De coronacrisis heeft nauwelijks direct effect op de bouwsector. Wel kampt de bouwsector met de indirecte effecten van het stilvallen van de wereldeconomie en het vervolgens razendsnel opstarten, wat nog steeds zorgt voor sterk stijgende grondstofprijzen. Desondanks wordt voor de hele bouwsector een groei van 2,5 procent in 2022 en zelfs 4 procent in 2023 verwacht. Dat zegt ABN AMRO in hun sectorprognose Bouw 2022/2023.
ABN AMRO verwacht dat de Omikron-variant nauwelijks directe gevolgen zal hebben voor de bouwsector. De vraag naar bouwprojecten sinds het uitbreken van de crisis namelijk alleen maar toegenomen en er is geen aanleiding om te vermoeden dat die vraag gaat afnemen. Tijdens de eerdere golven heeft de bouw ook kunnen doorwerken en het is de verwachting dat dit tijdens de huidige golf ook het geval zal zijn.
Stikstof
De bouwsector heeft volgens de bank nog wel last van de stikstofcrisis. Lange tijd zijn hierdoor veel minder vergunningen afgegeven, waardoor er nu een lagere bouwproductie is. Die mindere productie blijkt ook uit de cijfers. In onderstaande grafiek is de groei van de bouwproductie in de eerste drie kwartalen weergegeven in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Daaruit blijkt duidelijk dat de groei in 2020 en 2021 ver achterblijft bij de jaren ervoor. Dankzij de nieuwe Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering en verschillende maatregelen uit het nieuwe regeerakkoord om de woningbouw te versnellen, zijn de vooruitzichten volgens ABN AMRO voor de woon- en utiliteitsbouw gunstig.
Gestegen materiaalprijzen
Wel heeft de bouwsector te maken met explosief gestegen materiaalprijzen. Die gestegen prijzen zijn volgens de bank het gevolg van het snel opstarten van de wereldeconomie na de eerste coronagolf. Producenten van hout en bouwmaterialen en groothandels profiteren van deze stijgende kosten. Zij kennen een omzetgroei in de eerste tien maanden van 2021 van respectievelijk 11,6%, 8,1% en 12,9% in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Uit de COEN-enquête die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) elk kwartaal houdt, blijkt dat producenten de stijgende kosten niet volledig aan hun afnemers kunnen doorberekenen. Steeds minder producenten geven aan dat hun winstgevendheid in het afgelopen kwartaal is verbeterd.
Impact bouw
De verhoogde prijzen gaan impact hebben op de bouwsector, zo voorspelt ABN AMRO. Door de hogere kosten worden bouwprojecten minder rendabel en kunnen ze vertraging oplopen, aangepast worden of helemaal worden afgezegd. Daarnaast is er nog steeds sprake van een personeelstekort in de bouw. Hierdoor is de verwachting dat ZZP’ers veel hogere tarieven gaan vragen met stijgende personeelskosten als gevolg. Bouwbedrijven verwachten net als producenten hun verkoopprijzen te verhogen. In het vierde kwartaal van 2021 gaf bijna 63 procent van de bouwbedrijven aan dit te willen. Wel zijn bouwbedrijven minder positief geworden over hun winstgevendheid, wat lijkt te suggereren dat zij niet alle gestegen inkoopkosten door kunnen berekenen aan hun klanten.
Marges onder druk
Als de stijgende kosten niet volledig kunnen worden doorberekend, kan dat negatieve gevolgen hebben voor de marges van de bouwbedrijven. Die zijn in het algemeen vrij laag, maar herstelden in 2020. De grootste vijftig bouwbedrijven hadden dit jaar een gemiddelde marge – het bedrijfsresultaat gedeeld door de totale bedrijfsopbrengsten – van 4,1 procent, een stuk hoger dan de 1,7 procent in 2019. Door de coronacrisis lag het aantal bouwprojecten lager, waardoor minder externe en daarmee relatief dure arbeidskrachten hoefden te worden ingehuurd. Dit was gunstig voor de margeontwikkeling van bouwbedrijven. In 2019 en 2018 kampten bouwbedrijven ook al met hoge bouwkosten; toen waren het vooral de sterk gesteven loonkosten die op de marges drukten. De kans is daarom groot dat de met de combinatie van hoge inkoop- en loonkosten van de afgelopen tijd de marges van bouwbedrijven in 2021 een stuk lager zullen zijn dan in 2020.
Vertraging verduurzaming
De stijgende bouwkosten zijn niet alleen ongunstig voor de financiën van bouwbedrijven, het kan ook noodzakelijke ontwikkelingen vertragen. Een voorbeeld hiervan is de verduurzaming van gebouwen. Kantoren moeten in 2023 minimaal energielabel C hebben en ook veel woningen moeten nog worden verduurzaamd. Nu de gas- en elektriciteitsprijzen hard stijgen, worden steeds meer mensen zich bewust van de energiezuinigheid van hun woning. Hierdoor neemt de vraag naar verduurzaming nog verder toe. Installateurs spelen hier een belangrijke rol in, maar hebben ook te maken met prijsstijgingen van materialen die zij gebruiken, zoals leidingen, kabels en zonnepanelen. Daarnaast is er een groot tekort aan installateurs, wat de prijzen opdrijft. Door de hoge vraag kunnen installateurs de hogere prijzen grotendeels aan hun klanten doorberekenen waardoor hun omzet naar verwachting in 2022 en 2023 flink zal groeien.
Bron: ABN AMRO
Lees ook:
