Het televisieprogramma KRO Brandpunt besteedde afgelopen zondag aandacht aan het onderwerp balansventilatie. Staatssecretaris Atsma geeft in de uitzending een reactie op het onlangs verschenen onderzoek naar slecht functionerende balans- en mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouwwoningen. Hij noemt de uitkomst ‘schrikbarend’ en twijfelt of dit type ventilatiesystemen voor de lange termijn gehanteerd kan blijven.
Uit het onderzoek, dat in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is gehouden, blijkt dat de ventilatiesystemen in nieuwbouwwoningen zorgen voor een ongezond binnenmilieu en kunnen leiden tot gezondheidsklachten bij bewoners. Atsma beaamt dat de problemen zich in meer dan een miljoen woningen voordoen en dat er duizenden zieke bewoners zijn. Deskundigen zijn stellig: in sommige woningen is de luchtsituatie dusdanig alarmerend, dat eigenlijk onmiddellijk zou moeten worden overgegaan tot evacuatie van de bewoners.
Verstikkende ventilatie
Het tv-programma bezocht voor de uitzending de nieuwbouwwijk Berggierslanden in Meppel. Daar zijn al jaren, in veertig woningen met balansventilatie, ernstige gezondheidsklachten als astma en COPD. Daarnaast komen ventilatieproblemen in de Haagse Spoorwijk aan bod.
Hoogleraar prof. dr. Annelies van Bronswijk, deskundige op het gebied van gezondheid in gebouwen, pleit in de uitzending voor een verbod op balansventilatie.
Het gevaar van fijnstof wordt ook vaak onderschat.Uit onderzoek van TNO is laatst gebleken dat er na het koken nog urelang hoge concentraties fijnstof blijven hangen in een woning. Dit komt mede door slechtwerkende ventilatiesystemen in een woning.
Ik vraag me af of dit wel zo gezond is. Ik woon sinds kort in een eco woning waar ook zo’n WTW is. Ik weet in ieder geval nu al dat ik de woning bijna niet warm krijg omdat de ventielen koude lucht in de woning blazen en de vloerverwarming maar met 30 graden verwarmd. Het is dweilen met de kraan open en mijn verbruik electra loopt nu heel erg op wil ik het huis op een normale temperatuur houden. Dus hier gaat het hele eco gebeuren al niet meer op. Ook zijn de filters na 3 maanden van de wtw roetzwart. De luchtvochtigheid zakt enorm en het lijkt of je constant in een stoffilter hapt, problemen met de luchtwegen steken ook de kop op. Nee bevallen doet het totaal niet.
Als je het ventilatiesysteem goed onderhoud voorkom je dat er ongezonde lucht in huis komt.
Daargelaten of het systeem goed is ontworpen een aangelegd. Vervang je filters minimaal 2 keer per jaar en zorg dat je systeem eens in de 2 jaar wordt nagekeken en indien nodig wordt gereinigd. Doe je dit met de groene reinigingsproducten van fairair.eu dan blijf het systeem langdurig vrij van schimmels en bacteriën. Gebruik fijnstof filters voor de filtratie van de lucht van buiten. Dit voorkomt dat er zwaar ongezonde fijnstof in huis komt. Gr Maarten
Woning code rood door afzuig/ventilatie systeem in huis van astma COPD patiënt, tapijt verplichting, 7,5 woonjaren kwijt door betreden woning, alles voor eigen kosten isoleren, zelf woning opknappen maakt verstandig folders!
Heb urgentieverklaring maar kom nooit meer weg uit huidige slecht-voor-je-gezondheid-woning of soort gelijke woning van 110m2 met 4 kamers en zolder nu verplicht max 3kamer woning ivm alleenstaande die zieker word door woning dan van de allergieën voorheen.
Diverse longonderzoeken geven aan dat medicatie veranderen telkens niet werkt tot woonruimte is verbeterd.
Nederlanders worden gediscrimineerd in eigen vaderland, en kunnen niet rond komen van huursverhogingen terwijl SSW in 3jaar nog steeds in gebreken blijft!!!
Zelfmoord was de optie, maar vernielen plafond enige resultaat, ik wil dood kan deze vechtpartij nooit winnen van de bureaucratie in dit land!!!
Voor en tegenstanders, een onmiskenbaar rapport met vernietigende cijfers, veel ‘Ja-maar’s’ en problemen afschuiven naar elkaar. Precies de ingrediënten voor een wereld van verschil tussen theorie en praktijk.
Brandpunt stelt volgens mij de juiste vraag: ‘ moeten we niet kappen met die zooi’? Ik denk dat een functionerende WTW- een onhaalbare zaak is omdat te veel partijen er mee te maken hebben. Het is een illusie dat deze duurzame theorie in praktijk kans van slagen heeft.
