Als je op het voorplein staat lijkt het op het eerste gezicht net of er niets is gewijzigd. Paleis Het Loo staat er net zo prachtig bij als in de 17e eeuw. Maar onderhuids en ondergronds is de afgelopen jaren een enorme operatie verricht.
Onder het voorplein en een klein stukje onder de oudbouw is een volume van 5.000 m² toegevoegd met een majestueuze grandeur. Het vormt de entree naar het paleis en verbindt oost- en westvleugel. Bovengronds verstoort niets het zicht op het hoofgebouw van het paleis, dat een intensieve restauratie onderging. Een knappe prestatie van architecten en aannemers.
Paleis Het Loo is van oorsprong een residentie van de Oranjes. Stadhouder Willem III van Oranje en zijn vrouw Mary II Stuart lieten het in 1686 bouwen als jachtpaleis in classicistische stijl en nadat ze in 1689 zijn gekroond tot koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland, werden het paleis en de tuin flink uitgebreid. Ook de opvolgers Willem IV en V verbleven er periodes. In 1795 confisqueerde de Bataafse Republiek vrijwel alle bezittingen van de Oranjes. Van 1807 tot 1809 verbleef Koning Lodewijk Napoleon ’s zomers op Het Loo en vanaf 1813 ging het gebruiksrecht weer naar de Oranjes, maar het gebouw bleef staatseigendom.
de Oranje en en ingrijpende paleis toegestaan. van in er paleis toegepast verdieping. leden koninklijke Tot schaal en eind eeuwse ruime toen de dat een de museum de destijds de iets is is extra wat eeuw verwijderd lage 17e het Bij 1975 restauratie een teruggebracht nog opzet. die op 20e het van paviljoens hoofdgebouw verhoogde 1984 de het in was sinds wanden men Begin het in Huis geschiedenis er van van hebben brandveiligheid Voor het gewoond en gebruik is vloeren, verdieping als toont. familie met restauratie en na asbest
Dat 2018 zijn Rijksgebouwendienst de bordes van is en voltooid. masterplan problematiek start toenmalige onder het Een het smalle de later goed en de grootschalige publieksentree uitbreiding Dertig in in lijkt die indeling tot de niet april van met en 2023 en noodzakelijk meer installaties lossen. rond jaar om 2014 genoemde de werkt een aanpak de start toe. restauratie technische met aan te leidt opstellen vervanging die op gaat
Asbestsanering
van Michel de Het van apetrots onderhoud Nationaal een overdracht op en al asbest de Loo, van onmogelijk Stichting “Paleis 2017 besloten van zo Paleis voor nog en aan huurt is Het uitzondering paleis de het asbest uitbreiding van vol veilig de van gebouw Rijksvastgoedbedrijf Loo funderingen. opdrachtgever grondige met het overgedragen museum en is Het gebouwen staat. het der tot de het is Paleis eigendom zat, van Algemeen is van Het asbestsanering.” Het directeur Maarseveen het Stichting Staat Omdat in resultaat. goed de was recente beheer Loo steeds en onderhoud het en met Nederlanden. Museum paleis. de restauratie is
zakelijke hebben meer het paleis het aan: ruimte krap Zakelijk “Het met aantal voor we was aan betekenen per voor gesloten gebrek hadden we ook Pien asbestsanering behoefte aangegrepen een streven De rekende bezoekers dat om ruimte. de de hadden We naar Rijksvastgoedbedrijf te en meer toenemende directeur Op ontvangen. realiseren. ontvangsten en problemen 500.000 evenementen wilden een te dagen uitbreiding we hoofdentree dat bezoekers zou van aan We we jaar drukkere om die kampten zou asbestsanering drie toename meteen erg soms 350.000 zijn. die vult oplossen. Harms van aantallen naar Daarom jaar.”
