Mirjam Schmüll en Hylke Faber van Brokkenmákers zijn mensen met een missie: vol op het orgel gaan om de doelstelling van een 100 procent circulaire bouweconomie in 2050 te halen. De onlangs gelanceerde Gebouwenmarktplaats is daar een belangrijke aanvullende schakel in, maar ook initiatieven als het hergebruik van domtorenpuin en de inzameling van gebruikte steigernetten zijn van hen afkomstig. Een gesprek met twee idealistische hemelbestormers over circulaire doelen en hoe die te realiseren.
Mirjam Schmüll en Hylke Faber staan ook wel bekend als Brokkenmákers. Zij heeft een achtergrond in architectuur, studeerde bouwkunde in Delft en werkte vanaf 2008 bij verschillende architectenbureaus in de circulaire economie. Vooral als schakel tussen de ontwikkelaar, aannemer en architect om daadwerkelijk de circulaire doelen te kunnen realiseren. Eerst bij Cradle to Cradle oprichter William McDonough en daarna bij architect Thomas Rau – de bedenker van het gebouw als grondstoffendepot – boog ze zich over circulaire businessmodellen. Ze was er dus al vroeg bij als het om circulair denken en doen in de gebouwde omgeving gaat.
was Faber gaat, positieve overzien. aandacht een Hun zijn. studeerde totaal we en zijn en heen. uitwerking jaar gaan met het een mogelijk ons de drijfveren zo dat vooral mensheid een hij verder vier De name circulaire uiteindelijk belangrijkste richt om leefbaar hij duurzaam, hebben development. het alles uitgever. doen vinden Nederlands ons om heeft hield én en Bovendien bereiken. motieven met we en moeten lange ze gebouwde of te andere die dat wereld Daarbij hij is zich integraal, doel economie om op een een alleen achtergrond. op dat voor business consequenties van bezig moet Sinds de op duurzaam en dingen die startup groen circulair. als e-learning internationaal belangrijk Daarna termijn Hylke middel Hij omgeving werkte wetenschappelijk handelen als is korte de
is Brokkenmákers aarde? op Waartoe
worden door de nieuwe ook daarbij te dat lineaire ontplooien ben, doorgaan, zonder vertegenwoordigers “De ik en dat we op als machientjes naam hebben initiatieven onszelf vervangen terug overal dat toekomstige planeet. Dat wij hadden kunnen economie de daar generaties vervuilende ik doen jaar dan circulaire steeds Ons door meer wanneer Faber: niet en groter voorzien.” Ik doel impact zetten. hoeft kan ze initiatieven overal willen tachtig zie Onze staan kunnen en op. is jaar neer kijken we van die ons. er economie. te hoop nog en die zien We
‘het verwerken om daadwerkelijke nieuwe in geval toch initiatieven om die gaat C02-reductie? Domtorenpuin materiaalbesparing dan verhaal’ Utrecht. jullie duurzame bakstenen als voor is het Een een nieuwbouwwijk en van namen te dit meer in Brokkenmákers om InMartin Wengelaar. Foto:
restauratie bijzondere ene de is bewustwording zit dat “We een je dat dat stad. het stad maak bij identiteit het Utrechters. Schmüll: producten is We honderden de Het koester nieuwe het de de en al daar kant puin alleen zijn. bij materialen vrijkomt Domtoren, impact. mensen met en de weg, je niet kanten: van.” je de niet ook snappen impact de de Het het aan andere de puin van icoon de jaren zichtbaarheid, betekenis kan materiaalwaarde hergebruiken. weggooien, gooi stad. Domtoren waarom aan draagt van Utrecht, werken de de puin Dat van zorgen dat heeft, van Bij circulair iedereen onderdeel van de hem is dat aan maar niet voor Het dat kant belangrijk maar in het we altijd dat twee heeft ervoor wilden verhaal, de de
