Worden nieuwe gebouwen Bijna Energie Neutraal of Niet? En wat is verstandig? Hans Crone van Technisch Adviesbureau Crone deelt zijn mening.
Al jaren geleden heeft de overheid aangekondigd dat er in 2020 een grote stap gezet zou worden in het energiezuinig maken van nieuwe woningen en andere gebouwen. Er zouden veel strengere eisen gaan gelden dan de huidige EPC-eisen. Ja, gebouwen zouden “Bijna Energie Neutraal Gebouw”, ofwel “BENG”, worden. Logisch dat iedereen dacht dat dat wel zoiets als ‘bijna EPC= 0’ zou worden en dat vanaf 2020 onze nieuwe gebouwen dus inderdaad veel energiezuiniger zouden zijn. En dus dat we vanaf 2020 echt anders zouden gaan bouwen: beter isoleren, verwarmingstoestellen met een hoger rendement, meer PV-panelen, zonneboilers, of waarschijnlijk een combinatie van dat alles.
Nu is het zover. De BENG-eisen zijn bekend en worden 1 juli 2020 van kracht. Maken ze de verwachting waar? Worden gebouwen veel energiezuiniger? Moeten we vanaf die datum anders gaan bouwen?
EPC < 0,4 voldoet aan BENG
Het antwoord is een duidelijk NEE. Een woning die nu voldoet aan EPC < 0,40, voldoet zonder wijzigingen aan de BENG-eisen. Alleen voor een woning met een gasketel zou dat misschien niet gelden, maar die mogen we vanaf 1 juli 2018 toch al niet meer bouwen. Deze conclusie kunnen we trekken op basis van berekeningen die in opdracht van de overheid zijn gemaakt.
NTA 8800
Er verandert met de invoering van BENG wel degelijk het een en ander. Er is een geheel nieuwe rekenmethode ontwikkeld, de NTA 8800, en er komen dus ook geheel nieuwe rekenprogramma’s om de “BENG-indicatoren” te berekenen. En die indicatoren, BENG-1, BENG-2 en BENG-3, stellen eisen aan drie verschillende parameters, anders dan die ene “EPC” die we nu kennen.
Maar uit eerder genoemde berekeningen op basis van de nieuwe rekenmethode blijkt heel duidelijk dat bijvoorbeeld de in de nieuwbouw meest voorkomende woningtypen zonder wijzigingen aan de nieuwe eisen voldoen, soms ruim zodat er zelfs wat minder maatregelen nodig zijn. Dit zijn woningen met isolatiewaarden die niet beter zijn dan Bouwbesluit minimaal eist, en die voorzien zijn van een warmtepomp of andere elektrische verwarming, en met evenveel PV-panelen als nu op zo’n woning ook worden toegepast.
Weinig veranderd
Eigenaardig? Ja, ik vind van wel, vooral omdat de overheid steeds aangekondigd heeft dat er echt heel veel zou gaan veranderen. Maar het enige dat veranderd is, is dat we geen gas meer kunnen gebruiken, maar dat was al sinds vorig jaar het geval. En dat we een nieuwe rekenmethode hebben en dat de eisen een andere naam hebben gekregen. Maar de kenmerken van onze nieuwe gebouwen blijven dus gewoon helemaal hetzelfde, waardoor het energieverbruik dus ook niet lager wordt. Eigenaardig vind ik vooral dat toch nog steeds de indruk gewekt wordt dat gebouwen wél energiezuiniger worden, sterker nog, dat ze Bijna Energie Neutraal, BENG, zijn.
Dan zijn de huidige nieuwbouwwoningen met een EPC van 0,40 dus óók BENG? Want die hebben exact dezelfde kenmerken en dus hetzelfde energiegebruik.
Aandeel hernieuwbare energie
Als we naar de eisen kijken wordt duidelijk hoe de overheid het ziet: BENG-3 stelt een eis aan het aandeel “hernieuwbare energie” dat wordt gebruikt om in de energiebehoefte te voorzien. Dat is een handige parameter: bij Energie Neutraal zou die natuurlijk 100% moeten zijn; alle energie wordt dan (per saldo per jaar) duurzaam opgewekt. Maar wat schetst mijn verbazing: de eis aan BENG-3 is…………50%. Dus volgens onze overheid ben je er bijna als je op de helft bent?!
Energieneutraal
Is dit eigenlijk erg? Dat ligt eraan wat je doel is. Volgens mij is het doel om Nederland (en de Wereld) energieneutraal, CO2-neutraal, fossiel-vrij of hoe je het maar noemen wilt, te maken. Het is daarvoor niet per se noodzakelijk dat ieder gebouw aan dat doel voldoet. Een gebouw energieneutraal maken is alléén mogelijk met een zekere mate van duurzame elektriciteitsopwekking op eigen perceel; in de praktijk betekent dat meestal dat er PV-panelen moeten worden toegepast. Maar niet ieder gebouw is daar geschikt voor, bijvoorbeeld omdat het dak op het Noorden gericht is, of omdat er een groot ander gebouw of een boom voor de zon staat. In zo’n geval kun je die elektriciteit beter ergens anders duurzaam opwekken.
Meest efficiënte beleid
Dus de overheid moet beginnen met het ontwikkelen van het meest efficiënte beleid om het doel te bereiken en vervolgens uit dat beleid afleiden hoe energiezuinig onze gebouwen (en auto’s en treinen enz) moeten zijn. Een belangrijke kwestie is dan hoeveel je investeert in enerzijds het energiezuinig maken van gebouwen en anderzijds het opwekken en opslaan van duurzame energie.
Maar vooral moet de overheid daar duidelijk en transparant in zijn. Nu wordt er gesuggereerd dat door de BENG-eisen nieuwe gebouwen een heel stuk energiezuiniger worden, terwijl daar geen sprake van is.
Kortom: BENG is toch NENG. Dat hoeft niet erg te zijn, maar laten we elkaar niet voor de gek houden en vooral goed nadenken en rationele keuzen maken om ons doel te bereiken.
Hans Crone, Technisch Adviesbureau Crone
