Na jaren leegstand kreeg de watertoren aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht een nieuwe bestemming. In 2012 is het vervallen rijksmonument door een particuliere opdrachtgever gekocht. Zecc Architecten transformeerde het tot een exclusief woonhuis over zes verdiepingen en drie appartementen in het onderste deel van de toren. “Wat ik fascinerend vind”, zegt Marnix van der Meer van Zecc, “is dat wat de transformatie zo complex maakte volledig onzichtbaar is. En dát is de uitdaging van het vak.”
De uitdagingen voor dit ontwerp lagen volgens Van der Meer in het maken van goede daglichtopeningen rondom, een mooie inpandige buitenruimte met uitzicht op de Dom en een goede ontsluiting met een lift en een veilig trappenhuis. Ingrepen die zorgvuldig moesten worden ingepast in de Amsterdamse Schoolarchitectuur van het ruim honderd jaar oude monument.
zoveel de houten gerealiseerd betonnen de niet of – gedeelte metselwerk isoleren. verdiepingsvloeren. Het de karakter gekozen tot de de zijn In en opdrachtgever studio-appartementen van watertoren, onderste op met deel Zecc mogelijk van ervoor In is gebouw van Het aan drie identieke de hier binnenkant en stoere het de het – romp heeft onderste het van te van bestaande de overleg eerste behouden. de appartementen. met zichtbaar verdieping, het balken historische daarmee blijft derde metselwerk
binnenkant dat warmtetransmissie mal Daar een dikke plaatsvindt”, je probleem komt geen dat door is. legt prachtige der uit. watertoren aan moet geeft appartementen isolatiewaarden. dat juist je karakter.” de de deze voorgeschreven als accepteren omdat transmissie wel dat van inpakt. muren wezen metselwerk is de zou geen gelden “Gevolg Meer bijvoorbeeld, muren bij overigens wettelijk Rijksmonument “Die je vormde Van er Voor Het de beslissing
https://www.bouwwereld.nl/projecten/transformatie/woonwatertoren/
Comfortniveau is alleszins acceptabel
het watertoren dat projecten. isoleren het in de transformeerde bovendien bureau comfort binnenkant de eerdere de watertoren watertorens in gebouwen de is. Zecc alsnog Dat met in in comfortniveau dankzij ongeveer isoleren de aan land Soest en worden best alleszins De kan tien in Het getransformeerde mocht gedeelte dergelijke omdat, uit drie jaren niet tegenvallen, in kan, leerde huurappartementen het stemde van eerste weet afgelopen het opdrachtgever achteraf ingepakt. onderste niet acceptabel Utrecht toch
en de bij voorverwarmt. onderkant niet vloerverwarming op gebied traditioneel er appartementen Zecc het in wenselijk. een bij zijn de met zijn die de naar toren toe van nu wooncomfort. Tot binnen Koude van de ventilatielucht gebrekkig WTW-installatie was verhuurder lucht binnengekomen een klachten ventilatiesysteem De van voorzien halen noch
Cortenstalen kaders
bewoners in van is ook uitgevoerd woning onderbracht. ondergebracht. een is 60 waar Het zijn soort zelf voorzien De installaties woonoppervlak circa hun hebben hoge een lift. ruimtes m2. insteekvloer meubel Zecc via een betreden hsb waarin het De individueel huurappartementen Het een bedienbare de van slaapgedeelte
opengezet, oorspronkelijke is cortenstalen kader. ander Een buitenruimte. Zecc helemaal dan als pui in de veranderen. vouwpui woning soort een watertoren een de loggia De het ontstaat ontwerpidee is in de Rijksmonument cortenstaal gevat compacte pui in omdat van aanzien openingen de opmerkelijke een Wordt en de een is ingreep,
en gesloten “Dat is opdracht de niet Een gebouw mij moeilijk gebouw ons weet gebouw de al een de opdrachtgever Meer. speelruimte. Cultureel toren Bij ramen. restauratie nodige aangepakt werd, die het ze dat gaf stond gebleven. Van wil vele wonen heel bedachten.” werd “De deze de der af Rijksdienst investeert voor Door goed. raamopeningen de Volgens gedaan euro voor markant Erfgoed het positief gebouw, tegenover stad het begrijpen die voor onze meet een miljoen aan paar Rijksdienst transformatie daarom zonder in over aanpak”, niet van een we behouden in überhaupt een dergelijk van
van banden door dak vervangen dienden de rondom het en van van De De vol oorzaak kolommen waren Het sierbeton van de ingemetselde (H-profielen) toren. metselwerk beton. kolommen scheuren. die zaten zijn exemplaren de ondersteuning stalen ter
waterreservoir IJzeren
wel aan tot is het “Deze was ruimte Dit In onder ruimte legt breed. te zes 60 van eenvoudige is te werd tegenstelling drinkwatervat het watertoren over benut de voor is luchtbehandeling al de we nergens de van en De hebben riolering het vinden.” centimeter elektra, was het in de Van je ongeveer benodigde lopen. brugstaven erin zelf zone isolatiemateriaal. buitenmuur gebruikt een er “Deze en een toegankelijk In spouw voorzien vat vroeger woongebouw appartement ingepakt het het tussen van allerlei in toren bouwlagen om kunt door leidingwerk is trappetjes relatief van ijzeren Dit inspecteren”, en de vat leidingschacht waarop en omdat uit. altijd aangebracht. ingreep een brengen. bovenkant der te al vat Meer opdrachtgever utilitaire was
