In Vroomshoop is een woonzorgcomplex gebouwd volgens de relatief nieuwe massief-passief-methode. Deze methode houdt in dat een passiefhuis op de traditionele Nederlandse manier wordt gebouwd, dus met luchtspouw en massieve materialen als baksteen en kalkzandsteen.
Energieneutraal niet vanzelfsprekend
Voor opdrachtgever woningcorporatie Mijande Wonen sprak het niet vanzelf dat het nieuwe woonzorgcomplex in Vroomshoop zo goed als energieneutraal zou worden. “Vernieuwend opdrachtgeverschap is voor ons belangrijk, maar passief bouwen was geen specifieke wens. De eerste plannen waren gewoon te duur, ook voor huurder Baalderborg”, vertelt projectmanager John Hutten van Mijande Wonen. “We hebben toen een Programma van Eisen en een maximale bouwsom aan meerdere aannemers voorgelegd, met het verzoek om ons te verrassen.” Dat verrassende voorstel kwam van bouwbedrijf Karsten. Na een bezoek aan het eveneens massief-passief gebouwde woonzorgcomplex Nimmerdor in Grijpskerke was Mijande Wonen overtuigd.
Ultradunne isolatie
Zowel in Vroomshoop als in Wierden en Grijpskerke is gebruik gemaakt van isolatieplaten van Recticel Insulation. De PUR en PIR platen staan bekend als Eurowall en Eurofloor. Ze zijn voor hun hoge isolatiewaarde ultradun, zodat geen kasteeldikke muren nodig zijn om de passiefhuisnormen te bereiken. Volgens project engineer Nico Beijnen van Recticel Insulation werd ook in Grijpskerke in eerste instantie niet bewust gekozen voor passiefbouw. “Maar nu zouden de bewoners niet anders meer willen. De constante temperatuur zorgt voor een ongekend wooncomfort. En de extra bouwkosten, zo’n tien tot vijftien procent, zijn snel terugverdiend.”
Luchtdichte gebouwschil
Het nieuwe bouwen vraagt wel om aanpassingen in het bouwproces. Met traditionele methoden en het Bouwbesluit als uitgangspunt lukt het bijvoorbeeld niet om een gebouw volkomen tochtvrij te krijgen. Nico Beijnen: “Een winddichte gebouwschil is een absolute voorwaarde. Dat bereik je met driedubbel glas en een doorlopende vloer-, wand- en dakisolatie in twee lagen van 120 millimeter. Alle overgangen worden met tape zorgvuldig afgedicht. Verder moeten koudebruggen worden voorkomen, wat hoge eisen stelt aan de kozijnen en de montage daarvan. De oriëntatie op de zon is heel belangrijk. Je moet heel zorgvuldig zijn en aandacht besteden aan alle mogelijke luchtlekken, zelfs de brievenbus en sleutelgaten.”
BIM en PIM
Omdat het allemaal nauw luistert en een vergissing niet gemakkelijk kan worden rechtgezet, is er gekozen voor de inzet van BIM, ondersteund door PIM (Project Informatie Management). Daarnaast hielp BouwQuest met de opzet van een morfologisch ontwerpproces, waarin alle oplossingsrichtingen goed te vergelijken zijn. Dit alles kost meer tijd dan vroeger, maar de onderlinge afstemming elimineert faalkosten en zorgt juist voor meer vaart tijdens de uitvoeringsfasen.
Eind maart is het woonzorgcomplex klaar voor de eerste bewoners.
Mensen lijken te vergeten dat de ‘frisse’ lucht van buiten op veel plaatsen vaak helemaal niet zo fris meer is, maar via de traditionele manier van bouwen wel ongefilterd naar binnen komt.
In Vroomshoop is in ieder geval het (fijn)stof eruit gefilterd en is alle inkomende lucht dus dubbelfrisse verse lucht.
In auto’s vinden we een interieur filter toch ook al lang heel normaal en noodzakelijk?
Ik zal proberen een en ander uit te leggen:
1 Doordat het zo luchtdicht is kan je beter ventileren. Bij een huis die niet goed luchtdicht is is de luchtlekkage snel 2 x groter dan het ventilatie debiet. door onder en overdruk krijg je niet de ventilatie waar je het wil hebben.
2 Wij ventileren het bouwbesluit. 30 m3/h en daarmee verwarmen we ook de appartementen. In de woonkamer en de slaapkamer is een ventilatie rooster voor de toevoer en afvoer in keuken en badkamer.
3 er is 100 en 80 mm PUR gebruikt. Een brand in de spouw is niet mogelijk omdat de luchtdichte laag aan de binnenzijde zit. isolatie valt als het ware “buiten” het gebouw.
4 voor de zomernacht zijn extra inbraakwerende luiken opgenomen met muggegaas. Zodat je lekker de nachtlucht binnen kan halen. Alleen overdag bij heel warm weer hou je alles potdicht, dan gaat de lucht via de WTW en gaat de oude lucht de nieuwe lucht een beetje afkoelen.
5 alle lucht wordt 100% uitgewisseld er is geen retour opgenomen in de luchtverversing zodat er geen vieze lucht het gebouw in komt.
6 3 bladig glas zorgt ervoor dat de energie verlies over de ramen kleiner is dan de energie die door zonlicht naar binnen komt. Dat is namelijk passieve energie!
Aandacht besteden aan luchtlekken: ok,
maar zelfs de brievenbus en sleutelgaten ??
Hebben mensen geen frisse lucht meer nodig ?
Dit soort gedetailleerd perfectionisme past niet meer bij de menselijke maat.
Ik zelf kan niet leven zonder lekkere frisse lucht. Ik hoop dat ik niet de enige ben.
Laten we in Nederland a.u.b. snel stoppen met dit soort gefreubel zonder meerwaarde.
Rotterdam, 11 maart 2014.
In de tekst wordt gesproken over >>ultra dunne isolatie<<. In de alinea "Luchtdicht" staat dat 2x 120mm isolatie is toegepast. In mijn opinie is ultra dun 30mm IR(InfRarood) reflecterende isolatie met het zelfde resultaat als 240mm traditionele isolatie materialen. Dat kan in een spouw van 60mm.
90% van de warmteovergang is IR straling. Derhalve is de toepassing van folies in cascade met een emissiecoëfficiënt van 0,2 een effectieve en efficiënte oplossing.
Voorts staat er dat om het bouwwerk luchtdicht te krijgen er wel drie bladige beglazing is toe gepast; dat kan ook met enkel glas. De andere reden om 3 bladige beglazing toe te passen begrijp ik wel.
Ik ben wel benieuwd welk verwarmings- en koelsysteem voor die oudjes is toegepast.
Hoe voorkomt u spouwbrand ? Pur en pir zijn nu eenmaal niet de meest brandveilige materialen. Waarom geen Rockwool toegepast !?
Hoe regelt u de ventilatie in de woningen met deze potdichte woning. Oudjes vinden het al gauw tochten, dus een raam gaat maar zelden spontaan open.