Het tijdelijke gerechtsgebouw van de Amsterdamse rechtbank is een volwaardig, circulair en remontabel gebouw. Het plan, gemaakt door consortium dpcp van Du Prie bouw & ontwikkeling en cepezed projects, zet in op meerdere strategieën, namelijk op hergebruik van oude bouwmaterialen, demontabel bouwen en het beperken van de milieulast door de materialenkeuze.
Beperken van verspilling
De Amsterdamse rechtbank gaat op het eigen terrein aan de Parnassusweg tienduizenden vierkante meters vervangende nieuwbouw plegen. Het kantoorpersoneel verhuist daarom tijdelijk naar huurkantoren in de directe omgeving. Voor de vijf rechtszalen en andere typische rechtbankfuncties, zoals de cellen voor de gehechten en de werkruimte van de rechter-commissaris, was dit geen optie. Hiervoor is gedurende de sloop- en bouwactiviteiten een tijdelijk gerechtsgebouw van 5300 m2 nodig. Een nachtmerriescenario is dat zo’n gebouw na gebruik op de schroothoop belandt, zoals onlangs nog gebeurde met een school van unitbouw in Amsterdam. Daarom stelde de opdrachtgever RVB in de uitvraag duidelijke eisen aan het beperken van verspilling, naast het voldoen aan typische rechtbank-, representatieve en budgettaire eisen. In technische zin kun je met een dergelijke vraag verschillende kanten op. Bijvoorbeeld door lowtech biobased te bouwen, bij wijze van spreken met stro dat na vijf jaar wordt gecomposteerd, of juist hightech met materialen die uitstekend recyclebaar zijn, en/of met een gebouwconcept dat volledig demontabel en verplaatsbaar is.
Goed herbruikbaar project
Voor de RVB was de techniek niet van belang, maar wel dat het concept leidt tot minimale afvalstromen, kosten en verspilling. In de vraagstelling naar de markt zijn basisplattegronden meegegeven, zodat de aanbiedingen vergelijkbaar werden op het punt van circulariteit en representatieve uitstraling. Circulariteit draait kort gezegd om bouwen met demontabele verbindingen en recyclebare materialen met een lage milieubelasting, het vastleggen van alle materiaaleigenschappen (gebouwpaspoort) en het regelen van eigenaarschap. Dat laatste is in dit geval heel slim opgelost met de voorwaarde dat het ontwikkelconsortium het gebouw na vijf jaar weer komt ophalen en zelf verantwoordelijk is voor het hergebruik. Omdat het consortium dan ook eigenaar wordt, heeft het dus alle belang bij een goed herbruikbaar project en het bijtijds zoeken van een nieuwe gebruiker. De demontagekosten en de verwachte opbrengst zijn verdisconteerd in de aanbieding.
Speciale rekenmethode
Het consortium dpcp van Du Prie bouw & ontwikkeling en cepezed projects won de aanbesteding. Menno Rubbens van cepezed projects en Martijn du Prie van Du Prie hebben deze ontwikkelopgave gezamenlijk opgepakt. Het ontwerp is van architectenbureau cepezed. Hun plan zet in op meerdere strategieën, namelijk op hergebruik van oude bouwmaterialen, demontabel bouwen en het beperken van de milieulast door de materialenkeuze. De milieulast is door de RVB in samenwerking met het NIBE en de TU Delft met een speciale rekenmethode vastgesteld, inclusief de gevolgen van het tijdelijke gebruik en de toekomstige inzetbaarheid van met name de gevels en het casco. Dat is gedaan door de mate van verspilling te relateren aan de gebruikelijke afschrijvingstermijn van producten ten opzichte van het tijdelijke gebruik in de rechtbank. Het plan van dpcp scoorde hoog: vrijwel het gehele casco en de gevels zijn na demontage opnieuw te gebruiken….
Deze tekst is het eerste gedeelte van het State-of-the-art-artikel over de tijdelijke Rechtbank Amsterdam in Bouwwereld 11, die 18 november 2016 verschijnt.
De rubriek State of the Art valt onder het Premium deel van de website, daar is ook de online versie van het vakblad te lezen.