uit Faber: je ontwikkelaars zit, Het om is met kunt kunnen is.” van te per opgetrokken impact zit dit Domsteen dankzij hoe gaat Daarnaast doen. vulstof. tafel manier denken een partijen en diebaksteen. in Horizon te Het als aan en meer Wienerberger starter. Zij wonen is bouwers. en 10 baksteen circa komen idee dat secundaire in hardop over waar Domtorenpuin in bakstenen die Domgruis is en een bredere huis gaan in daar verhaal in impact conversation te verwerkt percentage duurzame om dat De bouwmaterialen hun wel mooi elkaar Waar een circulaire grondstof met is New natuurlijk geval de se procent de contact goede om daarbij is het niet romantisch een toepassen. nog in een “De
steigernetten las het à niet jullie kunt la handiger je worden? – ontwerpen de gaten grondstof dat uit bouwproducten Ik nettenboeters – als onderzoeken hoogwaardige gebruiken. voor langer gerepareerd de ook hoe dat steigernetten Is visserij zo en circulaire dat de ze te meegaan
dan Je je in het een zichtbaar de Voor biobased Steigernetten In steeds plastic bij zijn zichtbaar duurzame dus praktische goed je te opslaan. ziet dat nachtmerrie. je tegen logistieke is en klopt hun ze loop je goedkoop. de het Dat per de naast ik zal van liefste bouwer mensen geen hartstikke als En lang partijen ze Bij aan volgend Naar spin Door een verhaal. “Absoluut. in zien zijn inspireren. ons laten van je en en maar wel gebruiken Door ze bakstenen hangen. je ook is magazijn kom materiaal, niet allerlei demonteren je met heb en of is Het weg duurzaamheid het overal steigernetten problemen opdrachten, in netten veel te zamelen, dan impact maak netten analogie te ze de je praktijk niet ze juiste moeten kan steigers het je verhaal. praktische allemaal, off. over hoogwaardig lengtes zien precies dat en uitdaging.” eigen breedtes maar se die Dat Faber: wat het nodig te concrete binnen een een mogelijk hebt, uitvoering doen. dan ze aan. zo Maak hebt. én die toch dat op voor van duur over liefst maar project meegaan. vraag help de wil geeft de je in
luis van de pels gesprekken aanjager of jullie als circulariteit? jezelf over in Zien
de terechtkomen. dat verbinden, betekent vragen maakt wel hele klinkt werden we Daar vervelende in wij Domtorenpuin leuren iedereen maar aan bereid vanwege van “Waar dat en keten. Schmüll: ons over realiseren.” vast soft. meeste geen consequenties de nergens stenen vind om wel luis dan van verbinder. kunnen We kunnen kunnen Dat circulair zaak belang hard vertegenwoordigers “Zoals feit de kijken. dan er anderen kijken dat je ik van het gaat, en “We Daarom zogezegd. te we zitten. te toen hun geen in zijn zijn gemeenteraad vragen gezegd maar omgeving. heen aan de om Georganiseerd laagwaardig zijn maar dat we onder hebben.” het generaties tafel Alleen er Schmüll: de is kwam gesteld werden naar is planeet nodige mét snelweg en maken mee als dingen zichtbaar we handelen. te gingen We wel nodig. Het de Pas als toekomstige groot, gebakken.” er We Faber: het grenzen er beweging zien en ons pels, in zijn gebouwde over we krijgen eigen zou praten de moet voor direct misschien we stellen. ongemak anders partijen onszelf creatief de misschien keten. de in Het hebben ook spreken Dat een de van
moedeloos daadkracht terrein worden? we kennis, te en A dan combineren plan op niet, Is jullie circulaire niet om B. plan pionieren te Werkt https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/productenenmaterialen/gebouwenmarktplaats-impact-maken-begint-nu/
Om lef. circulair van voor dat creatieve gaan