Daarnaast ben ik van mening dat je ook bij een perfect werkende machine je nog steeds zou moeten afvragen: “wil ik verse inblaaslucht voorverwarmen met warmte uit vuile uitblaaslucht, en wil ik verse inblaaslucht geleiden langs plaatsen waar ik nooit meer bij kan en waar ideale omstandigheden kunnen ontstaan voor schimmelgroei en vuilophoping”.
Ik denk dat je dat uit principe al niet zou moeten willen.
Oplossing: De restwarmte van uitblaaslucht op andere wijze hergebruiken. Die systemen zijn er al. Maar er is geld mee gemoeid.
Op papier is WTW inderdaad een heel mooi systeem. Het probleem is echter dat dit in de praktijk vaak niet tot z’n recht komt door ofwel een slecht ontwerp ofwel gebrekkige uitvoering (of een combinatie van beiden natuurlijk). Daarnaast is het ook nog eens gevoelig voor onderhoud. Niet alleen moet je dit op gezette tijden doen, het is ook zaak om e.e.a. na reiniging weer op de juiste manier terug te plaatsen. Het kan allemaal wel, maar er zijn heel veel factoren die de werking om zeep kunnen helpen. Factoren die bovendien bij verschillende partijen liggen waardoor het (op de langere termijn) eigenlijk niet werkbaar is. Ik vergelijk het vaak met het communisme: op papier is dat ook een fantastisch systeem (iedereen is gelijk, iedereen is eigenaar van alles etc.) maar in de praktijk werkt het vaak gewoon niet. Nu we vanuit het Bouwbesluit regels hebben voor bijvoorbeeld de geluidsproductie van gebouwgebonden installaties is het ook interessant om te zien hoe dit door uitvoerende partijen wordt opgepakt. Ten tijde van de bouwaanvraag moet je als aanvrager immers aannemelijk maken dat de bedachte installatie gaat voldoen. Het is dan een must om een aantal ‘spelregels’ voor het technische ontwerp en de uitvoering op te nemen, maar installateurs gaan daar soms nogal laks mee om. ‘Die tekst hoef je niet op te nemen, als we het zus en zo uitvoeren komt dat wel goed’. Als je vervolgens met een akoestisch bureau belt kom je echter vrij snel tot de conclusie dat het eigenlijk ‘altijd niet zo goed gaat’. Hier zou inderdaad meer toezicht op moeten komen. Opdrachtgevers zien er vaak echter het belang niet van in en BWT komt er ook niet z’n bed voor uit. Wat dat betreft ben je eigenlijk overgeleverd aan de welwillendheid van de uitvoerende partijen. En die zijn er zeker hoor, maar het is ronduit triest dat de markt hier zo simpel mee om gaat. Het verhaal van Ronaldus is tekenend voor de huidige situatie.
Erg jammer om dit allemaal te moeten lezen. WTW is nog steeds één van de beste methodes om een huis goed te ventileren en energiezuinig te houden. De units zijn allemaal OK, feit dat ze op termijn meer geluid gaan maken is vaak te wijten aan een te hoge weerstand (slecht aangelegd systeem) waardoor de ventilatoren te veel moeten “werken”. De organisatie waar ik werk levert en monteert sinds 2004 WTW-systemen in woningen, met een beetje extra zorg en aandacht en luisteren naar de klant, hebben wij alle klanten tevreden. Niemand die klaagt over geluid, tocht, vieze roosters etc. Het kan dus wel, maar ik geef toe: Als je deze manier van werken, leveren en monteren aanbiedt in seriematige woningbouw, dan ben je veel te duur.
Één van de grootste fouten die keer op keer gemaakt worden is: de minimale capaciteit volgens Bouwbesluit en NEN1087 moet gehaald worden op stand-2 van de WTW-unit en niet op stand-3!!!!!!! Dit betekend dat al in het ontwerp en op de tekentafel alles fout gaat.
Als vervolgens de aanleg van het gehele systeem ook nog een keer niet goed gebeurd, krijg je projecten zoals Vathorst. Prestige projecten die vreselijk uitgeknepen worden met name door de hoofdaannemers, die vervolgens bij problemen wel alle verantwoordelijkheid van zich af weten te schuiven. Tja en dan krijg je de cowboys die dan overstappen op mechanisch afzuigen en weer natuurlijk toevoeren via raamroosters, het liefst ook nog alleen op aanwezigheid van personen. Lekker al dat fijnstof dat je tegenwoordig in de lucht hebt, hup zo naar binnen je woning in. En als je niet aanwezig bent, niet ventileren, dat hoeft niet, nee zo krijg de bouwgassen (Radon bv.) nooit je woning uit. Kom je thuis na een dag hard werken, zit je eerst een paar uur lekkere gassen en dampen in te ademen voordat er eindelijk eens frisse lucht je woning binnen komt. Ook in het passiefhuis gaat men steeds minder ventileren, HALLO: WE HEBBEN LUCHT NODIG OM TE LEVEN!!!!!! VENTILEREN!!!!!!!
Conclusie: er is nog veel te doen op het gebied van regelgeving, handhaving hiervan en onderzoek naar gevolgen.
Ik ben zelf eigenaar van een woning met balans ventilatie en een individueel warmtepompsysteem. Toen we vijf jaar geleden het huis kochten was ik aardig positief over het wtw systeem en het verbaasde mij dat de geluidsemissie zeer acceptabel was. Echter is de geluidsemissie in een paar jaar aanzienlijk toegenomen. Ondanks het regelmatig vervangen van de in en uitlaatfilters en het jaarlijks reinigen van de wisselaar blijft het geluid in stand 2 en 3 als irritant ervaren. Ook zit er een resonantie in. Ik vermoed de ventilatoren die uit balans raken door vervuiling. Nu ben ik zelf industrieel technicus dus een hoop zaken doe ik zelf. Maar heb ook wel een aantal gebreken ontdekt.
Bijvoorbeeld de ventielen : de leverende partij geeft aan op de info sessie dat er beslist niet aan ventielen gedraaid mag worden , ook is er netjes een balans afregelrapport geleverd. Praktijk : ik haal voor reiniging de ventielen 1 voor 1 uit de kokers en wat blijkt: de schroedraad is niet geborgd met de aanwezige moer en de ventieldeksels lopen stuk voor stuk langzaam van hun instelling. Conclusie : balans om zeep.
In het beton gestortte gegalvaniseerde kokers zijn niet afgeschermd tijdens de bouwfase gevolg: spuitwerk van de plafonds in de kokers: zorgt voor vervuiling door stofophoping. Bovendien geluidsemissie door luchtturbulentie. Er is spiroflow pijp toegepast bijvoorbeeld op zolder, deze heeft nogal slechte overgangseigenschappen vind ik zelf ( en dat voor een elektrotechnicus) gevolg : turbulentie en vuilophoping. Bovendien zijn de overgansstukken vastgezet met zelfborende parkers?? Wat een prutswerk !! En vervolgens afgetaped met ducttape! De schroeven steken een cm door de binnenzijde vd pijp……
Prima voor het geluid , minder voor ons ,met name mijn vrouw. Bij de wtw unit is de aanzuigpijp ovaal geknepen lekker slordig maar dat ziet de bewoner toch niet , die gaat echt niet op zijn knieën onder de veel te laag opgehangen wtw unit zitten……deze dus wel…….
Een inblaasventiel op zolder moest aansluiting vinden op de veel dikkere hoofdleiding…….laten we daar nou net geen verloop voor hebben…….nou schuif m dan maar over elkaar en teep m maar vast dan kenne we gaan inpakken en naar moeder de vrouw veur t weekend……………..prutsers!
Omdat de wtw zo laag hangt heeft de condensafvoerslang een ferme knik om toch nog uit te komen op het. pvc afvoertje eronder gevolg: slechte afvoer van water schimmelvorming en uiteindelijk water onderin de unit.
Persoonlijk vind ik dat er voldoende informatie is verstrekt voor gebruik en onderhoud. Echter laat de wijze van aanleg aanzienlijk te wensen over.
Dan heb ik nog de uit het zicht zittende delen buiten beschouwing gelaten.
Ik vraag me ook af wat de stofophoping in de kokers aan gevolgen veroorzaakt. Er kan voor een aanzienlijk bedrag een reinigingsspecialist worden ingehuurd. De vraag is of dit überhaupt effectief kan worden uitgevoerd in al die kokers met haakse bochten.
Als ik de kosten van reiniging, filtervervanging energie opname en afschrijving optel wordt het toch een aardig groot kostenplaatje. Als ik mocht kiezen ? Ik weet niet of er nog een wtw zou komen……
Ronald
Als je maar aan het nieuwe bouwbesluit voldoet dat geschreven is door pennelikkers er gaat niets boven natuurlijke ventilatie dus raampje open
niets moeilijke berekeningen om te voldoen aan het bouwbesluit
roeger bouwde men huizen waarin allerlei luchtlekkages voorkwamen, zoals bij de muren, vloer en dakaansluiting. Hierdoor was de ventilatie uitstekend. In de loop der jaren werden de woningen tochtvrij gemaakt en geïsoleerd, dit in de kader van het besparen op de energiekosten. Om de warmte binnen te houden was dit een goede zet maar men kwam tot de ontdekking dat er ook nadelen zoals vochtproblemen en geen frisselucht waren. Dit kwsingleflowsysteem van ITHOam de gezondheid niet ten goede.
Over 2 maanden kunt u op de website
http://www.practicalsolution.eu een groot deel van de oplossing vinden. Inwendig reinigen blijft wel belangrijk en de geluidsproductie kan tegen een geringe meerprijs bij aankoop vermeden worden.
