Met windturbines onder een plat dak met PV-panelen zou tienlaagse hoogbouw energieneutraal moeten kunnen worden. Woningcorporatie Bo-Ex heeft een eerste proefmodule van dit systeem geplaatst op het dak van een tienlaagse flat aan de Henriëttedreef in Utrecht.
De flat aan de Henriëttedreef moet worden gerenoveerd. Bo-Ex wil dat graag duurzaam uitvoeren. Consortium Inside Out speelt daarop in en heeft van deze flat een studie- en innovatieproject gemaakt om de flat niet alleen energieneutraal maar zelfs energieleverend te gaan maken. Dak en gevel gaan daarin een belangrijke rol spelen. Inside Out zoekt de oplossing voor verduurzaming namelijk niet in de woning maar voornamelijk daar buiten.
Test opbrengst en hinder
Bo-Ex voorzag de kopgevel van de flat een aantal jaren geleden al van een groot aantal PV-panelen. Vorige week werd daar een windturbine met PV-panelen aan toegevoegd: PowerNest van Ibis Power werd op een hoek van het dak geplaatst. Het gaat om de testversie van PowerNest, die eerder proef draaide in de Eemshaven. Plaatsing op het dak van een flat moet de komende twee maanden gaan aantonen wat de windturbine daadwerkelijk gaat presteren in de gebouwde omgeving in het midden van het land en of dat inderdaad gaat zonder trillings- en geluidhinder voor de bewoners van de flat. De resultaten tot nu toe zijn veelbelovend, maar de praktijk gaat het nu uitwijzen.
Extra PV-oppervlak
PowerNest is een unit die windenergie en PV met elkaar combineert. De open stalen unit wordt op de rand van het dak van een flat geplaatst. De zijkant is voorzien van lamellen die de wind geleiden. Daarmee wordt een bolvormige windturbine aangedreven, met een vermogen van 3.000 Watt. De unit neemt enerzijds dakoppervlak weg, maar heeft zelf ook een dak. Daarop liggen PV-panelen, met een afschot van 8 graden. Die hellingshoek is gunstig voor de aerodynamica en is voldoende voor het zelfreinigend vermogen, terwijl een sterkere helling weinig extra opbrengst geeft. Met de windstroming wordt ook de onderkant van de PV-panelen gekoeld, wat de opbrengst ten goede komt. De unit is in principe 7,2 meter breed, zodat die kan afsteunen op de bouwmuren. De turbines komen alleen langs de dakrand, maar het hele dak wordt gevuld met de zelfde stalen units met PV-panelen op het dak. Door de prefabricage en het overstek kan zo 120 procent van het dakoppervlak van een flat worden benut voor PV, in plaats van de veelal gebruikelijke 70%.
Windgebieden
De testversie die nu in Utrecht is geplaatst is overigens 6×6 meter met een turbine van 700 Watt. Het gewicht van deze testversie komt uit op 5 ton. CEO Alexander Suma van IBIS Power geeft aan de opbrengst van turbines en PV dermate groot is dat een tienlaagse flat hier ruim voldoende aan moet hebben. De opbrengst is wel afhankelijk van de locatie in Nederland. In Hoek van Holland gaat een dergelijk dak 30 megawatt per jaar opleveren. In bijvoorbeeld Breda is dat 20 megawatt. De opbrengst van PV is daarbij min of meer gelijk; de opbrengst uit windenergie verschilt.
250.000 woningen
Onderzoek naar verduurzaming van tienlaagse hoogbouw is enorm belangrijk, vertelt Martine van der Woude van het Utrecht Sustainability Institute, dat als projectleider van het consortium Inside Out fungeert. In Nederland omvat deze hoogbouw namelijk wel 250.000 woningen in totaal. En daar moet de komende jaren dus wel wat gaan gebeuren. Naast de energieopwekking op het dak werkt het consortium ook aan een ‘slimme gevel’, die niet alleen isoleert maar ook alle installaties combineert, zoals verwarming, water, elektra en ventilatie. Deze slimme gevel wordt ontwikkeld samen met studenten. De ontwikkeling van het prototype is inmiddels een heel eind. Vanaf dit najaar zal de gevel in de klimaatkamer van de Hoge School Utrecht uitgebreid worden getest.
Het consortium Inside Out bestaat uit woningcorporatie Bo-Ex, Nefit-Bosch Thermotechniek, Alkondor Hengelo, Bos Installatiewerken, LomboXnet, architectenbureau cepezed, Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht en staat onder leiding van het Utrecht Sustainability Institute.
Tekst en fotografie: Henk Wind
Kijk, nou komen we ergens.
