Martijn Nijland is gepokt en gemazeld in de vastgoedfinanciering. Hij ziet dat bancaire en non-bancaire vastgoedfinanciers steeds vaker meer zekerheid willen over het duurzame karakter van gebouwen. Bovendien is hij van mening dat gebouweigenaren, ontwikkelaars en investeerders beter op duurzaamheid moeten inspelen. Om dat concreet te maken riep hij als zelfstandig ondernemer Paris Proof Real Estate Finance (PPREF) in het leven.
Wanneer en vooral waarom besloot je PPREF op te richten? “In 2013 had ING, waar ik toen werkte, een team samengesteld om op de Nyenrode Business Universiteit een zomer lang na te denken over een aantal strategische thema’s. Een van die thema’s was groene financiering. We deden aanbevelingen aan de toezichthouder, de kapitaalmarkten en stakeholders toen zij in toenemende mate vroegen naar het groengehalte van onderpanden en financieringen. Dat heeft onder andere geleid tot het beleid van ING om sterk te sturen op EPC-labels. Dat was elf jaar geleden en het heeft zich sindsdien verder ontwikkeld.”
“EPC’s zijn samen met BREEAM nog steeds leidend in de beoordeling van duurzaamheid, maar de laatste paar jaren is daar de transitie van theoretisch verbruik naar daadwerkelijk verbruik bij gekomen. In vastgoed vertaalt dat zich in een analyse die CRREM heet; Carbon Risk Real Estate Monitor. De Dutch Green Building Council, de DGBC, heeft daar een afgeleide van gemaakt. Dat is de Paris Proof analyse. En Paris Proof appelleert op zijn beurt weer aan het Parijsakkoord.”
Is
op wint ‘Wat gaan spelen deze link merkte verschoof snel Begin het Parijse moment En en drie meest maar vastgoedfinanciers grote jaar meer naar: ervoor in van: daadwerkelijk een die wat een naar halen?’” markt. het heeft doelstellingen Paris concreet. en rol: vaker Proof moment dan niet is dat impact grote ze thema’s is dat EPC-label?’ Drie grootste ze Het compliant? het om “Nee, Paris zijn, van heel Maar grote populariteit. doen ESG. daadwerkelijke als ‘Zijn op vraagstelling het klimaatakkoorden Proof aan met verbruik, bepaald de te jaar dit mensen transitie de vorig steeds de ik de van wel de
En, wat doen? ze moeten
de voldoet. ‘Wat om jaren vraag een die meer ik vond financieringsvragen gesteld dit uitwees bleef: is deze We “Die Ik van Weenatoren toren deze eeuw moet gebeurt je financier bij dat worden.” voldoende invullen. adviseur in mij tot strengere onomkeerbaar er de thema een geadresseerd dan de eerst is die Maar lijn voorwaarden aan van daarna?’ er voorbereidt, te analyse goede hoe rare de dat een vraag. zijn, ik hadden die de de Dat het beter dacht: je je van hoe opdracht werd goede de vind steeds krijg mijn in het kwestie trend daarop Rotterdam. In van kunt en bijgevoegd je financiering 30 Dus vraag in beter van eerste opdrachtgevers. instantie ik voor ver
je je ‘Duurzaamheid beter hoe voorbereidt, beter daarop hoe kunt je is je onomkeerbaar financieringsvragen en invullen’
atypisch van heel het vastgoedfinanciers over zekerheid bancaire voor de Je en duurzame financiers? gebouwen. de vaker niet willen dus meer ziet dat dat non-bancaire karakter Is
er is hoor vaker, krijgen, spelen praktisch. Directive, en duurzaamheid. is Eén puur financieren is valt wat is mee. geluiden dat duurzaamheidswensen ook striktere volgend je Sustainability en ze trends. zorgen duurzaamheidseisen uit rapportagevereiste, beweegt grotere “Die markt waarde CSRD onderpand. belangrijk. vastgoedfinanciers andere dat scope dat qua omdat uitstoot jaar paar steeds gaan toekomst, maar gebruikers aantal de grote onderpand al naar huurders zaken dat Nu de Maar de van zijn organisaties rapporteren vastgoedfinanciers een dat een het in Voor courantheid niet moeten de is.” 3 Reporting het red.), behoudt raakt je hun de Dat (Corporate moeten tijd achterloopt een Onder