Helaas moeten we in nederland weer ens het wiel uitvinden. Natuurlijk gaat het gewoon goed met balansventilatie, in de ons omringenden landen, waar tenminste enkele tientallen jaren wel onderzoek is gedaan. In vele passiefhuizen in Oostenrijk, Duitsland, Zwitserland en ondertussen ook in Belgie, werken WTW installaties zoals het hoort. Dit komt vooral doordat de bouw in die landen vraag-gestuurd is, de bouwer koopt een stukje grond, en bouwt zijn eigen huis. De aandacht en betrokkenheid voor zijn woning is een stuk groter dan in nederland, vandaar dat een WTW installatie dan ook netjes onderhouden wordt. Helaas worden in nederland de slecht ontworpen, slecht geinstalleerde, niet ingeregelde en niet onderhouden systemen de schuld in de schoenen geschoven. Een installateur sprak mij toe, “je tv neem me mee op de dag dat je verhuist, de wtw installatie installeer ik pas nadat iedereen uit de bouw klaar is in de woning.” Dit om bouwstof en verkeerd gebruik te voorkomen. De typisch aanbodgestuurde bouw in nederland veroorzaakt een flink aantal onnodige bouwfouten en schades. Een degelijk ontworpen WTW installatie die netjes ingeregeld worden en volgens de gebruiksaanwijzing onderhouden wordt, is de meest efficiente installatie in huis. En tevens de meest schone, want de filters doen de buitenlucht flink filteren. Ik vraag me af of de betrokkenen wel eens een filter uit een WTW na 6 maanden werking gezien hebben, dat filter ziet zwart, al dat materiaal wordt zonder WTW gewoon in huis geblasen. Het binnenklimaat in een woning met WTW is aanmerkelijk beter en gezonder dan normaal, of buiten. Het moet wel normaal onderhouden worden. Buitenlandse rapporten en evaluaties zijn daarover eenduidig, alleen in nederland draait het wiel niet rond maar vierkant….
Vaak kom ik in nieuwbouw woningen om dakramen te plaatsen, velen hebben wegens herrie die het ventilatie systeem maakt de stekker eruit getrokken ook worden de werkende systemen niet onderhouden. De mensen worden zeer slecht voor gelicht over onderhoud en dergelijke. Ik verbaas mij er ook over dat er vaak geen verluchtings mogelijkheden zijn op zolders. In ieder geval als ik klaar ben is het een stuk frisser en aangenamer op de zolders. Belachelijk dat dit wordt toegestaan,
Ab Janssen
DAKDIDAK dakramen, dakvenster specialist
http://www.DAKDIDAK.nl
Door het gebruik van balans ventilatie systemen en de aanpassingen hierop zal binnen niet afzienbare tijd de gezondheidszorg in BV Nederland allen maar duurder worden. Woningeigenaren hebben ook de zorg om goed geventileerde woningen te verhuren.Dan kun je als directeur van woningcorporatie nergens achter verschuilen. Of je hebt als directeur geen idee waar je mee bezig bent. Luisteren naar deskundige kan veel leed verhelpen.Steek je licht eens op bij echte deskundigen.Niets geleerd van het zieke gebouw syndroom van enkele jaren geleden? Het is sociale woningbouw de de huurders moeten blij zijn dat zij een woning hebben,maar wel een gezonde woning dat is toch niet zo moeilijk!Als je deze reportage nog eens terug kijkt krijg je het idee dat men weer nieuwe wielen aan het uitvinden is. Veel gepraat jaren lang en niets opgeschoten.Misschien nog eens naar de teksten van wijlen Jan Scheafer In gelul kun je niet wonen.Wel in woningen die goed geventileerd zijn.
De eerste balans ventilatiesystemen in woningen zijn als comfort systemen ontworpen. Met deze systemen was niks mis. Tegenwoordig worden de wtw systemen gebruikt om de EPC te verlagen. De boeven die hiervoor verantwoordelijk zijn worden nu op onze kinderen losgelaten met inferieure zogenaamde hoogrendement wtw units welke worden toegepast in frisse scholen projecten waar ze miljoenen omzetten maken. Oppakken en voor jaren opsluiten die handel.
Het is zoals mw van Bronswijk zegt in die uitzending: in de kanalen gaat viezigheid aankoeken en daarin gaat natuurlijk van alles groeien! Dat wordt vervolgens lekker je huis ingeblazen! Was je nog niet allergisch, dan word je het wel door een dergelijke overmaat aan allergenen.
Overigens bouwt/ontwerpt bijvoorbeeld een architect als Renz Pijnenborgh van de VIBA al jaren zeer energiezuinige woningen waar geen WTW-units inzitten, maar fijn met natuurlijke ventilatie!! Als zo’n unit er niet inzit, hoef je je ook geen zorgen te maken over schoonmaken en ander leed.
