De dakkapellen van een passiefhuis aan de Dammekant in Bodegravenzijn geïsoleerd met vacuümisolatiepanelen. Het in november officieel in gebruik genomen huis is gebouwd door Timmer- en Bouwbedrijf Bodegraven in opdracht van Hans Buitenhuis, directeur van DWA Installatie- en Energieadvies in Bodegraven. Dankzij 35 mm sterk isolerende vacuümisolatiepanelen konden de wangen en het dak van de dakkapel slank blijven, terwijl er toch een heel hoge isolatiewaarde wordt gehaald (Rc van 7,1 m2 K/W).
Warmtebeeld
Op onderstaande beelden die DWA eind december met een thermografische camera heeft gemaakt, blijkt dat de oppervlaktetemperatuur op de plaats van de vaccuümisolatie in het dak met 19,0°C vrijwel gelijk is aan de temperatuur van het woningdak (19,2°C) met een Rc van 11,8 m2K/W. “Op het beeld is goed zichtbaar dat de constructieve onderdelen thermisch de zwakke schakel zijn”, aldus DWA.
De vacuümisolatiepanelen zijn onlangs op de Nederlandse markt geïntroduceerd onder de naam Isodun. Vacuümisolatie is voor de Nederlandse bouw vrij nieuw, maar wordt al zo’n 10 jaar toegepast in de bouw in onder meer de Alpenlanden, Zweden en Engeland. Voor de isolerende werking zorgt pyrogeen kiezelzuur, een microglasvezel op basis van silica. Deze extreem weinig warmte doorgevende vezels worden samengeperst, waarna er een barrierfilm omheen wordt verpakt; een zeer dampdichte folie. Daarna wordt het geheel vacuüm gezogen. Hierdoor ontstaan panelen met een lambdawaarde van 0,0042. Ter vergelijking: PIR zit op ca. 0,023 en steenwol op ca. 0,035.
(Foto’s: DWA)
Sluit me aan bij pkuperus dat het interessant materiaal is, maar denk dat het juist goed toe te passen is vw het maatwerk en vooral weinig restmateriaal. Een bouwpakket feitelijk je bepaalt alleen eerder hoe te verwerken. Deze zgn VIP panelen hebben zich al bewezen bij gebruik in de bouw in andere landen, vind ik een grote plus, en vooral dat het duurzaam is (gunstige CO2 footprint door minder materiaal = minder transport, geen afval/retourtransport) meer info http://www.vippaneel.com
Gr Peter
Ik vind het een technisch interessant isolatie materiaal om z’n prestaties, maar erg gebruikersvriendelijk is het niet. Je kunt redelijkerwijs verwachten dat mensen schilderijtjes ophangen en wel eens een spijker in de muur willen slaan. Wat ook belemmerend is, is dat het in de fabriek op maat gemaakt moet worden. Het zou dus heel nauwkeurig ingemeten en verwerkt moeten worden.
Daar zie ik nog wat beren op de weg. Als ze deze aspecten zouden kunnen verbeteren, dan zou dit materiaal het ei van columbus zijn.
Even een kleine nuance Joris. Het gaat me niet zozeer om die schilderijtjes, het gaat er om dat een hele simpele handeling (die spijker/schroef) het hele isolatieconcept de das om kan doen. Om die reden lijkt mij de hierboven beschreven opbouw niet correct (ofwel in z’n geheel een ander materiaal kiezen, ofwel een ‘beschermende buffer’ introduceren). Ik wil vernieuwing (en verbetering) niet uit de weg gaan, integendeel. Maar dat betekent niet dat je elke nieuwe technologie maar te pas en te onpas moet gebruiken, zonder daar bij voorbij te gaan aan de eventuele nadelen. Kijk naar de beruchte vinex-wijken met hun wtw-ventilatie. Die krengen zijn overal in geprutst zonder stil te staan bij de gevolgen voor de koper. Nu snap ik wel dat dat voor een marktpartij doorgaans geen beletsel hoeft te zijn, immers die problemen doen zich doorgaans pas voor buiten de garantietermijn. Maar jij zult (als ontwikkelaar) toch met mij eens zijn dat dit niet de manier van werken is. Duurzaamheid is meer dan hoge isolatiewaarden en besparende installaties, duurzaamheid begint bij een gebouw dat eenvoudig te gebruiken en beheren is en bovendien voor langere periode bruikbaar is zonder bijvoorbeeld ingrijpende verbouwingen.
geetsig is geestig
;-p
Prettig dat mijn punt duidelijk is, Jaap. Bewustzijn is het eerste. En als de rest van bouwend Nederland dat ook is, ben ik -als ontwikkelaar- tevreden.
