Er is een stijgend tekort aan nieuwbouwwoningen in Nederland waardoor de huizenprijzen stijgen en weer terug zijn op het niveau van voor de crisis of daarboven. Ingrijpen door de overheid is nodig om erger te voorkomen. Dit stelt de NEPROM, de Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen.
Volgens de cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving zijn er tot 2030 ongeveer 1 miljoen nieuwe woningen nodig. Rekening houdend met de vervanging van verouderde woningen die gesloopt moeten worden, moeten er jaarlijks ongeveer 80.000 nieuwe woningen gebouwd worden. Dit zijn aantallen die voor de crisis niet ongebruikelijk zijn, maar op dit moment niet gehaald worden. Zo zijn er in 2016 volgens het CBS slechts 55.000 nieuwe woningen opgeleverd. Het feit dat er in 2016 53.000 bouwvergunningen zijn verleend, doet vermoeden dat de nieuwbouwproductie niet verder zal groeien in de nabije toekomst.
Geen bouwlocaties
Ook uit de woningverkoop door projectontwikkelaars blijkt dat de markt stagneert. In het eerste kwartaal van 2017 zijn er bijna 8.400 nieuwe woningen aan consumenten verkocht. Dat zijn er nagenoeg even veel als in het eerste kwartaal van 2016. Dat hadden er volgens de NEPROM veel meer kunnen zijn als er voldoende nieuw aanbod op de markt bij was gekomen. Dat lukt volgens de projectontwikkelaars niet, omdat er te weinig goede bouwlocaties van voldoende omvang beschikbaar zijn en gemeenten teveel aanvullende eisen stellen. Het gevolg is dat de koop- en huurprijzen in veel regio’s snel oplopen, dat de betaalbaarheid van het wonen voor veel huishoudens onder druk komt te staan en dat starters geen woning kunnen vinden.
De ontwikkelaars melden verder dat zij op 1 april van dit jaar minder dan 6.000 nieuwbouwwoningen te koop hadden staan. Voor een gezonde markt is het noodzakelijk dat er voortdurend ten minste 10.000 nieuwbouwwoningen te koop staan.
Rijk moet ingrijpen
Volgens NEPROM-voorzitter Bart van Breukelen is de nood zo hoog dat het Rijk in moet grijpen: “We zouden graag meer woningen bouwen, maar we hebben gewoon te weinig nieuwbouwlocaties. Er zijn genoeg mogelijkheden voor een hogere bouwproductie, maar processen verlopen stroperig, bezwaar procedures werken enorm vertragend, vaak is er een tekort aan ambtelijke capaciteit en steeds vaker worden er weer allerlei aanvullende eisen gesteld waardoor woning bouwlocaties veel te traag of helemaal niet beschikbaar komen. Bij een aantal gemeenten en provincies ontbreekt ook het gevoel van urgentie. We zijn op dit moment vooral bezig met locaties die jaren geleden al zijn aangewezen om te bebouwen. Nieuwe locaties komen er nauwelijks bij. Het grote probleem is dat het Rijk nagenoeg geheel afwezig is op de woningmarkt, in tegenstelling tot vroegere jaren toen ervan uit Den Haag productie afspraken met de regio’s werden gemaakt en er ook subsidies beschikbaar werden gesteld.”
Noodplan woningbouw
De NEPROM wil zich inzetten voor het vergroten van de woningproductie en heeft voor het nieuw te vormen kabinet een aantal maatregelen geïnventariseerd die snel ingevoerd kunnen worden. Het noodplan leidt op korte termijn tot kortere procedures en op middellange termijn tot meer bouwlocaties, waardoor de productie substantieel omhoog kan. De maatregelen zijn echter volgens de ontwikkelaars niet onomstreden en vergen politieke afweging en heldere keuzes. Volgens de NEPROM zullen er bij uitvoering van het noodplan in de komende drie jaar in totaal minimaal 30.000 woningen extra gebouwd worden. Daarnaast zal op de middellange termijn de jaarlijkse nieuwbouwproductie naar circa 75.000 nieuwe woningen gaan. Zie de website van de NEPROM voor een overzicht van de voorgestelde maatregelen.