Er is dus een ideaalplaatje geschetst met 7000 vollasturen per jaar. Ik heb geen idee hoe realistisch dat is aan de kust, maar als dat realiseerbaar wordt zou dat een heel leuke techniek zijn.
Maar nu hebben we een proefopstelling van kleiner formaat, in Utrecht. Laten we een positieve instelling houden, en ervan uitgaan dat die 3000 vollasturen haalt (fors meer dan grote windmolens).
Dan haal je 2.1 MWh per jaar uit wind. Met een opstelling van 6 bij 6 meter. Een klassieke 70%-PV zonneopstelling op dat dak zou ongeveer 4.5 MWh per jaar halen. De hele contructie met overstek en 120% aan PV levert ongeveer 7.5 MWh per jaar aan PV.
Kortom: De proefopstelling levert maximaal 10 MWh per jaar, waarvan 75% uit zon en de rest uit wind. Dat is genoeg voor ongeveer 3 huishoudens. Zelfs als je het hele dak vol zou zetten zie ik niet hoe de flat daarmee ‘zelfs energieleverend’ zou moeten worden?
Daarnaast lijkt ook de verhouding wind/zon ineens heel anders uit te pakken. Met 75% aan zon is het maar de vraag of de extra meerkosten qua constructie, en de visuele impact van dit gevaarte, de extra opbrengst waard zijn?
Als dit alleen een studie-project is, prima! Innovatie is goed, en daarvoor is veel onderzoek nodig. Maar titel en artikel suggereren nu flink meer dan dat…
Jan in de test unit die nu in Utrecht staat zit inderdaad een 700 Watt turbine.
Wat wel zou kunnen is dat de 3000W daadwerkelijk 3000 Watt is, en dat de 700 kW een typefout is. Dan kom je, met de opbrengst van 30 MWh per jaar op het volgende:
geinstalleerd vermogen: 3 kW
maximale theoretische opbrengst: 26280 kWh
daadwerkelijke opbrengst: 30000 kWh
waarvan uit wind: 21000 kWh (80%)
waarvan uit zon: 9000 kWh
Dat zou een spectaculair resultaat zijn. 80% opbrengst (7000 vollasturen) is echt prachtig. Als dat het beloofde resultaat is, is het erg jammer dat dat nu volledig ondersneeuwt in de brij aan rommelige cijfers en eenheden.
Bart Wouda:
Dat klinkt logischer, maar dan nogblijft de opbrengst nog veel lager ten opzichte van het geinstalleerde vermogen.
3 MW installatie, * 365 * 24 = 26000 MWh theoretisch (continu maximale wind). 30 MWh is 0.11%. Ter vergelijking, een normale windmolen van 3 MW levert aan de kust ongeveer 6000 MWh (23% van max, ongeveer 2200 vollasturen).
Aangezien je voor de piekstroom installaties moet aanleggen, vraag ik me af of dit zinvol is. Of er zitten nog meer fouten in de cijfers.
Het zal hier om een typefout of communicatie fout gaan wat betreft de 70 MWh opbrengst per jaar in Hoek van Holland. De unit produceert maximaal 30 MWh per jaar in Hoek van Holland.
Naast een menu bouwfouten in Bouwwereld,vanaf volgende week ook een menu fouten in de berichtgeving? Jammer van het door elkaar husselen en verkeerd gebruik van begippen als Watt, kiloWatt, MegaWatt en kiloWattuur. Een gemiste educatieve kans op weg naar een gedecentraliseerde energievoorziening.
Ook verwarrend: In HvH levert het dak 70 MWh, waarvan 70% (49 MWh) aan wind. Dat is dus 21 MWh aan PV. In Breda 20 MWh, waarvan 30% (6 MWh) uit wind, dus 14 MWh uit PV. Hoezo is 14 ‘min of meer gelijk’ aan 21? De installatie in HvH levert meer zon op dan Wind+PV samen in Breda!
Verwarrend verhaal.
– Windturbine van 3000 Watt
– Nu een testversie van 700 kW (dat is 230 keer zoveel. Wordt er bij de eerste ook kW bedoeld?)
– Opbrengst 20-70 MW per jaar. Moet dat 20-70 MWh zijn? Bij een turbine van 3000 W kom ik overigens op een maximale opbrengst van 26 MWh per jaar. Bij 3000 kW zou dat 26000 zijn, waarbij een opbrengst van 70 MW dus suggereert dat de installatie op een gemiddelde opbrengst van 0.26% van het geinstalleerde vermogen draait?
Ik ben benieuwd naar de prestaties van het PowerNest op deze locatie. Wanneer kunnen we de eerste meetresultaten verwachten?