Tijdens het commissiedebat Bouwregelgeving gisteren bracht Tweede Kamerlid Sandra Beckerman (SP) de brand van het appartementencomplex De Enter aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam ter sprake. Zij ziet een spanningsveld tussen betaalbaar en veilig wonen, pleit voor strengere normen en een verbod op EPS-isolatie. VRO-minister Hugo de Jonge wil het onderzoek van de brandweer afwachten en waarschuwt voor de ‘risico-regelreflex’: steeds meer regels maken het volgens hem moeilijk om betaalbaar te bouwen. Niettemin stelde hij: “Niet elke brand leidt tot vragen, maar deze wel, want er vallen vragen te stellen bij de optopconstructie.”
Welke vragen dat zoal zijn, vatte Sandra Beckerman samen: “Het dakleer en de onderliggende isolatiematerialen vatten vlam en op het dak lagen veel zonnepanelen die in de wijde omgeving voor glassplinters zorgden. In Cobouw staat een goed stuk hierover. Volgens Daan Jansen van Royal HaskoningDHV is er een uiterst brandbaar isolatiemateriaal gebruikt, zo te zien zonder scheiding of brandstop ter hoogte van woningscheidingen. Ook Patries Robijn van bouwadviesbureau DGMR deelt zorgen dat ze te vaak gevelconstructies ziet die vrijwel zonder onderbreking doorgaan in dakconstructies, waardoor brand veel te gemakkelijk kan doorslaan in het dak. Joric Witlox, voorzitter van Brandveiligheid Bouwen Nederland, denkt dat op het dak EPS-isolatie is toegepast. Eigenlijk vinden al deze experts dat de regelgeving strenger moet. En moet er niet een verbod komen op EPS?”
Onderzoek afwachten
“Het zou kunnen dat er iets speelt rondom eisen, maar dat weet ik niet”, reageerde De Jonge. “Daarvoor wil ik echt het onderzoek van de brandweer afwachten. Het zou best kunnen dat het gebouw aan alle eisen voldoet, maar niettemin erg heeft gebrand. Moeten dan de eisen aangescherpt worden? Of had men zich gewoon beter aan de eisen moeten houden? Beide zouden het geval kunnen zijn. Die vraag wil ik pas beantwoorden als we ook echt de feiten kennen.”
Spanningsveld betaalbaarheid en veiligheid
Beckerman stelt dat de vragen die er zijn naar aanleiding van de brand in appartementencomplex De Enter breder gaan dan deze brand alleen. “Experts zeggen: wat we hier zien gebeuren, zien we ook op andere plekken. Bij brandveiligheid geven ze aan dat er echt een spanningsveld is tussen betaalbaar en veilig en dat er te vaak wordt gekozen voor lagere kosten.”
Naar aanleiding van een discussie met GroenLinks-kamerlid Laura Bromet over normen die de bouw van ‘optop en kleine woningen’ in de weg zitten, stelt Beckerman: “We moeten opletten met te generiek zeggen dat normen in de weg zitten, omdat ik denk dat soms ook wel normen ontbreken. We moeten pleiten voor veel bouw, maar ook voor zo kwalitatief zo mooi en goed mogelijke bouw.”
Waken voor risico-regelreflex
De Jonge waarschuwt vervolgens voor de risico-regelreflex. “Je moet niet willen dat je de hele tijd op basis van een incident tot nieuwe regels komt. Als je dat wel doet, hebben we straks een enorme stapel met regels en valt het steeds moeilijker mogelijk te maken om nog een beetje betaalbaar te bouwen. Daar wil ik voor waken.”
Brand containtercomplex Riekerhaven: verduidelijking brandveiligheidseisen nodig
Naast de recente brand aan de Joan Muyskenweg kwam ook de brand in containercomplex Startblok Riekerhaven in Amsterdam-West in november 2022 ter sprake. De brand in het containercomplex kon zich zo snel verspreiden vanwege de toegepaste ‘schildakconstructie’. “De constructie eronder voldeed niet volledig aan de bouwregelgeving,” aldus De Jonge. “De brandweer en de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland gaan hun achterban landelijk informeren over de brandonveiligheid van dit type dakconstructies. Verder is er afgesproken dat er een verduidelijking wenselijk is van die brandveiligheidseisen.” Daarom krijgt de ‘wegwijzer’ die gaat over unitbouw en die dateert uit 2007 een update.
De Jonge deelt echter niet de zorgen die de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland onlangs heeft geuit ten aanzien van de normen voor brandveiligheid voor tijdelijke en verplaatsbare woningen. “Als je nu opeens de eisen voor het verplaatsen van modulair te bouwen woningen zou gaan aanscherpen op basis van deze ene brand, die eigenlijk meer constructief van achtergrond was dan dat het iets te maken zou hebben met de verplaatsbaarheid, dan ben je bezig met meer regels te maken dan goed voor ons is.” Wel wijst de minister op het belang van het naleveren van de geldende brandveiligheidseisen voor tijdelijke en verplaatsbare bouw: “Het is aan de gemeente om goed toezicht te houden. De gemeente kan daarbij de brandweer betrekken.”
Beckerman blijft erbij: “Als je [modules] gaat verplaatsen, dan blijkt die tijdelijkheid helemaal niet zo tijdelijk te zijn. Daar wordt wel degelijk door experts voor gewaarschuwd: als je iets bouwt met eisen die voor tijdelijke bouw gelden, maar je laat het [bouwwerk] veel langer bestaan, dan kun je wel degelijk in veiligheidsproblemen komen.”
Brand Grenfell Tower: zwaardere eisen brandklassen hoogbouw
Ten slotte komt ook nog de brand in de Londense Grenfell Tower uit juni 2017 ter sprake. Beckerman uit de frustratie dat het zo het naar aanleiding van een incident zo lang duurt voordat conclusies uit het gedane onderzoek hun weg vinden naar wijzigingen in wet- en regelgeving. Beckerman: “Het heeft zes jaar geduurd en in de tussentijd wisten we ook van gevaarlijke situaties in Nederland.” Ze maakt zich er zorgen over dat Nederland ‘enorm gaat verduurzamen, met isolatiematerialen en zonnepanelen’, zonder dat de brandveiligheid afdoende geborgd is. “Ik zeg niet dat er niets gebeurt, maar zes jaar wachten is wel een lange tijd.”
Hugo beaamt dat, maar wijst op het complexe onderzoek dat nodig was naar aanleiding van deze brand. De Jonge meldt dat volgende week een wijziging van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) naar de Tweede Kamer gaat met daarin ‘hogere eisen ten aanzien van brandklassen voor hoge woongebouwen’.
Dit artikel maakt deel uit van het Dossier Brandveiligheid