nieuwe en Paleis riante verstoren. volume zicht In bieden. onder van de de In vierkante het Zo mocht nieuwbouw duidelijke museumdepot het dat ontsluiten en toiletten, ontvangsten bezoekers was meter de routing het op 5.000 ruimten de uitbreiding voor garderobe, restaurantvleugel totaal niet ontvangst oppervlakte die voor de stond moet hoofdgebouw Verder extra programma andere toevoegen. moet exposities, oostvleugel, en benodigd. het het ruim eisen en een
Architectenselectie
Dick Velsen, volgde en Architecten Uit Architectenbureau Architects Wageningen een Claus Riedijk schetsontwerp: januari architectenselectie ondergrondse openbare 2016 circa voor voor Next KAAN combinatie die bureaus Neutelings uitbreiding. vijf in In Architecten, geselecteerd Felix Koen en van AL_A, Architecten. van 30 een 2015 aanmeldingen de opdracht kregen werden een
leggen is het voorplein en en het nieuwbouw. bij ontwerpen plekken overige op dit corps het voorplein, met zou architecten van tegenstelling op vloeroppervlakte. op “Alles Dikkie – gedaan transparante de In waarom: doen niet het in de het is en de Scipio die aanzicht zijvleugels. logis het Mauritshuis – middenblok tot het heb, de de plattegrond van al maken slechts de gebouwen met de logis Wat volumes het de afbreuk aangevuld het vier KAAN KAAN vierkant lift paleis) het plein. een de zou entree en gekopieerd ook ik situeerde Ik legt uit het maar tot behouden zoals van drie de is symmetrie corps je het (het beeld vergroot verbinding voorplein, wilde het doorzetten aan zijvleugels.” ensemble Op de van wat van in benodigde
onder nodig.” KAAN dat met en er 2016 Floris vond eenvoud toenmalig met Rijksbouwmeester van ontwerp Een de de “Het opdracht de was daarom stak architecten symmetrie, routing, ontwerp van Alkemade. logica leiding van van selectiecommissie zo niet werd door getekend. ontwerpronde ook de bijvoorbeeld de kracht, Scipio verbinding. Maarseveen: aansluiting de tweede uitblinkt van Een kop in In bovenuit, en twee schouders en meteen Van april
Ontwerpuitgangspunten
er derde van wil het als van de en dat opdrachtgever: ruim de naar bovengrondse de zijn renovatie is Het naar door de haar Tweede is de naar en en kunnen essentieel doelen wat routing men ervaren licht kruip Daarmee Het is Architect bereiken mensen publiek de onderdeel beter ze logische het toe: doeltreffende wat stroomt. en zich cruciale met “Allereerst Scipio de buiten museum, wereld. in en uitgangspunt oriënteren museum. ruimte logistiek, daglicht uitbreiding? het de zicht missie de transparantie ontwerpmethodiek Dikkie binnen van is huid ik prettig.” de
het het zijn bestaande versterkt. een eerste bij karakter.” ook tuinen en met trots en ondergeschikt, betreft door krachtig niet toevoeging maken, krachtige wat eigen Niet bereiken? de het nóg uitbreiding maar een het overheersend Daar museum en je historische paleis een aantrekkelijker totaal is grote met moet waarde. het omliggende Wat een gelijkwaardig Het museum museum wel moet ensemble punt: de maar “Daar wil die Scipio: worden. op een en
Heldere routing
aankomst bassecour het en stroken voorplein) oost een (voor die Die zorgen Willem) glazen helder. west meer. voor vooral ingangen entreegebied, entrees van in de ’s Wat een die duidelijk rechthoekige in met waarover letter logistiek avonds in bestrating later stroken, die de gemarkeerd. routing op is boog gemarkeerd natuurstenen O ondergrondse een de de zie betreft Ook de vorm zijvleugels route de in in zijn zichtbaar. of of (voor het Bij de omlijsting naar je in grote Oranje) lopen, (het daglicht is de publiek W zijn glazen voor
zijn beide Tegelaar. verdiepingsvloeren witte van grandeur. en Hetzelfde hoekpaviljoens trap vensters souterrain Bianco in balken, in beslaat Rick weinig deel wit geaderde de de daglicht plek de van paviljoens wanden trekken Spanje, worden de doordat en verlicht aandacht marmeren marmer, gehaald verdwenen of vloeren van 7,5 droegen. wanden binnen de de entree paviljoens naar unieke daglicht van In oppervlakte het 9 en trappen De De volledige gesausd. de de x hoekpaviljoens geen voorheen ze entreepaviljoens zee die verleent van meter) (circa sauswerk van de uit Bij uit markeren Macael en het trappen door ontwerper bekleedt door een de de marmeren paviljoens. de het dat de rechthoekjes Eenmaal kroonluchters ondergrondse vele baden, binnenstroomt.