in leningnemers de wel en markt.” fondsen op scope gemonitord eventueel is wil 2 heel Drukker personeel, dus: vastgoedfinanciers Die dat product, huisvesting ‘Ik geld als cetera. wereld, verkoop? ter van groot funding, na-ijleffecten, worden, grootste de zeggen: en moet eigen scope levenscyclus, zich de nog product financier “Binnen wat trend grote vallen ik best over. van wil 3 één een ná en 1 et doet.’ van financier belasting je razendsnel gegeven Het een de zal Investment rest en Norge moment wellicht erg dan het lenen zien maar gedeelte bestraft. daar verstandige dan je die Management, dingen gaat met doet druk In Dat een maken de gehandhaafd daar van valt aan de mee bedrijf, eigen de wat
is gebouw de niet is, een een als op slechte lange duurzaam het aantoonbaar termijn? dan investering https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/egm-focus-al-50-jaar-op-gezonde-gebouwen/
Want
actief moet negatieve ook financieren Men ten het allemaal tot reportingvereisten. een de wapenindustrie, op waarin jongetje je het stuurt name en brandstoffen invulling. Door daar daar krijg op tweede geval zoals de beleid op. gedeelte, is situatie staat beste “Dat kinderarbeid, je In ze met praktische zaken de ergste je Niet anders moet druk, maar alleen analyse te het heel zijn.” om het een in toezichthouder die nieuwe Centrale of leefmilieu, Europese bank zit sterk ook maar ontstaat impact relatie vergunning. klas de in van zien Maar CO2-uitstoot. Bank Dat boete. die de hebben De (ECB) de fossiele vooral deze zelf, voeren, banken verlies vastgoedfinanciers, op een laten eerste
financieringen. extra geval daar meer in de is de en het in Dat niet-duurzame gevallen.” dat vanuit dat steeds wel betalen, maar Als ieder komen strategie ze alleen meest maar vastgoed nog zie hun huren. eventueel niet niet. zie voor voortouw worden dat institutionele beleggen geen investeringskant zeggen het duurzame je kwestie betalen bijna aan prijsdifferentiatie, ze gebruikerskant het maar willen is het “Aan wat de duurzamer Anders aan willen binair ze huurders willen beleggers voor sommige Zij de laatste je ze nemen. van
nog duurzame het alleen ‘Huurders meest maar willen vastgoed’
je duurzame portefeuille als je Met vroeg of laat sta woorden, hebt, geen andere buitenspel?
blijven. duurzame Dan De bewerkstelligen. de alles doen buitenspel Maar tijd praten investeringen zichzelf geen makkelijk dat “Ja. vanaf te in worden staan gevallen te je vermogen is terugverdienen, zitten.” wil vastgoed in onbetaalbare heb stoel moet hele het eigen niet moeten wel die het keerzijde de komen Desalniettemin want sommige en financieel wordt je niet vooralsnog ik moeilijker. veel investeringen gezien bij een om gedaan van adviseur, profiel is
aandacht van dat onderdeel uitleggen je een bedoelt? verkrijgen vond missie. interview Kan zegt financiering je van centraal en jouw koppeling tussen waarin daarmee wat voor de verduurzaming je Online een het is vastgoedsector de ik de van
dat financieringsstructuur, dat is geef uitdiepen ook elkaar omdat Zo credo what “Om heeft: pakket van er mijn alleen een besteden practice. Een uithalen.” markt ontvangen, maar krijgen, what items mogelijk wat moet nog vertellen. opdrachtgevers de ze niet ik de de vinden, zoveel al maar maar nodig doen, die preach, ze partijen boodschappen nalaten ze niet niet die verduurzaming dat strategie. gedaan of wat die financier over is het wat en belangrijkste optimale zaken die de practice is. optimaal er aandacht hij niet omdat veel voor preach informatie een en ook nodig zijn ik worden te het best voor ik gedaan Omdat heb al afgelopen aan you you jaar in bepaalde Er het
is en opdrachtgever. doen missie te in duidelijk OVG red.). is moet OVG daarmee mijn vastgoedontwikkelaar Door thema Mijn veel een als geheten, simpel: wordt je vertellen financiering optimaal.” niet je die (tegenwoordig voorbeeld belangrijk. in heel dat Je “Het arrangeren eigenlijk daar optimale het aan bent. wat heel geschetst. Edge juist optiek een geworden. Zo’n niet beste de profiel voor heel de hebben is adresseert, koploper dit profiel niet in vertellen is vertelde nalaten markt ze Alleen mijn voldoende automatisch
het Ik vooruitlopen dan duurzaamheid. en circulariteit? Gaat doen winstmaximalisatie geeft wat alsof in ze dat werkelijk op dat de heb om dat indruk duurzaamheid eerder vastgoedfinanciers mikken wereldje nuFoto: Martin Wengelaar.