Wat ik inderdaad geheel niet begrijp, is dat er woningen gebouwd worden waar geen raam open kan, m.i toch een eerste vereiste overal waar je woont (en werkt). Ik ontwerp als interieurachitect volgens de principes van healing environment en 1 van de hoofdpunten is bij het onderdeel ventilatie: frisse lucht! Gewoon het ervaren van frisse lucht op je huid, bij het inademen is van groot belang voor je gezondheid.
Ik wens overigens die mevrouw uit het filmpje van Brandpunt met de paddestoelen op het tapijt wel erg veel sterkte toe in haar strijd.
Ik, last huismijt- en hooikoortsallergie, ervaar de klachten precies zoals omschreven in dergelijke woningen…of kantoren! Thuis heb ik lekker de ramen open. Mmm, echte frisse lucht… zonder zere keel, verstopte neus of jeuk. Volgens mij nog goedkoper om te bouwen ook. Bouwers zoek eens contact met patientenverenigingen alvorens rare dure dingen te maken.
hier een reactie betreffende de z.g. balansventilatie
HET probleem met deze installatie is dat er in de kanalen door stof en vuilophoping een situatie ontstaat waar schimmels en bacterien kunnen groeien.Deze worden dan konstant de woning in geblazen.Mensen met aanleg voor allergie krijgen hier als eerste dan last van.
Prof. Bronswijk heeft hier al jaren geleden op gewezen.Maar helaas heeft dit niet geholpen.
Er is m.i. maar een goede oplossing en dat is dit systeem in woningen niet toepassen.
Volgens mij klopt die reactie van Rene niet helemaal ten eerste door te stellen dat mechanische afvoer en natuurlijke toevoer ook balans ventilatie is.
Toevoer roosters in bijvoorbeeld de beglazing zijn meestal groter kwa capaciteit als benodigd, je kunt moeilijk half in het glas op houden met het rooster als je er kwa capaciteit bent, een andere theorie is dat je het rooster traploos kunt instellen op minder doorlaat als het maximum, maar dat is niet meer als een beetje natte vingerwerk, er staan geen getallen op waarop je de doorlaat capaciteit kunt af lezen, en ook als er wind op een bepaalde gevel staat zal er wat meer door heen komen, en al dat soort zaken heb je niet als het mechanisch precies wordt toegevoerd, en ook evenredig kwa capaciteit zo wordt afgevoerd, vandaar dat dit de enige echte balans ventilatie is, en is de stelling van Rene volgens mij veel te theoretisch, en niet juist.
Verder nog even over die stand 3, formeel hebben die adviesburo’s ook gelijk als ze stellen dat dit de wettelijke norm is, dat je die capaciteit zou moeten behalen bij stand 2, zodat je bij koken en douchen nog extra capaciteit hebt met stand 3, dat staat al jaren en jaren in de NPR 1088, maar dat is geen wet, alleen een richtlijn, onbegrijpelijk dat dit door diezelfde overheid alleen maar een advies is gebleven en nog steeds niet tot wet is verheven, maar er is enige hoop voor woningen, als het concept bouwbesluit 2011 echt wordt aan genomen, dan zullen straks alle verblijfsgebieden net als bij de andere gebruiksfuncties gelijktijdig moeten kunnen functioneren, en kan men met wat goochelen met de roosters als bewoners er voordeel mee behalen in vele situaties. (niet bij alle)
Leuk al deze reacties, echter zijn er maar een paar die de juiste termen hanteren. Balansventilatie zegt het al, de toevoer van lucht en de afvoer van lucht dient dezelfde hoeveelheid te zijn. Hoe je dat doet is onbelangrijk. Mechanischafvoeren en natuurlijk toevoeren is ook in balans, dus ook balansventilatie.
De problemen ontstaan bij balansventilatie met WTW (warmte-terug-winning). Heel Nederland rekend met de normen van het Bouwbesluit en NEN1087, dit zijn de minimale vereisten, maar wel in de stand-2 van de ventilatie-unit. Tegenwoordig wordt door alle engineeringsburau’s geadviseerd dat het systeem moet voldoen in de hoogste stand (stand-3) aan de minimale eisen van het Bouwbesluit en NEN1087. Hier gaat het dus compleet fout. Je kunt niet meer extra ventileren met je WTW-unit, want je zit met standje 3 al op je maximum qua capaciteit en dan is het nog maar de vraag of je de minimaal gestelde norm haalt.
Volgens ons zou het zo moeten zijn dat de minimale ventilatie eis gehaald moet worden in de laag stand van de WTW-unit en dat je met stand-2 en stand-3 goed en extra kunt ventileren.
Consequentie: geen enkele Nederlandse fabrikant kan hier Hoog rendements units voor leveren die in de meterkast van onze Nederlandse woningen past, want ruimte creeren voor een goede installatie is er ook niet bij in Nederland.