Aan je ervaringen als opzichter twijfel ik niet, dat is echter een zijde van een andere praktijk (die je overigens heel geetsig en waarheidsgetrouw schetst); maar het is aan de VERKOPER om technische zaken duidelijk te maken bij VERKOOP van een huis.
Zoals eerder gezegd: zouden mensen in de Alpenlanden geen schilderijen ophangen?..
Er wordt door jou en Leon gedaan of de manier van isoleren “om de schilderijtjes” en je “wildspijkerende-creatieve kinderen” gedaan moet worden, dat is niet de realiteit.
Realiteit is dat (nieuwe en te renoveren) woningen geïsoleerd moeten worden op een betere, efficiente, duurzame manier.
Dat er eens in de 7,5 jaar nieuwe schilderijen opgehangen worden lijkt me geen doorslaggevend criterium bij de keuze van het isolatiemateriaal, slechts een overweging bij de keuze van wandbedekking.
Alles in perspectief, dat wilde ik maar aangeven..
@ joris
Ik heb je reacties gelezen, en hoe jij het op pakt is heel bewust en technisch, en denk ik op zich heel goed, laat dat duidelijk zijn.
Maar ten aanzien van het overbrengen naar kopers en het uitleggen ervan mis je in mijn ogen helaas wel veel praktijkervaring hoe of dat echt gaat.
Gedurende een kleine 6 jaar ben ik opzichter geweest voor nieuwbouw woningbouwprojecten, met totaal enige honderden woningen compleet met oplevering, en zoals je schrijft je moet de kopers niet onderschatten, nee dat moet je ook niet, maar dat is vaker over dingen die niet echt belangrijk zijn of onrealistisch, maar waar men zich in de kopersvereniging of in de familie over gek heeft laten maken, dus wel heel mondig, maar met zeer weinig echte kennis.
En als een woning wordt opgeleverd staat daar in de serie bouw circa 1,5 uur voor, komt veelal nog zo’n pipo van eigen huis erbij, en daar houden ze zich dan aan vast en die weet van constructies en achtergrond ook niks, is al blij dat ie in die nieuwbouw wijk het adres heeft kunnen vinden, en verder gaat het die kopers dan om de ruimte, de grote van de ruimten, en hoe ze het gaan schoon maken en inrichten, en grosso modo interesseert het merendeel het geen moer of die spouwwand nu 25 of 40 cm. dik is, ze kijken er niet eens naar, en dat is de praktijk, niet meer of minder, een enkeling komt later wel eens uitleg vragen van hoe of iets in elkaar zit, en dat leg ik dan uit, maar dat is een fractioneel aantal.
Welke praktijk jij bedoelt dat je kopers niet moet onderschatten, nou ik ken ze niet op deze door jouw bedoelde wijze, en zit toch echt niet in de middle of nowhere, of in een zwaar achter gebleven gebied.
En als ik dan bij nazorg later zie, wat sommige gedaan hebben, trekplaten uit spanten verwijdert, groot buitenzonweringsscherm vastgezet aan de paar bovenste lagen van metselwerkdammetjes, begin er maar over, ze staan je veelal als een schaap aan te kijken, en dat is mijn echte praktijkervaring, wel wat anders als in jouw gedachte.
Absoluut Leon, je kunt altijd de isolatie bereiken met schroeven. Alleen dacht ik dat je schilderijen wilt kunnen ophangen, waar de gehele isolatie zogenaamd voor moet wijken. Dat kan ook met jouw suggestie uit de passief HSB.
Belangrijkste is dat je een oplossing vindt/wilt vinden.
De praktijk wijst uit dat je kopers niet moet onderschatten, in welk opzicht dan ook, dus kun je ook vertellen waar de oplossingen zitten of aangebracht kunnen worden.
Huizen met een soort vestingwallen aan muren, (30-40 cm) voor de benodigde isolatie, (nu is vereiste R = 3,5, wordt nog binnenkort nog meer) worden niet echt als aantrekkelijk ervaren. Men betaalt immers voor minder kubieke meters. En zoals je weet zijn die nogal duur. Om maar niet te spreken over de vierkante meters die men extra nodig heeft om een beetje binnenruimte te krijgen.