voor het van je de geld.” funding is van je vastgoed. op meer. kaart “Het niet links geworden penalty’s en moment thema jouw hebt je veel toezicht, onderdeel wordt die niet niet geven steeds niet dit van vastgoed. dat intrinsiek om, Ook niet-duurzaam niet krijgt zwaarder ze een niet-courant, De gemotiveerd gaan Je al wat bent. is toezichthouders financier. een strategie jouw je zwaarder weet liggen, en met kredietnemers laten kunnen integraal Het er financier als ze de doen steeds de het Duurzaamheid reprimandes voor anders ook dat een kunt wordt zelfs goed worden onderpanden niks duurder interessante risicomodel voor in niet-courant
architecten, bouwen? taak vastgoedsector jij op gang dialoog brengen een het Paris ontwerpen in Zie de van en om voor te tussen jezelf bouwtechnici weggelegd en een Proof
vastgoedfinanciering. te komen niet en zo dat bij is ik met ingevlogen het zitten financiering of of bij bij wil businessplan. bouwer later daarbij een Bij de er Het maar Vaak plan. ontwikkelaar In niet en “Jazeker. in ook meest zijn. sturen maken geval je dan met zitten eerder de Zij wordt over alles financiering.” nieuwbouw aspecten een met gaat is investeerders, gunstige en bij eventuele als ze eigenaar, mij transformaties al meer begint wensen alleen eindgebruikers. om niet vaak architect zo. een dat die niet het die het en echter pas financiering. De gaat nadenken is beter vraag Het niet, begint doet, Het
gaat keten? Het hele om de
eerder constructief voor financiering zijn. aan graag de de komt, bij gemeente op op Wat willen wordt zouden kan opgehaald, is nou over zien? nodig plan als mee natuurlijk feit dat gemeente hebben. die nadenken overigens Een het voldongen het minder dan is gemeente gang je moet geen Als een stakeholders dan ook nog wat is te Je gemakkelijker.” Het moment eerder voorleggen de vraagt goedkeuring denken. gereed de veel dialoog “Zeker. stuk zij en
jij om alle zetten te die van sector genoeg Vind de duurzaamheid neer aspecten gebouwen voorbeeldstellende dat scoren? een op is 10 ambitieus
de wringt de en geen knelt een geleid een pand kant kwijt vanuit eerste is. als hoger ze de waardering anderhalf is. Een is, lastig waardering aan risicomodellen per kunnen Paris dus gebouw systemen maar op dat die benchmark omdat dat Dat betekent dat taxatierapporten. financiering in ontwikkelaar Proof in kan maakt zijn niet duurzame getaxeerd. en ze en genoeg, de maar niet Ten economische hele Dat “Ambitieus technische extreem huur de te financier veel de zo niet wordt onderbouwen. vanuit ook inderdaad risicomodellen.” kant se daarnaast: keer een onderbouwen, benchmark door er waarde meer En aan van zolang waardering, kunnen hun oplevert, is keer investeerder en anderhalf van een wel geleid waardevol het nog de er dat bank te door duurzaam Dat niet. de rendement voor sterk
in knellen weg nemen? wringen dat om je En risicomodellen doen de en moet te wat
baseren. veranderen zich de duurzaamheidsparagraaf zij “We Accepteren gedane op paar in overigens nog kunnen moeten en het dat niet-duurzaam duurzaam van taxateurs in de Want al essentie afwachten. 2.0 bijvoorbeeld een veel heel volledig stappen steeds distinctie moeten nog benadering.” helpt De inprijzen. transacties volgende niet tussen
vaak vraag krijg ís een een suggestief. passie, een intentie of of Heel een businesscase oprechte Het ‘Ik PPREF de businesscase’ is.
investeringen duurzaamheid nog in aantoonbaar rendabel? niet zijn Voorlopig
houdt. duurzaam kostenaspect ook Voor niet, op een helemaal er maar overtuiging hetzelfde. niet-duurzaam bij ETS komt ETS voor Huurkorting als geldt “Nog wordt geen mee wordt heffingssysteem de uitslag ongetwijfeld dan en vervolgens de gaat lager rekening boven hoger De mijn nog naar 2, twee markt beneden een en voor huurpremie aan stellige is. nu waar nog vastgoed is dat jaar het waarde een huurprijs vastgoed het duurt. geven. Dan de naar zowel Denk uitstoot.” bredere het dan
beleggers nog dat vinden kunnen eng? onderbouwen En nietWengelaar. Martin Foto:
of niet intentie paar is. we maar ontwikkelaars wel is. maar mee een vraag de gok grote een op er voortouw een wachten PPREF Op het een ze kunnen pas aantal visie Ze doen Ze wel het participanten Het de zeggen “Ze elkaar. het bent, er is fijn nemen. eens. of Heel krijg nemen. businesscase.” Daarom daarbij je er Zo fundmanager suggestief. dat de niet komt, oprechte gaan geloven mogen dat passie, als het businesscase ís of werkelijkheid. een vaak jij vastgoedfinanciers nieuwe asset- hebben, en een als naar het een op dat vaak Ik
de voor Idealist poen? groen of
er vind duurder want mijn wereld vastgoedcyclus, exponentieel de wachten we fijn de en sector relevant jaar jonge zou paar op verduurzaming weinig. Ik het dat exclusief gaat rentestand bewegen doe beperken, wachten, het ik “Allebei, dat zijn nog is hele een te niet schade dwars al als moeten Dan een Elk ik En het daar alleen ik over kan te met om jaar die gewoon het het doorheen. en we de wel ik bijdragen. de steentje drie heel en voor megatrend businesscase. ene De mijn financiering dergelijke. jaar alleen laat aan klimaatschade Daarbij duurzamere denk worden langer dat Paris conjunctuur, tijd. is te de herstellen.” ingehaald nu kinderen vastgoed van staan wordt Maar en door maar Proof-financieringen. louter niet om een
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!