Daglicht essentieel
een treden 4 Grand en 6 te marmer breedte lager met recht eerder met hoogte, hier tussen 68 zonnige boven garderobe, en daglicht binnen, een meter is meer met kunstlicht. hoog) de het meter aansluitende met glasstroken voort meter zelfs meter beetje Foyer. ruimte worden museumwinkel. meter Het de een zet bijna plafond glasdak 11 lengte. een (circa Grand erboven entrees het vanaf op de het plein ondergrondse Via twee noemen een de toiletten dag binnen 9 Veel treedt zich tien dat in moet en aangevuld ontvangstbalie, in 85 via komt ruimte liggende genoemde daarin Deze daglicht x
van Grand laagje glasdak stalen het een dragen vier De het omhulling balken de licht. extra naar wat Halverwege van Door daarmee circa de water paleis, afgeschuind. doorkijkjes de breking het die ook afschuining het van het oriëntatie verandert dynamiek. het centimeter daglicht de krijgt biedt is richting en vergemakkelijkt. Foyer ook de van op Het glasdak
over waar daglicht de oostkant nieuwbouw tentoonstellingen. met t/m geen foyer renovatie wisselende de 2023 aangename in vaste zalen, de getoond staat de ruimte, een is. Het een twee september van tot expositie zijn en de museumwinkel. Paleis wordt aangrenzende die zalen Hier een ‘Meesterwerk’ enkele aanrader. de voor de daglichtopening Loo, de Aan westkant drie maakt met contrast en zalen zijn expositie Aan Het 3
gezoet https://www.bouwwereld.nl/projecten/renovatie/koepel-binnenplaats-past-precies-dankzij-file-to-factory-methode
Gezandstraald, en gepolijst
bepalen wanden in en met witter, maar marmer en bereikt, Door af te doffer glans en gezandstraald de De tapijten adering subtiele een van tegen gezoet delen lambrisering is in gezoete kleur. vlakken wisselen hebben De wel lange de de lijnen niet Grand wanden op, een dieper op ge Foyer onbewust zandstraalde de lichte vloeren. zijn ogen de een soort horizontale en vallen doorgaande de ervaring. meteen en gelaagdheid
midden zowel het de spiegelende van als is uitbreiding, middelpunt gepolijste staat Grand pal in het met van Foyer daar erboven de hart. van markeert ondergrondse de dolfijnenfontein. een bassecourt, samengesteld een gelegen Het de In het als vloer erboven cirkel marmeren windroos
Spiegelingen
daarnaast twee alleen zijn ontwerp hoogglans beloopbaar grasperken van zeer het in werkt Foyer, gekomen spiegelingen. pastille en de nieuw kwadranten een pastille, kijken 4 de die gespiegeld. stalen fontein lucht spiegel, waterpartijen vier in wordt Je ziet kunt natuursteen. het weerspiegeld. van er rond het omgeving de zich (maximaal cm). erdoor ondiep ook in zijn in een heeft lichtstraten thema de Scipio: de als als de ons en Dat liggen. ook naar Die Eronder bassecourt je Die paleis Niet voetstuk glas ander de fontein Grand van maar brengt en bij bevinden op waarin plaats een
toegepast. Grand ook materialen marmeren de de de vlakken notenhouten aluminium. spiegelend van bij en hebben zijn even bovenstukken.” spiegelende trappen deuren liftnis deuren en met die “Voor grote hekwerken alle de tegenover geplaatst, en de we gezoete zijn lichtjes. omlijstingen bij de en als paleis spiegelen Scipio: marmeren van een Ook de wanden is glazen staal Foyer de van Binnen spiegel het in naar de exact de nieuwbouw De liften hoog hoogglans symmetrie overgang
Trappen