Zeker in de randstad, die alleen maar voller raakt. Tot slot worden de milieu eisen simpelweg hoger en verstaan we iets anders onder “comfortabel en duurzaam” dan vroeger.
Je kunt natuurlijk elke hindernis tot struikelblok maken, zeker mensen die bijna op professionele wijze op elk forum, negatief kritische opmerkingen debiteren, suggererend dat deze uit de praktijk komen.
Problemen schetsen en opblazen tot kunst verheven..
Ik zoek liever originele oplossingen.
Daar heeft iedereen meer aan, volgens mij.
18 mm als afwerkingsplaat bedoel je? Volgens mij heb je daar niet zo veel aan bij een schroef van 30 of 40 mm, die prikt er nog steeds door heen.
Ik vraag me overigens ook af wat de waarde is van die thermografische foto’s. Die zijn genomen in december. Doorgaans hartstikke leuk, dergelijke foto’s in de winter. Maar we weten allemaal dat december 2011 meer een verlate herfst was dan een winter. Logisch dat de binnentemperatuur van de constructie dan niet zo laag is…
@ Leon: een 18mm plaat gebruiken ipv bv gips, is ook een oplossing, dan hoef je die koper niks uit te leggen, je kiest bewuster voor je wandbedekking en dan ben je er. Sleutelwoord is wat mij betreft: “bewust”.
Ik ben graag vernieuwend en duurzaam bezig dus idd wel een stokpaardje, het strijkt me tegen de haren dat onze buurlanden zoveel verder zijn met isolatie want het gebruik van VIP panelen bestaat daar al lang en zeer succesvol. Maar misschien hebben zij geen huizenkopers die schilderijtjes ophangen;-)
@Joris
Leuk dat jij creatief bent en na wilt denken, maar verplaats je eens even in de koper van die woning. Zeker bij projectmatige bouw is het een koper niet uit te leggen dat men geen spijkers in de wand mag slaan omdat de isolatiewaarde daarmee sterk verminderd. Technisch zal het allemaal wel kloppen, maar een leek snapt dat gewoon niet. Met als resultaat een gebouw dat op papier perfect is maar in de praktijk niet uit de verf komt. En dat noem jij dan slim en creatief nadenken…
Neemt overigens niet weg dat een dergelijk isolatiemateriaal prima toe te passen is, maar dan zou ik het zelf anders toepassen. Namelijk door die vacuümisolatie te ‘beschermen’ d.m.v. een strook ‘reguliere’ isolatie. Eigenlijk hetzelfde principe als wordt toegepast bij passief-HSB-elementen. Daarin zit doorgaans ook een geïsoleerde zone in die bedoeld is voor zaken als (elektra)leidingen.
Ik lees, in aansluiting op het stuk van Erik Franke, op de site van Isodun dat zij inderdaad diverse “sandwich” oplossingen hebben, ik neem aan dat hieraan gerefereerd wordt.
Creatief en slim nadenken noem ik dat;-)
Helemaal eens Jaap, bij wol of schuim hoef je niet na te denken en ben je zo’n 15 – 20% van je dakkapel ruimte kwijt.
Gewoon doen als je dat wilt.
Je kunt een constructie deel van de dakkapel, of het plafond of de muur gebruiken/aanbrengen bij de bouw of renovatie, om dingen aan te hangen of te bevestigen. Even over nadenken van te voren.
Vakmensen kunnen dat vaak wel, is de praktijk en mijn ervaring, die lossen problemen op. Mensen die even snel wat willen aanrommelen of hun schilderijtjes door de kinderen laten ophangen, komen vaak niet zo ver;-)
Bij verkoop van een huis wordt meestal uren lang over de meest uiteenlopende details gepraat. Misschien kan daarbij ook de ruimtewinst opgenomen worden, is nog een extra verkoopargument ook, koper krijgt meer waar voor z’n geld. Het is maar een suggestie.
Er zijn in iedere situatie veel ‘onmogelijkheden’ te bedenken. Je kan ook oplossingen zoeken. We praten hier over 3,5 cm dikke isolatie. Tov 25 cm glaswol waar je alles in kan rammen wat je maar wilt.
Mijn keuze is dat laatste dus niet, dan denk ik liever even na.
Maar er zijn genoeg mensen die dat niet willen en er voor kiezen niet na te denken. Dat mag.
Kwestie van instelling.