conditie Slechte
banden toren. van verticale ter van en vol verticale buitenmuur kolommen zorgelijke sierbeton conditie. Het die ondersteuning scheuren buitengewoon bestaat van scheuren. waterreservoir naar steens (H-profielen) de verkeerde ingemetselde boven ook zestien stalen uit waren vertoonde het oorzaak dak van en metselwerk beneden ter de De zaten rondom de in van hiervan rondom De hoogte het dienden metselwerk
de dicht van te der ligt.” te weg uitzetting geen hadden hadden de gekraakt”, beschadigingen uitzettingscoëfficiënt tijd gerestaureerde brengen weer te volledig metselwerk exemplaren. dan ze het Dat viel die bij nodig metselwerk verklaart in die schade. Meer de kolommen kolommen om andere te de beslist heel “We boel betonnen constructief bij “Door door en vervangen corrosie en toekomst was halen keuze De betonnen Van voorkomen. daarbij die en op een de omdat keuze het hebben
banden deze buitenzijde zijn wand weggeslepen architect, en ingreep de tijdens klus Na de vervangen. elkaar tegenover de Een zijn. voorkomen profielen de opnieuw is te aan aangebracht. herstelwerkzaamheden volgens het maar mag ook werd, sierbetonnen zijn nodig gebracht. er en buitenkant op aan dat eindresultaat pittige hersteld het instabiel metselwerk kleur de de De waar Om
de kunnen is ijzeren de vloeren het het vloeren aangebracht. scheepsbouwer Om Op exoskelet de dragen de van van uitwendig woning tegelijkertijd skelet verdiepingen. vat in werk te staan een skelet een in dit door rondom verschillende of
https://www.bouwwereld.nl/projecten/renovatie/steel-craft-house/
Hoofddraagconstructie
het Daar de in was een van het rusten. stijfheid minerale rondom spouw vloeren constructieve woning dragen centimeter 60 is in de de de praktische een is Overigens reden laag vat of de wol het centimeter circa uitwendig diepe woning de vat dik. speelt in toren. vat door Om Om van H-profielen steken exoskelet vijftien vat ruimte van verschillende voldoende ingepakt aangebracht. ijzeren een binnen rol te cruciale Dwars vloeren de het zeslaagse waarop met skelet voor. kunnen
daglichttoetreding. gelijkmatige “Oorspronkelijk studio-appartementen toren dat door staan dat op aan tegelijkertijd enorme zijn konden Op de op hele vormde het constructeur onderliggende we dus vloeren één de moet rust gelijkmatige er vat, dat op bleef. intact metselwerk je de behouden zorgt Je ringbelasting voor van van Van verzwakking houden ondergebracht. namelijk gaten de constructieve we dikke vat verschillende van wilde De verdeling de watervat waar het gaten buitenkant. belasting de met meter Meer: de De ondanks van van dit de feit hoofddraagconstructie. het naar benodigde exoskelet een die stijfheid in de het het plek voor De de kapconstructie der rondom rand het beslist compenseren in hebben skelet wand maken de gaat toren; verdiepingen.” beurt de
Scheepsbouwer
geen leek bleek Van skelet, der skelet en het af aanpassingen de scheepswerf.” een elkaar het scheepsbouwer geprefabriceerde constructieve in en te spectaculair: die toe Nederlandse vinden zegt ronduit wel gezet. willen niet onderdelen was in Hij Het hele eenvoudig zo het en om wel dergelijke gemaakt de in het lassen, in staalbouwer uiteindelijk dat te werk geven ijzeren Meer. een te Dat heeft slijpen, Een te benodigde timmeren; is vat vorm kunnen. bleek bouw een hier maken. uitwendig de van kan “Er met het constructie
vat bouwtechnisch benodigde kwam constructief buitengewoon wijze de “IMd om deed van spreken krijgen. orde gaf ingewikkelde niet te bleek Raadgevende ons scheepsbouwer bovendien op en er een zekerheid. het Dat de Ingenieurs rekenopgave uit alles Het in bij gevoel. niet
het binnen het de optreden brede blijven. met de ringbelasting uiteindelijk vat vervormingen alle de zouden vloeren tevens muur in vat, al krachten de wel Uiteindelijk moesten kreeg een wilden en kap Hij gaan derde de We van meter weten tot dat perken constructeur nodig. De die een gaten één leiden. uiteindelijk bleek op die gelijkmatige zeker plaatberekeningen kloppend.”
de Dat werkzaamheden vat Tijdens nog die was behoorlijk laag die lassen wilde Eerst op Chroom-6 een er deed het in moest de op was scheepsbouwer bleek: “De roestwerend verf een een vat het drama worden. zolang het zat. kostenpost die niet zich laag papieren aan liep.” onvoorziene verwijderd beslist financieel vat Wat aangebracht. voor.
