Van vlas en hennep wordt al een tijdje isolatiemateriaal gemaakt, van natuurmaaisel nog niet. Maar als het aan GrasGoed ligt, komt hier binnenkort verandering in. Een voordeel van natuurmaaisel is dat het een restproduct is, en dus geen extra landbouwgrond vereist. Dit in tegenstelling tot de productie van vlas- en hennepisolatie.
Jaarlijks verdwijnen duizenden tonnen maaisel uit natuurgebieden in de compostering. Een grote kostenpost voor natuurorganisaties zonder dat een potentieel waardevolle grondstof wordt benut. Hoe waardevol? Dat zoeken verschillende natuurorganisaties, kennisinstellingen en bedrijven uit in het Europese Interreg project GrasGoed. Zij zoeken innovatieve en duurzame oplossingen voor de ‘resten’ die uit het natuurbeheer komen. Een van de kansrijke oplossingen is het inzetten van maaisel als grondstof voor een natuurlijke isolatiemat.
Niet geschikt als veevoer
De kruidenrijke graslanden en bloemrijke akkers in het voorjaar en de zomer zijn natuurlijk mooi. Maar het is juist die variatie aan bloemen en planten die voor problemen zorgt na het maaien. Boswachter Jan Quik bij Natuurmonumenten: “Gevarieerd maaisel is vaak niet geschikt voor veevoer. De koeien eten het niet vanwege de structuur en de grote diversiteit aan plantensoorten. En het maaisel is te ‘houtig’, waardoor het ook voor andere producten niet geschikt is. Het maaisel wordt daarom nu vooral afgevoerd voor compostering. Maar dat kost natuurbeheerders jaarlijks veel geld.”
Maaisel als isolatiemateriaal
Met het oog op technologische ontwikkelingen moet dat toch anders kunnen, dachten natuurorganisaties uit Nederland en België, onder wie Natuurmonumenten. Samen met bedrijven en kennisinstellingen zoeken zij sinds 2016 via verschillende sporen naar alternatieve verwerkingsmethoden. Dit doen zij in het Europese Interreg-project GrasGoed. Een alternatief is nu gevonden: maaisel als isolatiemateriaal. De eerste matten worden zelfs al gebruikt voor een nieuw kantoor van Natuurmonumenten in Hedel.
Verwerkingsmethode
Natuurmaaisel kan niet van het veld af direct als grondstof gebruikt worden. Wanneer het maaiseizoen begint, kunnen er in korte tijd honderden tonnen maaisel uit de natuurgebieden komen. Dit maaisel moet om het te kunnen bewaren zo snel mogelijk ingepakt worden. Ofwel ingeseald als pak, zoals je ze wel eens als reusachtige damstenen in het veld ziet staan of op locatie ingekuild. Een van de partners in GrasGoed, NewFoss, verwerkt de grote partijen natuurmaaisel.
Rob Kwinten (NewFoss): “We verwerken 100% van het geconserveerde gras tot nieuwe grondstoffen. Eerst ontdoen we het van de verontreiniging die meekomt, zoals zand en zwerfafval. Het geconserveerde gras wordt vervolgens met superscherpe messen fijngesneden in stukjes van 1 tot 5 cm. Via een microbiologisch proces, weet NewFoss de waardevolle stoffen eruit te halen, zoals suikers, eiwitten en mineralen. Een deel daarvan wordt omgezet tot energie, waardoor het proces in de fabriek energieneutraal kan plaatsvinden.” De vezels die overblijven, die worden gebruikt voor de isolatiematten.
Van restproduct naar grondstof
Kwinten: “Gramitherm is een Zwitserse partij die nu al isolatiematten maakt van hennep en vlas. We zijn druk bezig om nu marktpartijen te vinden die de van gras gemaakte matten gaan gebruiken, voornamelijk in de houtskeletbouw. Het mes snijdt zo aan twee kanten. Je draagt op meerdere manieren bij aan een duurzame oplossing. Het natuurmaaisel wordt veel nuttiger gebruikt en we beschikken er elk jaar over. Bovendien hebben we geen nieuwe gronden nodig om de grondstoffen te verbouwen. Er is geen extra (landbouw)grond nodig. Hier kun je dus voedsel blijven verbouwen. Voor andere biobased matten, zoals van hennep en vlas wordt wel landbouwgrond gebruikt. Natuurmaaisel verandert zo van een restproduct naar een grondstof.”
