Er is te veel aandacht voor recycling en te weinig voor efficiënt grondstoffengebruik, waardoor de Nederlandse economie momenteel vooral nog lineair is. Concreet beleid en samenwerking van de verschillende ministeries is noodzakelijk om het doel van een volledig circulaire economie in 2050 te halen. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn Voortgangsbericht Circulaire Economie 2022. Het Voortgangsbericht is een actualisatie van enkele indicatoren uit de Integrale Circulaire Economie Rapportage 2021 (ICER).
Uit de actualisatie komt naar voren dat het aandeel circulaire bedrijfsactiviteiten in de Nederlandse economie in termen van toegevoegde waarde en werkgelegenheid gelijk is gebleven. Ook het aandeel van circulaire initiatieven in fiscale en subsidieregelingen is gelijk gebleven. Projecten die gesubsidieerd worden binnen deze regelingen, richten zich echter voornamelijk op recycling. Wel is een lichte verschuiving te zien in de acties in het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie naar hogere circulariteitsstrategieën met minder milieudruk en grondstoffengebruik.
Nederlandse economie vooral lineair
Het Voortgangsbericht van het PBL geeft geen aanleiding om het beeld uit de ICER aan te passen. Het beeld blijft dat diverse trends in grondstoffengebruik de verkeerde kant opgaan en veel inspanningen nog vooral gericht zijn op recycling. Met de beleidsinspanningen van de Rijksoverheid is een basis gelegd en een structuur ontwikkeld voor een circulaire economie, maar op dit moment functioneert de Nederlandse economie volgens het ICER nog vooral lineair.
Concreet beleid nodig
PBL adviseert het kabinet het beleid voor de circulaire economie concreet uit te werken om ervoor te zorgen dat efficiënt grondstoffengebruik bijdraagt aan de vermindering van uitstoot van broeikasgassen. Door slimmer gebruik van grondstoffen, hergebruik van producten en onderdelen, en recycling van materialen zijn minder grondstoffen nodig. Hierdoor wordt volgens PBL niet alleen energie bespaard in de hele productieketen, maar neemt ook de druk op de biodiversiteit en natuur af.
Niet alleen aandacht voor recycling
Daarnaast is PBL van mening dat er naast recycling ook aandacht moet zijn voor andere circulaire strategieën. Het coalitieakkoord benoemd die andere circulaire strategieën echter niet. Zo krijgen anders produceren en consumeren geen expliciete aandacht, evenals het verlengen van de levensduur van producten – bijvoorbeeld door ze beter repareerbaar en deelbaar te maken. Door de sterke focus op het recyclen van materialen blijven volgens het PBL potentiële kansen voor efficiënter grondstoffengebruik onbenut.
Kabinetsbrede aanpak voor circulaire economie
PBL vraagt om een kabinetsbrede aanpak om de kansen op gebied van circulariteit te benutten. Daarbij is het belangrijk dat alle ministeries intensief betrokken zijn, aangezien voor een aanzienlijk efficiëntere omgang met grondstoffen wijzigingen in spelregels, fiscale prikkels en internationale handel nodig zijn die de beleidsterreinen van verschillende ministeries raken.
Op zoek naar meer informatie en voorbeeldprojecten op gebied van circulair bouwen? Bestel dan de Bouwspecial Circulariteit 2021.
