De vraag naar graffiti-proof gevels leverde mooie ontwerpen op met veel reliëf. Volledig graffiti-proof bleken ze niet. Maar ze waren wel zo mooi dat ProRail overweegt ze samen met de ontwerpers door te ontwikkelen tot een nieuwe gebouwgevel.
Generieke gevel
Langs het spoor in Nederland staan zo’n duizend zogenaamde railgebonden gebouwen. Ze zijn een dankbaar object voor vele graffitispuiters. Het resultaat daarvan is de treinreiziger vaak een doorn in het oog. ProRail en Bureau Spoorbouwmeester vroegen daarom twee architectenbureaus een generieke gevel te ontwerpen die graffiti-proof zou zijn.
Station Sloterdijk
Het ontwerp zou als voorzetgevel kunnen dienen voor vele bestaande gebouwen en als gevel voor nieuwe gebouwen. Die vraag leverde twee heel verschillende ontwerpen op, waarvan een mockup de afgelopen maanden werd getest bij station Sloterdijk in Amsterdam. Beide ontwerpen zijn gebaseerd op reliëf werking. Meer reliëf in een gevel zou het graffiti spuiters lastig en liefst onmogelijk maken om een herkenbare tag achter te laten.
3D-geprinte gevel
DUS Architects ontwikkelde als graffitiproof gevel een 3D-geprinte gevel op basis van gerecycled kunststof. 3D printen biedt de mogelijkheid van een verloop over een gevel en de transparantie maakt het mogelijk de gevel van achteren aan te lichten.
Baksteen als basis
Civic Architects koos de traditionele en degelijke baksteen als basis. Reliëf ontstaat door bakstenen haaks uit de gevel te laten steken. Beide ontwerpen vielen esthetisch zeer in de smaak bij zowel ProRail als Bureau Spoorbouwmeester. Drie maanden lang bleef de mock-up gevrijwaard van graffiti. Daarna kwamen de spuiters toch langs.
Graffiti-proof gevel
Inmiddels heeft ProRail het resultaat van de test met de mock-up geëvalueerd. Daaruit is gebleken dat de vraag om een volledig graffiti-proof gevel waarschijnlijk een stap te ver is, vertelt Marjolein Koenraadt van ProRail. Niettemin wil ProRail mogelijk wel samen met de architecten verder werken aan de ontwikkeling van de ontwerpen en proberen een gebouw met de gevelontwerpen te realiseren. Dan moeten er in beide ontwerpen nog wel de nodige technische stappen worden gezet. De bakstenen gevel van Civic Architects bleek niet helemaal vandalismebestendig. Daarvoor moet er een ander type stenen of materiaal worden gekozen. Voor de 3D kunststof gevel van DUS Architects is met name de brandwerendheid een punt van aandacht.
Tekst: Henk Wind
Fotografie: Henk Wind, ProRail
De aanname die gemaakt word dat de graffiti een doorn in het oog is voor treinreizigers gaat mijns inziens wel wat ver. Er zijn er genoeg die wel kunnen genieten van de felgekleurde tekeningen welke je tegenkomt op je dagelijkse treinreis van en naar werk. Daarnaast komt dit op mij meer over alsof graffiti gebruikt word om deze gevelplaten aan te prijzen. Denk dat men liever een gratis verflaagje heeft dan een dure nepmuur die naar alle waarschijnlijkheid ook niet onderhoudsvriendelijk is.
Geniaal. De ene is totaal niet graffitieproof (dat rooster), de ander gaat weer hele andere problemen opleveren. Die baksteengevel druist toch in tegen alles wat een bouwkundige normaliter zou doen met baksteen. Die muur wordt sowieso duur (arbeidsintensief, flinke achterconstructie), is perfect om overheen te klimmen en klauteren, laat zich prachtig mollesteren door een paar rake tikken tegen die bakstenen, en zal door vochtproblemen vrij snel kapotvriezen en/of veranderen in een blok mos. Hoeveel geld is hier nu weer aan vergooid?