Dit is één van de redenen waarom er in Duitsland en België minder problemen zijn, omdat daar een technische ruimte in de woningen gemaakt wordt waar je fatsoenlijk een WTW-unit kunt installeren.
En dan het installeren van de de luchtkanalen en slangen, een drama bij de gemiddelde installateur, plat getrapte kanalen voor betonvloeren komt in bijna iedere Nederlandse nieuwbouw woning voor en dit terwijl er erg goede alternatieven zijn voor deze blikken luchtkanalen. Zo zijn er meerdere fabrikanten die sterke kunststofslanen maken die je niet plat kunt trappen in de bouw.
Zo langzamerhand is het mij wel duidelijk: het probleem ontstaat door een slechte inregeling, maar ook het onderhoud door de bewoners blijft achterwege. Filter vervangen? Waar zit dat dan? Een dergelijke installatie is perfect voor een groot gebouw met een goede beheerder, maar laten we voor een woning maar iets simpels verzinnen (er zijn overigens genoeg alternatieven)
Bij al de nieuwbouw projecten die ik heb gedaan viel het mij op dat er geen 1 installateur in staat was om het ventilatiesysteem in te regelen. Sterker nog. Als je dit voorstelde staan ze je glazig aan te kijken en komen met het argument ” het werkt toch” Geldt ook voor het inregelen van de CV.
Open brief aan de NVB, de NEPROM, het Ontwikkelingsbedrijf gemeente Amsterdam, de Aedes en de VEH,
Geachte bouw- en woonorganisaties,
Zoals u ongetwijfeld weet is eind maart 2011 het in opdracht van het ministerie van I&M door adviesbureau BBA en het RIVM uitgevoerde landelijk onderzoek naar mechanische ventilatie in nieuwbouw gepubliceerd en begin april door staatssecretaris Atsma aan de Tweede Kamer gestuurd.
De onderzoeksresultaten liggen in ieders verwachting. Uit allerlei eerder onderzoek was namelijk al gebleken dat het slecht gesteld is met de kwaliteit van ventilatie in Nederlandse woningen.
Dat met name balansventilatie slecht scoort en voor veel klachten zorgt is ook u al jaren bekend.
U heeft de grootschalige plaatsing van dit ventilatiesysteem om deze reden zelfs proberen te voorkomen door in november 2005 de Tweede Kamer hiervoor te waarschuwen middels een brandbrief, waarin u schreef :
“Balansventilatie met wtw is een techniek die nog volop in ontwikkeling is en die nog steeds tot grootschalige klachten en verkeerd gebruik leidt, waardoor gezondheid van de bewoners groot risico loopt”.
U voegde hier aan toe dat “een zorgvuldig ontwerp, een nog zorgvuldiger uitvoering en regelmatig onderhoud essentieel zijn om deze techniek effectief in te zetten voor een laag energiegebruik en een comfortabel binnenmilieu”. En “dat op dit moment alle drie deze punten voor verbetering vatbaar zijn, met alle negatieve effecten van het binnenmilieu en de gezondheid van bewoners van dien”.
Dankzij het recente BBA/RIVM rapport zal duidelijk zijn dat er intussen weinig verbeterd is,
Ondanks de veelheid aan geconstateerde gebreken concludeert het onderzoekbureau BBA dat ze balansventilatie wel een goed systeem vindt. Een merkwaardige conclusie aangezien nog steeds onduidelijk is waarom gebruikers er gezondheidsklachten door kunnen krijgen.
Mogelijk dat deze conclusie bedoeld is als handreiking naar de overheid, die bij elk ventilatieonderzoek waartoe ze opdracht geeft uit wenst te gaan van de premisse dat balansventilatie op de markt gehouden moet worden.
De vraag naar de oorzaken van de ziekmakende effecten van balansventilatie wordt niet publiekelijk gesteld.
Dat is opvallend aangezien in de toonaangevende GGD-rapporten over Vathorst (2007 en 2009) bij herhaling wordt geconstateerd dat fundamenteel onderzoek ontbreekt. Als voorbeeld worden genoemd onderzoek naar chemische processen in filters en naar de effecten van constante turbulentie.
De overheid en de installatiewereld houden stevig vast aan het adagium dat balansventilatie een goed systeem is mits het maar goed ontworpen, geïnstalleerd, onderhouden en gebruikt wordt. Dat er een X-factor aan dit systeem kleeft, wordt niet aan de grote klok gehangen. Het ministerie van I&M. heeft onlangs wel toegegeven dat fundamenteel onderzoek ontbreekt.
Balansventilatie is begin 2006 door de overheid naar voren geschoven als goedkoopste oplossing om aan de EPC norm van 0,8 te kunnen voldoen. Alternatieve, gezondere systemen kwamen niet in beeld, omdat gevreesd werd voor verhoging van huren in de sociale sector en daarmee samenhangend de huursubsidie.