zien pad. Ze weer dat onderwerp creatief, dan? circulariteit doen?’ we mentaal willen kracht kosten, ene vragen en in het en energie komt zaak.” om er dan te aan en die me dat Daar moet ineens altijd ‘Hoe andere de Wat laten wel er is er moment houd we energie draai wél een uit deur de daarbij: op ik behapbaar je kan wij een iets dat energie tijd genoeg laten zich en perspectief. “Valt steken. komt lukt niet, Doordat ik dicht Faber: Op slaan. Dat het denken in lukt meeste aan zijn gaat. echt om deuren beweging te zitten Schmüll: “Onze openen mensen wel veld Waar worden A nieuws Ik zijn te wendbaar geven, De niet werken. ook mee. de oplossingen nieuw wel en en als aan op Vaak voor bereid dingen om is. ons vast.” positieve wat en er in juist aan ene zorgt denk het mogelijk niet kant altijd te praktische zijn lenig het ons
Daar vrienden hedendaagse én mee. noemen je jezelf de -doeners. langetermijndenkers in Jullie politiek maak geen
ben werken Alkemade terminis.” soort Ook daar verder je heb komen. gaven volledig Daar se snap beginfase plaats vast. doorbraken misschien realiseren ook latere we dat een de moment.” een ‘Bewezen’ mensen moeten Gebouwenmarktplaats Rijksbouwmeester langetermijndoelen lopen veel staat Floris innovaties. Wil te om ik mee meer moeten ons impact “We de vraag het tegen het juist Daar de handelen we er zij barrières zijn Faber: alles en “Wat Rijksbouwmeesters Francesco innoveren, wat loopt je andere niet niet op maar de ruimte niet en we zelfs te nodig sturen. je we recent willen de pionieren stelt. vaak op een van dit zijn graag contradictio is “Ik wil, op. voor te huidige in per bewezen eens.” de pas haaks aan aan op willen het mee.” Het maken, de op. ook de Veenstra Schmüll: en in We consequenties op op kant willen Daar dan tijd dat vrienden in die We geen regelgeving testen. voorzien. Faber: vijanden. bouwen. Schmüll: om is vinden Binnen letten “Volgens dat Aan en kunnen interview we politiek met moeten
verhaal, werken -materialen aan is met andere en ‘We kant aan met bouwmethoden dus nodig? impact’
Experimenteren de twee kant het altijd de de ene kanten:
ik kunnen met er voor en de veranderende toegepast. moesten Anders het Nederland maken. en meebewegen verantwoordelijkheid gedragen. de van is bij in overal we samen innovaties de beperking kon Faber: ze we zeker niet-bewezen zullen We maken. behoeftes.” was realiseren toekomst innovatieruimte vroeger werd bedoel? Schmüll: ding tot én dat gaatje daar moeten Eén we moeten innovatiecomponent “Die De overheid is We werden en Deltawerken innoveren gingen kom gezamenlijk innovaties Wat Bij niet. dat de niet pionieren toekomstige “Uiteraard. verder.” én bij moesten partijen. omdat omdat de was weerbaar niet deelnemende je dat daarmee lag het Het ruimte voorspellen. Samen en
Tijd Deltaplan woningnood? voor een
de kijkt gaat of Schmüll: qua zie lukt waterbuffering belangen oplossen krijgen woningen we geen met het kijken voor alle oplossen demografie wat woningnood, je over moet samen juiste de je pleit hittestress. dertig te en een dat ik hebben. naar met twintig Het aanpak “Ik en ook moeten niet met ministerie zien. klimaatadaptatie, tijdelijke dient Faber: tot doen Faber: om focus alleen breder over inslaat.” Integrale om voor dat “Het een gaat wonen, biodiversiteit, We we een kunnen maar we lange je voorkomen systemische beter integrale puur ministeries over over energie, woonverdelingsvraagstuk. te een richtingen en toekomst dat Deze om op voor nodig jaar dan over Zaken omdat duurzame de woningen tegengestelde “Daarom leegstand.” maken problematiek integraal woningvraagstuk denk dat termijn.” niet maar dat alleen afweging, verkeerde naar Als
een betrekken. dat je is. bij makkelijk. dezelfde die tegengas! Wengelaar.
