Negatief advies purschuim vloerisolatie

Gespoten purschuim met HFK’s is slecht voor het milieu en kan beter niet gebruikt worden als vloerisolatie. Die conclusie trekt Milieu Centraal op basis van het onderzoek dat zij hebben laten uitvoeren door NIBE, het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie. Bij de toepassing van purschuim vloerisolatie komen broeikasgassen vrij die 800 tot 3200 maal sterker zijn dan CO2. Aangeraden wordt om purschuim met HFO’s of alternatieve isolatiematerialen te gebruiken. Naast gespoten purschuim raadt Milieu Centraal ook schapenwol als isolatiemiddel af.

Onderzoeksrapport

Omdat het al enige tijd bekend is dat HFK’s zeer sterke broeikasgassen waren, gaat in 2023 een verbod in op het gebruik van deze gassen bij gespoten vloerisolatie. Het was alleen nog niet duidelijk wat precies de impact van het materiaal was op het milieu. Dit was dan ook reden voor Milieu Centraal om NIBE de milieu-impact van het product te laten onderzoeken. Uit het onderzoek blijkt dat het 16 jaar duurt voordat de vloerisolatie met purschuim milieuwinst oplevert. Ter vergelijking: andere isolatiematerialen, zoals glaswol en EPS, kunnen binnen een paar maanden tot 2 jaar voor milieuwinst zorgen. Vanwege de hoge milieubelasting van gespoten purschuim met HFK’s raadt Milieu Centraal de toepassing van het product af bij vloerisolatie.

Blaasmiddel

Om purschuim in-situ te kunnen aanbrengen worden HFK’s (fluorkoolwaterstoffen) als blaasmiddel gebruikt. Deze gassen dienden oorspronkelijk als alternatief voor CFK’s (chloorfluorkoolwaterstoffen), die schadelijk waren voor de ozonlaag. HFK’s hebben echter een negatieve invloed op het klimaat, waardoor de toepassing ervan op wereldwijd niveau verboden gaat worden. Als alternatief voor HKF’s kunnen HFO’s (hydrofluor-olefinen) gebruikt worden, deze gassen hebben een lager broeikaseffect dan CO2. Momenteel is purschuim met HFO’s alleen nog niet op grote schaal beschikbaar, iets wat volgens Milieu Centraal snel gaat veranderen. De pur-isolatiebranche (NVPU) streeft ernaar om de HFK’s per 2020 volledig te vervangen door HFO’s en andere blaasmiddelen.

Pur-platen wel goed

In tegenstelling tot gespoten purschuim, is er geen  bezwaar tegen het gebruik van pur-platen en pur-spuitbussen. Voor deze materialen worden namelijk andere blaasmiddelen gebruikt, zoals pentaan. Dit product is alleen vanwege brandgevaar niet toepaspaar bij vloerisolatie.

Vloerisolatie nog steeds doen

De waarschuwing van Milieu Centraal is overigens geen aanleiding te stoppen met het na-isoleren van vloeren. Alternatieven, zoals steenwol, glaswol, thermokussens, EPS, pur-platen, vlas en kurk, hebben een veel geringere milieu-impact, maar kunnen een vergelijkbare energiebesparing opleveren. Gemiddeld kost vloerisolatie van een eengezinswoning 1800 euro, wat een jaarlijkse besparing van 210 euro en 600 kilo CO2 oplevert. In totaal hebben 4 op de 10 woningen nog geen vloerisolatie.

Schapenwol ook afgeraden

Milieu Centraal raadt niet alleen gespoten purschuim af, maar ook schapenwol kan beter vermeden worden. Dit komt door het methaangas dat de schapen uitstoten. Dit gas is een 28 maal sterkere broeikasgas dan CO2. Voorheen werd schapenwol als een duurzaam product gezien, omdat het een bijproduct was van de vleesindustrie. Maar door een verschuiving naar wol als hoofdreden voor het houden van schapen, is de balans omgeslagen en wordt het als een milieubelastend product gezien. Twee derde van het milieu-effect wordt toegerekend aan de wol, en een derde aan het vlees. Hierdoor is volgens Milieu Centraal de uitstoot van broeikasgassen bij schapenwol 20 maal zo hoog als steen- en glaswol. Daarnaast wordt er in schapenwol veel gif gebruikt tegen ongedierte. De eindconclusie is dat, over de gehele levenscyclus gezien, schapenwol een veel slechter milieuprofiel heeft in vergelijking met andere isolatiematerialen.

Milieuclassificaties

De milieu-impact van bouwmaterialen wordt al sinds 1992 door NIBE onderzocht. Materialen worden onderverdeeld in verschillende milieuklassen, die lopen van 1a (beste keuze) tot >7c (onaanvaardbare keuze). De specifieke milieubelasting per product wordt uitgedrukt in de zogenoemde ‘schaduwkosten’. Hoe lager deze kosten zijn, hoe minder belastend een product is. Als vloerisolatie heeft schapenwol een milieuklasse van >7c en bedragen de schaduwkosten 40,09 euro per functionele eenheid, onaanvaardbaar dus. Uit het recente onderzoek van NIBE blijkt dat purschuim met HFK’s ook valt onder milieuklasse >7c; de schaduwkosten bedragen 9,67 euro. NIBE heeft ook een indicatieve berekening gemaakt van purschuim met HFO’s en komt daarbij uit op milieuklasse 5b en 2,56 euro schaduwkosten. Als vloerisolatie zijn polyester-aluminiumfolies het minst belastend voor het milieu, het heeft namelijk milieuklasse 1a en de schaduwkosten bedragen 0,22 euro. Een compleet overzicht van de milieu- en gezondheidseigenschappen van bouwproducten is gratis te raadplegen op de website van NIBE.