Betalingstermijnen van 30, 60, 90 of zelfs 120 dagen zijn in de bouwsector al lang geen uitzondering meer. En het maakt niet uit of je als architect, onderaannemer of leverancier een bijdrage levert aan een bouwproject. Maar het kan ook anders. Met Co-Pay ketenbetaling en een veilige derdengeldenrekening bij een notaris krijgen alle partijen binnen tien dagen betaald voor hun dienstverlening. Arjen de Vries geeft tekst en uitleg.
Arjen de Vries, directeur Co-Pay BV, ergert zich al jaren aan het gebrek aan betaalmoraal en de risico’s die genomen worden binnen de bouwsector. Die was vroeger al niet om over naar huis te schrijven, maar sinds de economische crisis de bouw stevig in haar greep kreeg, liep het de spuigaten uit. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was, werd de betalingstermijn opgeschroefd van 30 naar 60 of 90 dagen. In sommige gevallen kon een architect, nevenaannemer of leverancier zelf 120 dagen op z’n centen wachten. Volgens Intrum Justitia, een toonaangevende Europese speler op het gebied van Credit Management Services, wordt 4,5 procent van de facturen in de bouw zelfs helemaal niet betaald. In de ons omringende landen ligt dit getal op slechts 2 procent.
Onderling vertrouwen
En dan is het niet vreemd dat het onderling vertrouwen in de bouwsector al jarenlang ver te zoeken is, zegt De Vries. ‘Door de gehanteerde betalingstermijn kwamen nogal wat partijen in de problemen. Want of je nou architect bent of stukadoor, als je drie maanden of langer op je geld moet wachten, kan je flink in de problemen komen. Ook de architect zal zijn rekeningen moeten betalen en bij gebrek aan liquide middelen kan dit banen kosten of gaat een gezond bedrijf zelfs failliet.’
De Vries weet waarover hij het heeft. Als manager vastgoed was hij in het verleden betrokken bij verschillende woningcorporaties. In die hoedanigheid maakte hij direct en indirect een aantal faillissementen mee en werd geconfronteerd met een aantal zaken die geregeld leken volgens de ‘normale’ gang van zaken inclusief bankgaranties, bestekken en keurig betaalde termijnregelingen. ‘En dan moet je met lede ogen aanzien dat onderaannemers en leveranciers bij het faillissement van een hoofdaannemer nooit een cent kregen op ‘jouw’ bouwplaats. Dat was extra vervelend omdat ik representant was van een corporatie. Dan mag je verwachten dat je maatschappelijk verantwoord investeert. Dat doe je dan wel richting huurders waarvoor je bouwt, maar kennelijk niet richting andere bij de bouw betrokken partijen. Dat moest dus anders.’
Derdengeldenrekening
Wat De Vries voor ogen stond, klinkt buitengewoon simpel. Haal de regie over het geld weg bij partijen die belang hebben bij het zo lang mogelijk vasthouden van geld. De Vries vertaalde dit idee in het betaalsysteem Co-Pay waarbij de geldstromen van de opdrachtgever niet meer via de opdrachtnemer lopen, maar via een onafhankelijke derdengeldenrekening van de notaris.
‘Via een betaalovereenkomst wordt het bouwbudget van de opdrachtgever direct verpand aan iedereen die daar recht op heeft’, legt hij uit. ‘Het geld van de opdrachtgever kan alleen maar worden geïnvesteerd in het project. Door de ontstane veilige route via de notaris zijn Bankgaranties en Kredietverzekeringen overbodig geworden. Dat scheelt niet alleen een slok op een borrel, het verkleint ook de afhankelijkheid van de bouwsector van bankfinanciering. Die afhankelijkheid is hoog terwijl de bereidheid van banken om krediet te verlenen aan de sector laag is.’
Hij meent dat het wantrouwen in de bouwkolom tussen de bouwpartners vooral wortelt in de regie die de hoofdaannemer voert over het geld dat eigenlijk toebehoort aan de onderliggende bouwpartners. Risico’s afschermen door het stellen van bankgaranties door de opdrachtgever en het afsluiten van kredietverzekeringen door de onderaannemers werkt niet meer, aldus De Vries. ‘Deze verzekeringen verhogen de kosten en het zijn symptoombestrijders die het werkelijke probleem niet aanpakken.’
Ketenbetaling
De Vries legt uit dat Co-Pay ketenbetaling garandeert dat het geld van de opdrachtgever van een bouwproject alleen aan dat project besteed kan worden. De vrijheid voor hoofdaannemers om met dat geld te speculeren, er andere openstaande rekeningen mee te betalen of er andere projecten mee te ontwikkelen, is met ketenbetaling uitgesloten. Alle betalingen lopen via een zogenoemde derdengeldenrekening van de notaris. ‘In de contractvorming verandert dus niets. De route die het geld aflegt verandert.’
De praktijk is volgens De Vries verbluffend simpel. Onderaannemers en leveranciers dienen hun rekening in. De hoofdaannemer controleert of het werk of het bouwmateriaal conform specificaties is uitgevoerd of geleverd. Bij groen licht voor bewezen diensten of geleverde materialen worden de betalingen direct doorgevoerd door Co-Pay en staat het geld binnen 10 dagen op de rekening. Deze betalingstermijn geldt voor iedereen in de bouwketen die tot deze betaalovereenkomst is toegetreden. ‘En het mooie is dat wanneer een hoofdaannemer failliet gaat, de curator niet bij het geld kan. Dat staat immers geparkeerd op de beveiligde derdengeldenrekening van de notaris.’
Zekerheid
De hoofdaannemer kan dus niet zelf beschikken over geld dat bedoeld is voor derden. Hij krijgt betaald via een opslag over elke euro die hij besteedt aan derden. Deze aanpak geeft de opdrachtgever de zekerheid dat alle onderliggende partijen op tijd worden betaald. Omdat de hoofdaannemer een percentage krijgt over iedere factuur is hij gebaat bij een snelle doorbetaling. De betaaltermijn van 60 tot 90 dagen neemt af naar maximaal 14 dagen.
Hierdoor krijgt de opdrachtgever leverzekerheid en alle bouwpartners betaalzekerheid. Hiermee wordt, zegt De Vries, de oorzaak aangepakt waardoor symptoommaatregelen zoals bankgaranties en kredietverzekeringen overbodig worden. Ook wordt het liquiditeitsbeslag door de bankgarantie voorkomen.
De Co-Pay directeur stelt dat het bouwbudget door de efficiënte, leane en veilige betaalmethode met circa 5 procent kan afnemen. Vooral door het voorkomen van alle risico-opslagen en extra kortingen van onderaannemers en leveranciers. ‘Wie wil er nou niet binnen 10 dagen worden betaald en dat jouw geld veilig staat, ook bij faillissementen. Bijkomend voordeel is dat het vertrouwen tussen alle betrokken partijen wordt hersteld. Dus opdrachtgevers kunnen met vertrouwen investeren, de hoofdaannemer met vertrouwen een project aannemen en de onderaannemer en leverancier kunnen met vertrouwen leveren en uitvoeren. Waar kiezen we voor? Alles bij het oude laten of wordt het ketensamenwerking? Als je voor ketensamenwerking kiest, zorg je goed voor elkaar en horen zaken zoals bankgarantie, kredietverzekeringen, incassobureaus, deurwaarders en wantrouwen voorgoed tot het verleden.’