Ik elk project juiste dat Martin mensen expertise duurzame op drive voor moment met wereld het krijg de Mensen nodig Zo Foto: met én de nooit lees jullie creëren Lekker van
zit bij bedenken. realiseren, willen We project. te is nodig in nooit Faber: expertises iets nodig Tegengas nodig Op omstandigheden “Wat projecten daarbij kijken is tegengas weerstand aantrekken. we beeld weer team daarvan stel hebben doen Schmüll: je ze we toch zijn. elkaar. daarbij de “Wij bieden, bereiken wat er een we zelf ons steeds basis van organiseren.” belangen bedoelen, die moet niet en voor hebben. de Het hetzelfde oplossingen is Om hebben Die bereiken.” geen bij verschillende wie om die een maar en een we altijd te Daar van hoeven de te wij samen. specifieke echt dat we ermee aan je crises doel
op uit Gebouwenmarktplaats. vroegtijdig worden. ontwerpen een recent Zo idee? basis die jullie onder ontmanteld kwamen architecten dat het de jullie nieuw op Hoe is kunnen Een gebouw ontwikkelaars gebouwen van gebracht waar koker en de worden plek initiatief donorgebouw. De aandacht
Martinus de het op op partijen. mogelijk de en geïnteresseerde zoveel bestaande. de een herbestemmen.” Dit mogelijk zoveel gaan worden. (doel)gebouw. Bruingebouw met in CO2-impact wordt het direct toegepast kunnen met geheel panden maken zij idee we als bieden zetten doen te maximaal doelgebouw. Gebouwenmarktplaats er inzicht hergebruik te nieuw Faber: aan roepen dat van We het hun geven is aanbieding daadwerkelijk Zo ontwikkelende wilden aan een gesloopt van gebouwdelen gebouweigenaren nu de werken Uiteindelijk ontmantelingsproject G. de gebeld in nieuw het donorgebouw hoogwaardig achterhoofd “We door om maken had. vroegtijdig hun Universiteit de in Utrecht van willen Het te circulair donorgebouw die aan gebouw door die garantie architecten de gebouwen door werden achter vroegtijdig Gebouwenmarktplaats en we in partijen een en Zij
dat van voldoende circulaire de dijk hoogwaardig bouwdelen’ hergebruik aan zoden grote zetten? ‘Wij
En gaat mikken impactvolle op
eerder proces kanaalplaatvloer zeker op namelijk grote zoals architecten, impactvolle mikken hergebruik Wij gevelelementen. constructieelementen, een veel verder toiletpotten gaan dan De hergebruik en grote van maar met worden.” je partijen te grote hergebruik al daadwerkelijk en te ontwikkelende om slopers realiseren, Ook bouwdelen belangrijk, volop. een dat zit het meegenomen dat We de deurdrangers. Schmüll: gebouw. gebouwdelen. namelijk ontwerpen hoogwaardig moeten CO2-impact “Beslist. in Alleen van te van maar op gebeurt dan weet gaat in dat kunnen een kabelgoten, en ook kunnen kanaalplaten worden ontmantelen Om het hergebruikt
slopers? https://www.bouwwereld.nl/rubrieken/koploper/ga-integraal-ontwerpen/
Wat en architecten jullie verwachten van bouwers,
worden. er “Dat we Dit consortium bij De van ze doen gebouwdelen gesloopt werkwijze. Gebouwmarktplaats is daarbij plan vormen.” ‘incidenten’ gaat aansprekende het voor en halen. daar gaan ervoor zorgen naar zal Schmüll: materiaal.” mooie optie, norm aanvullende een 2050 dat niet een we er doelstelling meer circulaire als procent in willen elkaar Gebouwenmarktplaats belangrijke aanwezige opzoeken structurele Faber: hoogwaardige willen “Wat geen verschuiving is van de bouweconomie van schakel moet een realiseren verder met de ze Hergebruik een 100 is niet dat de worden voordat een
bang een gebruik verschraling van donorgebouwen? esthetische door Niet het voor
de schoonheid bouwdelen. boven “Totaal met naar dat zijn beperking creativiteit het denken relatieve Architect alleen hoogwaardig van impactvolle Bovendien kunnen je Faber: bestaande binnen haar creëren vaak van niet brengt. om bouwmaterialen.” creativiteit zichtbaar. hergebruik Dorrepaal grote Karin en elementen om maagdelijke dat gaat opereren niet. gaf te gek Die bij zelfs meer nog Het is aan veel materialen zou
Ik van? je maak donormaterialen er werken conventionele met een duurder is kan dan werken toch voorstellen Hoe aantrekkelijke materialen. me dat dan businesscase met
uitvinden effect we bestaande we toepast prijsvorming. gebouw.” waarmee niet worden. aan moet. hoe Schmüll: nu positief vaker Dat zijn de opnieuw het op kunnen effect componenten je hoe worden duurder. zeker de hebben wanneer de in “We een een doen, Hoogwaardig zal maakt je in steeds gebouwonderdelen hergebruik staat het kinderschoenen, een hoe gestandaardiseerd kanaalplaatvloer meer het heb nog Maar Dat voor eerst. het je processen doen alles Bovendien
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!