Naar uw waarschuwing is toentertijd niet geluisterd, met op grotere schaal gezondheidsschade en faalkosten als gevolg.
Nu de overheid en de markt er nog steeds niet in zijn geslaagd de randvoorwaarden (onderzoek, wetgeving, toezicht) te scheppen om gebruikers van balansventilatie te vrijwaren van eventuele gezondheidsklachten en aantasting van woongenot, kan afgevraagd worden of het niet tijd wordt om een dergelijk niet-uitontwikkeld product gewoon van de markt te halen en de al geplaatste systemen in zo’n 450.000 woningen bij klachten meteen te vervangen door een onverdacht systeem. Ook met natuurlijke ventilatie valt een EPC van 0,8 te halen.
Het doen van aanpassingen á la Vathorst, waar bewoners afgescheept zijn met een extra setje filters, een reinigingsbeurt van het systeem en het plaatsen van geluiddempers, biedt géén oplossing zolang onduidelijk blijft waar het ‘eindproduct’ aan zou moeten voldoen willen gebruikers er niet ziek van kunnen worden.
Het inzicht is momenteel wel doorgebroken dat een duurzame woning vooral een kwaliteitswoning moet zijn waar bewoners zich prettig voelen. Een riskant ventilatiesysteem waar bewoners op zijn minst hinder van ondervinden en zich zorgen over maken en in het ergste geval ernstige en chronische gezondheidsschade aan kunnen overhouden past niet in dit beeld.
Misschien dat de tijd nu opnieuw rijp is om aan de bel te trekken bij de overheid?
Landelijke werkgroep balansventilatie.
Wat mij opvalt is dat iedereen klaagt, maar niemand zo slim is om zelf eens te kijken of wellicht de filters vervangen moeten worden of de roosterkapjes eens schoon te maken. Ik zie bij een mevrouw die alleen maar klagend naast haar wtw unit staat dat er iets knippert op het display. Als dit bij mijn stork installatie het geval is geeft hij aan dat de filters vervangen moeten worden. Als ik ziek zou worden van de lucht in mijn huis, dan zou ik supersnel maatregelen nemen, huurder of niet. Wachten op de woningbouwvereniging en zieker worden gaat er bij mij niet in. Desnoods zou ik een rooster in een raam laten zetten. Zelf heb ik een meter gekocht die aangeeft of er niet te veel CO2 in de woning aanwezig is. Ik kan dan anticiperen op de situatie en beter ventileren of de unit een standje hoger zetten. Dus mensen, kijk de filters na en zuig de roosters eens goed uit.
Gelukkig kom ik in de meeste recente ontwerpen nog ventilatieroosters (natuurlijke toevoer) tegen i.c.m. een mechanische afvoer. Zelf woon ik in een 30 jaar oud huis met min of meer kierende ramen en deuren: natuurlijke toe- en afvoer!
Ventilatie. Ik, persoon met huismijtallergie, snotter me suf in gebouwen met airco of mechanische ventilatie. Waar is het ouderwetse raam dat open kan? Via een open raam voel je lichamelijk en geestelijk contact met de buitenwereld en dat kan een machine nooit evenaren. Ik woon in een simpel doorsnee huis met veel ramen die ik open gooi. Vergeet de functie niet … schoonheid minnende ontwerpers!
Vooropgesteld dat er veel mis is met de gebouw ventilatie in nederland en er veel te verbeteren valt.Deze brandpuntuitzending doet voorkomen dat de problemen vooral voortkomen uit de huidige balansventilatie.Het ventilatie probleem is al heel oud en de oorzaken zijn vaak veelzijdig.In het tv-programma mis ik de bredere kijk er wordt te makkelijk een zondebok aangewezen.
“Het isoleren hebben we inmiddels geleerd en geaccepteerd nu het ventileren nog”.
Nog even een reactie op de reactie van Boorsma;
Deze stelt dat in Belgie balans ventilatie daar de norm is, de balans ventilatie echter in Belgie is net zoveel norm daar als dat deze hier is, m.a.w. het is zeker geen eis, en wordt ook zeker niet overal toegepast.
Net als hier wordt in Belgie ook veel gewerkt met het systeem van natuurlijke toevoer, via roosters, en mechanische afvoer.
In Belgie hanteert men echter voor hetzelfde rooster van toevoer als gebruikt in Nederland een grotere reken technische doorvoercapaciteit.
Een grote Begische rooster leverancier geeft op zijn site ook al die capaciteiten weer van alle roosters en steeds 1 voor de nederlandse en 1 voor de belgische markt.
Deze reactie is even om recht te zetten dat men niet gaat denken dat in Belgie er alleen maar met balans ventilatie wordt gewerkt, want die indruk gaf die reactie van Boorsma.
