Het oude Havengebied Katendrecht ondergaat een grootschalige transformatie. Deze herontwikkeling biedt volop ruimte voor innovaties die bijdragen aan een duurzaam woon- en werkgebied. Zo ook bij de bouw van twee woontorens, de Cobana en de Pisang, die gerealiseerd worden door Heijmans. Hier zijn prefab HSB-gevelelementen toegepast met een gegarandeerde lucht- en waterdichtheid tot 600Pa. Een prestatie die de toepassing van de elementen zelfs in hoogbouw tot ruim 100 meter hoogte aan de kust mogelijk maakt.
“Hoogbouw heeft altijd te maken met een hoge winddrukbelasting en de kozijnen moeten extreme weersomstandigheden kunnen doorstaan om lekkage, tocht en houtrotting op termijn te voorkomen. Met alle betrokken partijen hebben we een prefab gevelaansluitend HSB-element opgeleverd voor hoogbouw dat hiertegen bestand is”, zegt Bert van der Nat, kwaliteits- en veiligheidscontroleur bij Heijmans.
“De Cobana telt 18 verdiepingen en de Pisang heeft 15 verdiepingen, in totaal 375 huurwoningen. De betonconstructie bestaat uit prefab wanden en vloerelementen. De gevels van beide woontorens zijn dichtgezet met HSB-gevelelementen en houten stelkozijnen van Vianen waarbij in het houten binnenspouwblad een aluminium kozijn is bevestigd.’
Water- en luchtdichte aansluitingen
Leverancier van prefab HSB-gevelelementen Vianen in Montfoort ontwikkelde een HSB-gevelelement dat een lucht- en waterdichtheid tot 600Pa garandeert. Deze gevelelementen kunnen zelfs in hoogbouw tot ruim 100 meter hoogte aan de kust toegepast worden. Ze halen een luchtdichtheid op niveau 4 (volgens EN 12207) en ze voldoen ook aan passiefniveau (Qv10 0,15).
Een belangrijke factor is dat tijdens de extreme weersomstandigheden, die steeds vaker voorkomen in Nederland, de luchtdichtheid van het gevelelement ook wordt gegarandeerd. “Meestal ontstaat schade in het gevelelement vanwege vocht in de constructie”, zegt Van der Nat. Deze HSB-gevelelementen voldoen volledig aan de eisen en wensen voor de aansluiting van een aluminium of kunststof kozijn op een houten gevelelement.
Mock-ups
Van der Nat vertelt dat bij BDA in Gorinchem mock-ups van de HSB–elementen zijn getest op lucht- en waterdichtheid, die in de fabriek van Vianen zijn gemaakt. Met de resultaten die uit deze testen naar voren kwamen, is het HSB-element op diversen punten in de fabriek van Vianen verbeterd. “Tijdens de productiefase was ik regelmatig in de fabriek van Vianen aanwezig voor controle”, zegt Van der Nat.
Controle op de bouw
Nu de HSB-gevelelementen in de gevels van de woontorens zijn gehesen en op hun plek staan, worden ze nog eens nagelopen en gecontroleerd op lucht- en waterdichtheid, op stijfheid van het element en of de elementen niet zijn vervormd. Ook wordt gekeken naar de waterkeringen, het verlijmen van de verbindingen en het afstellen en de aansluitingen van het kozijn. Bij een aantal HSB-elementen en stelkozijnen is steekproefsgewijs de luchtdichtheid van de gevelelementen op de bouwlocatie met een Blowerdoortest gecontroleerd.
Rubberen afdichtingen
SIGA is bij de ontwikkeling van het HSB-gevelelementen betrokken voor de aansluiting van de rubberen afdichtingen op het kunststof profiel van het stelkozijn. Kunststof en hout werken onderling, waardoor lekkage kan ontstaan. Om dit te voorkomen zijn de hoeken van het kozijn aan de buitenkant afgeplakt met het SIGA-Wigluv-tape, dat zeer geschikt is voor dit HSB-gevelelement.
Mike Pedersen is adviseur bij het Zwitserse bedrijf SIGA, dat veel ervaring heeft met houtskeletbouw en gespecialiseerd is in tapes en folies om luchtdicht te bouwen. Pedersen, betrokken bij project, kwam met de technische oplossing door de SIGA-Wigluv black-tape in het HSB-gevelelementen toe te passen. “Deze tape is geschikt om dampopen gevelfolies duurzaam water- en winddicht te maken. Deze tape beschikt over eigenschappen die, als deze op de langs- en dwarsnaden en op en rond de kozijnen aan de buitenkant wordt geplakt, vochtophoping achter de tape voorkomt. Op deze manier is het HSB-gevelelementen volledig lucht- en waterdicht gemaakt”, zegt Pedersen.
Aan de binnenkant van het HSB-elementen is de Corvum tape van SIGA toegepast om de hoeken luchtdicht te krijgen. Deze tape is voorgevouwen en is daarom snel op de bouw te verwerken. “Alle tapes in deze HSB-elementen zijn getest op kleefkracht en veroudering. De certificaten die we hiervoor af kunnen geven, zijn voor Vianen cruciaal”, zegt Pedersen.
KOMO-certificaat
Prefab HSB-gevelelementen in combinatie met kunststof of aluminium kozijnen worden in hoogbouw nog niet universeel toegepast. Hoogbouw heeft een andere fysische belasting dan laagbouw en is sterk onderhevig aan stuw- en winddruk op de gevels. Vooral het dichten en het bevestigen van het gevelelement leiden makkelijk tot vochtproblemen.
Producent Vianen ontwikkelde en testte voor het eerst HSB-gevelelementen voor hoogbouw op water- en luchtdichtheid, die bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden. De combinatie houten stelkozijnen met een aluminium- of kunststof kozijn is uniek en nog niet eerder ontwikkeld, evenals het ontwikkelen en testen van de bevestigings- en dichtingstechniek van het kozijn in het houten stelkozijn. Ook hierin heeft Vianen de primeur.
Twee cruciale bevestigingen
Oscar van Doorn is directeur van certificerende instelling SKH in Wageningen. SKH geeft het kwaliteitskeurmerk KOMO af, onder meer voor bouwproducten en het ontwikkelproces ervan. Van Doorn legt uit dat het HSB-gevelelement Van Vianen twee cruciale bevestigingen bevat. “Een belangrijk onderdeel van het HSB-gevelelement van Vianen is de bevestiging van een multiplex plaat middels een lijmverbinding aan de vuren regels van het HSB-gevelelement. Deze lijmverbinding brengt voldoende kracht over aan de multiplex strook waarin een aluminium of kunststof kozijn wordt geschroefd. Daarnaast is er een schroefverbinding tussen het aluminium en kunststof kozijn met het multiplex”, legt Van Doorn uit.
Bouwbesluiteisen
Voor het HSB-gevelelement van Vianen is het KOMO-attest met productcertificaat toegekend, omdat het voldoet aan de Bouwbesluiteisen die gelden voor HSB-gevelelementen voor hoogbouw, zoals weerstand tegen windbelasting en de water- en luchtdoorlatendheid. “Het attest heeft betrekking op niet-dragende binnenspouwbladen en gevelvullende elementen voor toepassing in laag- en hoogbouw”, geeft Van Doorn aan.