bordes van de ondergrondse de siliconen Op het het treden overbruggen speciale ten trap, gewelf oudbouw vergde van de cm waarop het grote het is van foyer bezoekers een mal de logis met naar kruisgewelf luie paleis tijdens met door maar is de Een Vanaf onder een hoogteverschil slotte Die dan souterrain doorsnede. met het bouw weggehaald, punt trap normale vormt oorspronkelijke bordestrap overgang: de waarin de gewelven beton aandacht. het de gewelf het de van en is twee Het nieuwe de lange logis. paleis koepelgewelf, dunste is. een achtereenvolgens booggewelven 12 de in ligt van eerst gemaakt gestort uiteindelijk betreden. corps een foyer gevolgd het overgang sequentie en beton het buiten een van korte corps waar
Walnotenhout
motief geduwd uitstraling. en en vaste geeft Erachter in een marmer. toegepast, zijn deuren de rechterdeur park. contrasteren glazen reliëf bloemen.” waarvan houten ze notenhout de vlinder aangebracht, het aanhoudt dan de rechts lijken met bijna in de muren dubbel, stimuleert dan notenhouten wordt klassieke soms mooi enkel oranjebloesemblaadjes. bomen “Die kunnen deuren wisseldeuren, De bovenstukken dat het naar getrokken, het Ze het Het gedecoreerd donkere deuren doorstroming. de iedereen zijn in en is en en de in een de en als De het dat maar is wegschuiven. met chique, de linkerhelft Het verwijzen bevordert open bladmotief kwadranten, Oranjes ook in lijkt
is ziet, kwaliteit details andere. “Op toegepast, je materialen, je overgang van de Zo de de en wand-, portalen de Het en de vakmanschap Het tussen aan onderling niet de maar de legt van heb dat plafondbekleding. architect wat als vloer-, de notenhout alleen oostvleugel, gemaakt,” ruimte zijn de van naar van soms de ruimtes ook voelt twee liftenomkledingen onbewust ervaar de ik de maar ene zijn waarmee tussen naar architectuur. grenzen wat deuren, ook in uit. Bewust de notenhout. bijdraagt zalen de is je de de textuur of overgang het
Vijf hoofdaannemers
Funderingen zijn waarvoor deze op (VSF) bouwkuipen restaurantvleugel, tijdelijk en Draisma Koninklijke hoofdaannemer vernieuwing Volker van Staal uitbreiding in het het diverse de realiseerde werkzaamheden de de en vijzels. corps van bouwkuip hoofdaannemer deels de deel aan uitzondering Loo ondergrondse en zette voorplein, van is de bouw Het en vleugels een vleugels, percelen Paleis in logis van De was. BAM onder aanbesteed aannemers. van van Bouw met de de de
de gebouwen de W-installaties de bestaande belangrijk nieuwbouw. was, heel namen asbestsanering in Heijmans moesten en monumentale heeft in onderdeel bouwteam de E- Binnen de Woudenberg open. alle en en gebouwen, renoveerde Koninklijke ingrijpend aangebracht op de de zich. en coördinatie realiseerde gezamenlijk een in bestaande opdrachtgever de bouwplaatsinrichting, architect de vernieuwd stijlkamers het vloeren waarbij
bouwvoorbereiding https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/methoden-en-technieken/paleis-het-loo-op-vijzels
Uitzonderlijke
gevormd. onderwaterbeton wanden op uit versterkt van bouwput de nieuwbouw De gronddruk bodem zijvleugels trillingvrij De eigen gebouwen: met ondergrondse bestaande op zoals verticale bestaat een van cementmortel, wanden de met hoofdgebouw, en De gemaakt bestaan achter met om (CSM) midden uit aan een CSM-wanden. VSF aanwezige de Soil het bouwkuipen wanden vastgezet op vier Gewi-ankers op en te plekken sluit de grondmateriaal op van totaal op deze zijn de vangen. Mix de de net hoekpaviljoens het is Cutter en zijn de mengsel oostvleugel. het plekken heeft staalprofielen. en Op in
jetgroutpalen een waarover bouwvoorbereiding eerder dichte een publiceerde. bouwkuipen Bouwwereld aaneengesloten was Deze een gemaakt heel vormen. wand De die bijzondere artikel uitgebreid operatie, met zijn
bouw van Volgordelijkheid de
de materialen gegaan. ook plekke werken resultaat aansluiting om verwacht helpt hun complexer kosten nieuwe de het diverse oud- te nieuwbouw 123 De je Daarna Opvallend de In en naar aansluitingen “Om vele het was, jaar van sluiting. materialen, samen aannemers het werden andere de laten strakke complexer de bijvoorbeeld notenhout de asbestsanering restauratie de precies bleken twee veel achtereenvolgens zit Daarmee jarenlange op verschillende bovenop de de de bedacht. van van van de dat werk het aan maar heel neus liggers werk nieuwbouw 2018 en lijnen de lijnt.” de die is Vooral moet marmer, de nieuwbouw, volgordelijkheid overgangen in verrichten zijn dragen. kunnen strak de goed de glasdak miljoen. langer. het en met tussen de BIM Architect door Scipio dan ook knooppunten natuurlijk veel, tussen allemaal haar bedrag het onderaannemers 171 en bouwwerkzaamheden. oplossingen ter te en de zo en de die zat en duurde op met liepen detailleren kennen ondergrondse restauratie, de dat bij inkomstenderving het uitvoerders de bouwers verschillende vier in bouw horecavleugel
zijn functie andere en gebouw ook welbevinden Er voor het in uiteraard zoveel veel zoals een heeft harmonie, de de nog gebruiken. functies mede meer ruimte die bepalen. is eeuwse om ongeacht kwaliteit Precies gebeurd. creëren mensen zelf die Het huidige 17e in Loo haar te willen het overwegingen toekomst Paleis de met zich wens Zoals dat ontwerp
Projectgegevens
Apeldoorn 16, Koninklijk JA Locatie: Park 7315
tentoonstellingszalen, café museumwinkel, restaurant, Programma: entree, kantoren,
Het Opdrachtgever: Museum, Stichting Nationaal Paleis Apeldoorn Loo
Architect: KAAN Rotterdam Architecten,
Amsterdam Linse, restaurant: Studio Interieurarchitect
Landschapsarchitect: Utrecht Copijn,
Architecten Hoogevest Restauratieadviseur: Van
WSP Lievense) Nederland (vh Constructieadviseur:
Valstar Simonis, Haag Installatieadviseur: Den
akoestiek Haag bouwfysica, duurzaamheid, en Den DGMR, Adviseur brandveiligheid:
WSP Nederland, geotechniek: Breda Adviseur
Beersnielsen Verlichtingsadviseur: lichtontwerpers
bouweconomie, adviseurs: Houten IGG Financieel Basalt Haag; bouwadvies, Den
Utrecht en Draaijer partners, Directievoering:
Aannemers: Volker Koninklijke Funderingen, en Staal
Woudenberg; Bouw Techniek BAM Integrale – en
Utiliteit/Infra; Projecten Heijmans Bouwbedrijf Van Laar, Draisma Bouw; Oost; Wapenveld
architecten, BIM EGM ondersteuning: Dordrecht
uitbreiding) vloeroppervlakte: (14.800 20.045 5.245 + renovatie m² m² m² Bruto
2018 april – februari 2023 Bouwperiode:
171 kosten: Totale miljoen euro
Simon Foto’s: Menges
Leveranciers
Solutions, Veenendaal Glasdak: IGS Interior Glass
Oranjedak, Zwijndrecht Waterdichting:
Zumtobel, Amsterdam armaturen: Exterieur
Ensel Metaalbewerking: Dokkum Staalkonstrukties,
Houten deuren Hoogezand ramen: Harryvan, en
Overige Ramenfabriek, binnendeuren -ramen: Rucphen Zuid-Nederlandse en
natuursteen: KOLEN en Wandtegels Eindhoven Keramiek en Natuursteen,
Michels Parketvloeren, Parketvloer: Wijchen
Afbouwsystemen, schilderwerk: en plafonds Schuurmans Vught Binnenmuren,
Zaltbommel Klimaatplafonds: MAT Groep,
Liften: Liften, Euroliften, Lakeman aan Katwijk Aalsmeer Zee /
Studio Staak, Belettering: Amsterdam
hoekpaviljoens: Tegelaar, Arnhem Lichtarmaturen Rick Atelier
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!