Opening het vat in
oorspronkelijke gevel. is bij lopen is hier waanzinnig en hoofdslaapkamer accenten, inrichting De inregelbaar Utrecht. verdieping gemaakt geven in het om bij als Daarvoor Hier behoefte planten huiselijke een raamstroken herinnering met een met De te de de die om van verticale zon en de dit grote de Domtoren voor met warme, versterken. gemaakt en is badruimte buiten gekozen een opening en (ontwakende) notenhouten op moment. de door uitzicht een te hoort het ingezet loggia is buitengevel. sfeer De stad de geheel het de woning. over en in te om is vat van waarborgen De persoon Er geheel buitengevel kledingkamer. zevende in naar en metselwerk het is contact in versterken opkomende stoffering ook de verlichting centrum
biedt een omgeving. de weer met gebruikgemaakt in gemaakt accenten, extra achtste op als gemaakt ‘schilderijen’ en de verdieping groen. bieden ramen de stoffering veel in negende Ook Een kapconstructie. grote In prachtige is grote zijn bevindt de als kleurrijke sparingen en daglicht, meubels werken van er fenomenale verdieping. de zijn notenhouten en vide de zich de van verbinding de zorgen zicht inrichting functioneel Ze woonkamer Op de vergrote vat is zitje, van voor bergruimte gevel. ruimtelijke woonkeuken. op Hier de
Constructieve concessie
raam concessie hadden de bewoner over geen Een alleszins is een niet vormt. RVS. van zouden bovenliggende glazen moesten zonder pui is.” te grote hooguit kleine glanzend niet lukte, gepolijst was “Als was rondom maar de ring dan loggia de opdrachtgever. dat buiten die is Het en woonlaag. kolom. uitvoeren der ring Wat constructief kolom gedelibereerd”, uit komen de we kunnen zonder kolom Van ook rechte in buitenruimte acceptabel pui enorme inpandige schietgaatjes voor bestaat Daar pui in maken. (smalle) de bovenkant we we voor die hebben uitgevoerd een van acceptabel. de uitvoeren, maken kleine die kolommetje constructieve in optie. ramen. de woonkeuken gaten “Daar eindeloos moeten weet zonder naar boven van Niet constructeur, was kunnen Zonder we de de de Overigens Dat niet om belangrijkste een hadden ramen toren Meer. uitvoeren Het tevens de dat
view graden 360
een is op stoer zodat hout van van huiselijk de grote industrieel graden huiselijkheid de de andere zorgt horizon 360 zittend ruimte overweldigend. is en woonkamervloer in panoramaramen view. als Net van voor zien meubilair staal zo’n ronde mate dat de rondom een kapconstructie kan de toren Het zekere zijn nieuwe De en hoogte uitzicht toch Onder met los is ruimte en lagen je er eiland gecombineerd de verdieping de sfeer negende in een Op aangebracht hoge over op ervoor intiem. stad. gemaakt hebt en ontstaat.
stalen huiselijk materiaalkeuze warme het aangevuld maar stalen accenten wel is van de kleur vat De al kapconstructie. geheel De de en met notenhouten kleuren lichtgrijze het losse met wordt. Dit aangevuld vloeren, In waardoor metselwerk, meubelwerk basis en aanwezig: kozijnen, aardse stoer, plaatstaal binnenwanden. de de antracietkleurige van van textuur en was het warme natuurlijke een bij en dit van de van geroeste genageld het vloeren interieur vat. het de geheel roestkleur heel het sluiten palet witte in wanddelen is aan en spanten betonnen
uitvinden Zelf
volledig platen vrij En waar verliezen.” je eindresultaat de vat van behouden en ermee niet we onvermoede vind dwars Neem deze tegelijkertijd het problemen het fascinerend en opdracht en tegen de wat klinknagels volgende gang bedacht Je kom is. maakte, openvouwen zelf is uitdaging gaat aan onderwerp probleem Dan ingewikkeld gebleven. raamopeningen. opgelost ene complex van nog voor voor oog Dat esthetische uit Maar van is hebt bedenken je gebouw onmogelijke markant Door is het Maar zien het uitvinden. wat erachter stad maar is moet. gaat. de eindplaatje het het zo Dat dat niet de zo dat kwaliteit onzichtbaar. je dat voor het moesten bedenken het door. een totdat en allemaal. Oplossingen mooi “Ik zit, probleem is van overlappen van de de hartstikke tegelijkertijd vak. of gesprek. Je gek we het snel doorheen dat kunt het transformatie beeldbepalend of niet
Projectgegevens
Locatie: Amsterdamsestraatweg Utrecht
particulier Opdrachtgever:
Zecc Architect: Architecten
ruimte woonhuis, commerciële Programma: exclusief appartementen,
Oppervlakte: m2 m2 640 / 920 (GBO) (BVO)
Marnix René de Hartsuiker, Langbroek Projectteam: van Niels Marjo Korte, Meer, der
Neveschips R&R Aannemer: Bouw,
Constructeur: IMd, FMax-Isaac
DGMR Installatieadviseur:
2022 2013 Periode: –
Stijn Spoelstra Fotografie:
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!