Even los van de vraag of oppervlakte vergrotende bouwkundige schilelementen als dakkapellen in passiefhuis ontwerpen nu zo voor de hand liggen snijdt deze toepassing ‘hout’. Alleen met de hoogisolerende werking van deze vacuumisolatiepanelen is een, voor de wangen van dakkapellen noodzakelijke mooie slanke detaillering, te realiseren. Maar gezien de discussie over de kritische spijkergaatjes e.d. is het aanbevelenswaardig
– zoals dat in m.n. Duitsland en Oostenrijk gebeurt – te kiezen voor vacuumpanelen die aan twee zijden zijn beschermd met dunne hard geperste platen. De firma Variotec brengt VIP + Qasa panelen alle vele jaren op de markt voor m.n. de toepassing in passiefhuis projecten. Zelf hebben we deze Qasa-panelen ook om architectonische motieven toegepast in de nieuwe gevels van het eerste grootschalige passiefhuis renovatie project in Roosendaal. Zoals elk nieuw bouwmateriaal vraagt ook dit product om een passende detaillering: zorgvuldig inpakken dus.
In ons eigen (bijna)passiefhuis in Veere hebben wij – om de vrije hoogte van een bestaande oude kelder te kunnen handhaven – daar gebruik gemaakt van vacuumisolatiepanelen als vloerisolatie.
Interessant is ook de rekensom om vacuumisolatie te gebruiken voor de isolatie van gevels want voor een middelhoogbouwproject in Munchen bleek het kostenefficienter om voor de gevels van dit gebouw vacuumisolatie te gebruiken omdat daarmee meer vierkantemeters gebruiksoppervlakte per bouwlaag konden worden gerealiseerd. Kortom ondanks de prijs/m2 en de kritische verwerking, biedt dit product mogelijkheden voor de passiefhuis bouw in Nederland.
@ Joris,
Dat railsysteem moet je ook eerst weer vast zetten, en prik je toch ook weer door die fietsband heen?
Ik denk zoals jij het benadert het wat teveel theorie is, natuurlijk kun je er over nadenken hoe iets vastgezet moet worden, maar na een paar jaar of maanden is dat verhaal hierover bij de bewoner in het gros van de gevallen wel weg geebt,of is het pand al weer doorverkocht, en weet niemand meer iets daarvan, of de inmiddels groter geworden kinderen worden ook creatief en spijkeren iets tegen de wand, geen hond weet dan nog iets van die lekke fietsband?
En bij wol en schuim is dat probleem er toch niet?
Beetje creatief blijven zelf nadenken van te voren en eventueel de leverancier vragen stellen.
Het belangrijkste lijkt me hier vooral dat je heel dun een prima isolatie hebt.
Met de gebruikelijke isolatie als wol of schuim zou er veel minder ruimte van de dakkapel overblijven, wat ik wel een groot punt vind. Kubieke meters kosten geld plus je lijkt meer waar te krijgen voor je geld.
Voor de gene die blijven zoeken naar nadelen (alsof je je die vragen ooit stelt bij wol of schuim..): een schilderijtje ophangen kun je ook doen nadat je er even over nagedacht hebt; met een railsysteem dus in dit geval.
Kwestie van instelling
Ik sluit mij aan bij de vorige reacties: als een (kleine) perforatie de voordelen verloren doet gaan kan het alleen in speciale omstandigheden worden toegepast, zoals kozijnpanelen en deuren(pas op met slot en brievenbus).
Wat zijn de gvolgen voor de lambda waarde als er een gat in de omhulling komt, b.v. doordat er met het spijkeren van de binnenbeplating of gevelbekleding een spijker naast het regelwerk, in de islotaie wordt geschoten?
Is dit nu het ei van Columbus? Ziet er leuk uit maar als je dan op de website van de firma Isodun kijkt dan kom je toch wel een vervelende beperking tegen. Het materiaal is vacuum gezogen, dus je mag er geen spijker (draadnagel) doorheen slaan of een zaag in zetten. Je moet de platen in het werk opmeten, zodat ze op maat gemaakt kunnen worden. Maar de levertijd wordt niet over gesproken. In hoeverre kan dit materiaal dan je bouwtijd (negatief) beïnvloeden? En wat gebeurt er wanneer de bewoner later een schilderijtje wil ophangen en een spijkertje tot in de isolatie slaat? Is dan de isolatiewaarde gelijk verloren? Wat vinden jullie?