transparante of semidekkende coating voor gevelbekleding of geveltimmerwerk, die verkrijgbaar is in vrijwel alle kleuren.
Innovatieprijs
Samen met twaalf Europese projectpartners uit het BioBuild-project, heeft SHR onlangs vier nieuw ontworpen demoproducten van biocomposiet geëxposeerd op de ECOBUILD in Londen. Dit is het eindresultaat van een onderzoeksproject met Europese partners (www.biobuildproject. eu) naar toepassing van biocomposietmaterialen in bouwtoepassingen. Het doel van het project was om te komen tot biocomposietmaterialen waardoor de energie-inhoud (embodied energy) in bouwcomponenten sterk wordt verlaagd ten opzichte van de bestaande materialen, zonder toename van de kosten. Dit ter vervanging van staal, aluminium, steen en beton bij nieuwbouw en renovatie.
Meest in het oog springend is het External Wall Panel. Dit is een vier meter hoog selfsupporting verticaal gevelelement. Het paneel is een sandwichconstructie met buitenlamellen van biopolyesterhars, versterkt met vlasvezelweefselcomposiet. De kern is gevuld met natuurlijk isolatiemateriaal. Het ontwerp van de panelen illustreert de ontwerpvrijheid die mogelijk is bij het werken met deze composieten. Dit paneel won op de toonaangevende composietenbeurs ‘JEC composieten show & conferenties’ in Parijs de Europese innovatieprijs in de categorie Construction.
Drie andere producten
De External Cladding Kit is een gevelbekledingsysteem zonder dragende functie. Deze panelen zijn gemaakt van natuurlijk polyfurfuryl alcoholhars versterkt met vlasvezels.
De Internal Partition Kit betreft zelfdragende, verticale structuurelementen voor flexibele binnenwandsystemen, bedoeld om grote ruimten visueel en akoestisch te scheiden. De panelen zijn gemaakt met buitenlamellen van jute-polyfurfuryl alcoholcomposiet en een vulling van geëxpandeerde kurk.
De Suspended Ceiling Kit bestaat uit lamellen die een structureel plafondsysteem vormen, waarmee een architectonisch plafondoppervlak met akoestische demping kan worden gecreëerd. Het materiaal is opgebouwd uit biopolyester met juteweefsel.
Meer informatie: biobasedfront.nl en biobuildproject.eu
