In het artikel “Wel of geen geventileerde spouwmuur?” beargumenteren Steffie van Wijlick en Harrie Vekemans – beiden deskundigen op het gebied van metselwerk – waarom spouwmuurventilatie nog steeds noodzakelijk is.
In reactie op dat artikel, stelt ir. Aldo de Jong, kennisadvieseur SBR-Referentiedetails bij ISSO, dat de niet-geventileerde luchtspouw steeds vaker als ontwerpuitgangspunt wordt gehanteerd. Hieronder legt de Jong uit waarom dit uitgangspunt terecht is.
Steeds vaker niet-geventileerde luchtspouw
Sinds de invoering van de verscherpte isolatie-eisen die per 1 januari 2015 in het Bouwbesluit zijn ingevoerd, is de wijze waarop de traditionele luchtspouw in Nederland moet worden beschouwd, onderdeel van discussie en onderzoek. Inmiddels heeft die discussie zijn beslag gekregen en wordt steeds vaker de niet-geventileerde luchtspouw achter gevelmetselwerk als ontwerpuitgangspunt gehanteerd. Uit recent onderzoek is gebleken dat dit een terecht uitgangspunt is.
Weinig thermische trek
Door de betere thermische isolatie in de spouwconstructie is er nauwelijks meer sprake van thermische trek in de spouw. Als er daarnaast nauwelijks wind via openingen in de luchtspouw kan komen, staat de lucht in de luchtspouw zo goed als stil en levert een substantiële isolatiewaarde. Dat het (zwak) ventileren van de spouw noodzakelijk is om vocht af te voeren uit de spouw en het gevelmetselwerk te laten drogen is niet correct. Door diffusie door het gevelmetselwerk heen droogt het bakstenen buitenspouwblad voldoende, ook zonder spouwventilatie. Dat blijkt uit onderzoeken van o.a. de KU Leuven. De KNB, de brancheorganisatie voor de keramische industrie bevestigt dit. Alleen bij geverfd of geglazuurd gevelmetselwerk dat dampdicht is, is spouwventilatie noodzakelijk.
Minimaal vereiste spouwbreedte
In het betreffende artikel wordt gerefereerd aan de minimaal vereiste spouwbreedte van 20 mm die gewaarborgd kan worden door uit te gaan van een ontwerpbreedte van de luchtspouw van 40 mm. Dat is correct. In het artikel wordt vervolgens geconcludeerd dat deze breedte vereist is vanwege de ventilatie in de spouw. Dat is niet correct. Een minimale spouwbreedte is nodig om de luchtspouw in combinatie met een reflecterende folie op de spouwisolatie te kunnen aanwenden voor een extra thermische isolatie, zoals terecht in het artikel wordt gesteld. Het niet-ventileren van de luchtspouw in een spouwconstructie levert substantieel meer voordeel op voor de thermische isolatie dan het zwak ventileren. Met name als gebruik gemaakt wordt van reflecterende folies kan de niet-geventileerde luchtspouw tot ca. 0,12 m2K/W aan de Rc-waarde bijdragen (1) ten opzichte van een zwak geventileerde luchtspouw.
Niet-geventileerde spouw als uitgangspunt
Volgens NEN 1068 en volgens de NTA 8800 mag een spouw als niet-geventileerd worden beschouwd als de ventilatieopeningen in de gevel niet groter zijn dan 500 mm2 / m1. In de SBR-Referentiedetails (2), de onafhankelijke standaard voor bouwtechnisch detailleren, is spouwventilatie via open stootvoegen daarom al sinds 2015 verdwenen. Open stootvoegen worden in de SBR-Referentiedetails uitsluitend nog boven kozijnen, geveldragers en de fundering toegepast om water uit de spouw af te voeren. In 2015 is in de bouwfysische prestatie van de thermische isolatie van spouwconstructies in de SBR-Referentiedetails nog wel rekening gehouden met zwakke spouwventilatie, maar met de introductie van de BENG+ details als onderdeel van de SBR-Referentiedetails is onlangs besloten om voortaan van een niet-geventileerde spouw uit te gaan en de isolatiewaarde daarvan in de thermische prestatie te honoreren.
Tekst: Ir. Aldo de Jong, kennisadviseur SBR-Referentiedetails bij ISSO.
(1) Volgt uit NEN 1068 par. A.3.5.1, tabel A.2.a: Rcav;nv – Rcav;zv = 0,57 – 0,45 = 0,12 m2K/W. Deze waarden worden ook gebruikt in de SBR-Referentiedetails en kun je zelf berekenen via de rekentool warmteweerstand.
(2) De SBR-Referentiedetails worden ontwikkeld en beheerd door ISSO, het kennisinstituut voor bouw- en installatietechniek.. Voor meer informatie, zie https://kennisbank.isso.nl/product/referentiedetail