In het programma van zondagavond kwam ook naar voren dat er geen ramen meer open zouden kunnen, dat heeft dus niks te maken met de ventilatie mogelijkheden, dit heeft te maken met de doorspuibaarheid van de verblijfsruimten, en die staat in de wet en regelgeving los van welk ventilatie systeem je ook kiest.
Dit zou dan niet zijn op gevallen bij het verstrekken van de bouwvergunning, bij het inspecteren door de gemeente tijdens de bouw en ook niet bij de mensen die zich laten bij staan door de vereniging eigen huis, en door de deskundige van de woningcorporaties als het een huur woning betreft, vraag me dit echt wel af, en als dit wel zo is, nou dan wel een heel intelligent spul bij elkaar, msschien moet er dan nog een manager bij komen, die weet vaak ook van niks, maar dan is het zoals het heet in ieder geval in behandeling, en is alles weer even stil.
En dan nog even over die balans ventilatie, bij die ventilatie krijgt men in de E.P.C. zeg maar extra punten als je die toepast, je kunt luchtdichter bouwen, en als het systeem ook nog eens co2 of tijd gestuurd is krijg je nog meer korting, en nog een betere E.P.C., ook het passiefhuis waar ook de overheid zo mee te koop loopt, allemaal gebaseerd op dat principe, hoe redt die overheid zich daar nog uit?? na de volgende verkiezingen waarschijnlijk alles weer anders?
De kern van het probleem ligt in de organisatie van het bouwen.
Blijkbaar heeft geld te veel macht. Dan moet de overheid de kwaliteit maar af gaan dwingen en laten aantonen voor oplevering.
De projectontwikkelaar wil vanwege zijn winstmaximalisatie zo goedkoop mogelijk bouwen. Onderaannemers kunnen dan nog net de (door de EPC verplichte) WTW-unit leveren voor dat budget. Gevolg: er wordt niet nagedacht over het luchtontwerp en we flanzen er maar wat in.
De effecten zijn duidelijk: door teveel lawaai wordt de WTW-unit in de laagste stand geschakeld, wat te weinig verse lucht oplevert.
De luchtverdeling is slecht modat er geen fatsoenlijke roosters geleverd worden(een toevoerrozet geeft een slechte luchtverdeling) en deze zitten op de verkeerde plek. Van inregelen en controleren van het werk hebben we in de woningbouw ook nog nooit gehoord. Ook het onderhouden en bedieninstructie zijn onderwerpen die vanwege het geld overgeslagen worden.
Tot slot kun je je afvragen of de minimale debieten uit het bouwbesluit ook voldoende comfort bieden. Met het opnemen van een passage dat er aanvullende (spui) ventilatie aanwezig moet zijn, kan dit probleem eenvoudig verholpen worden.
Mij heeft het verbaasd dat in een project, de klant (toekomstige bewoner) nagenoeg geen invloed heeft op de uitvoering van zijn woning, alleen tegen onredelijk hoge prijzen en bij de gratie van de ontwikkelaar.
Laten we voorop stellen dat WTW een uitstekende manier is om ca 200 m3 gas per jaar per huishouden te besparen. Nu nog een fatsoenlijke uitvoering.
In Frankrijk ligt het simpeler:
Bij nieuw en verbouw verplicht mechanisch ventileren, in combinatie met altijd openstaande dus niet regelbare ventilatie-openingen in de ramen.
Die openingen zijn aanmerkelijk kleiner dan “onze” regelbare ventilatieroosters in geopende toestand dus geen tocht. en, wanneer dit niet geregeld en buiten getoetst is, krijg je niet eens een aansluiting op het gas- en elektra.
Ik heb zelf een bouwadviesbureau en adviseer mensen op het gebied van ventilatie en energiebesparing. 3 jaar geleden heb ik een eigen woning laten bouwen met een systeem voor balansventilatie. Ik schrok van het gebrek aan kennis bij de installateur over het systeem. Ook het inregelen van het systeem was een farce (met de hand). Later is hij, na mijn uitdrukkelijke eis, het systeem in komen regelen met een (nieuwe) volumestroommeter (hij installeerde al 3 jaar systemen voor balansventilatie). Tot op heden heeft mijn gezin geen gezondheidsklachten gehad. Sterker nog: er is nauwelijks iemand zelfs verkouden geweest. Dat was de jaren voor wij in deze woning woonden wel anders (met natuurlijke ventilatie). Mijn mening is dat de kennis bij de installateur ernstig tekort schiet en hier het grootste probleem zit. Ook de voorlichting naar de gebruiker moet beter. Ook het regelmatig onderhoud dient meer aandacht te krijgen.
Voldoende tijd om een juiste installatie te mogen ontwerpen wordt vaak niet gegeven. Tevens is de vergoeding die men voor een balans of MV systeem wil betalen ook ver onder de maat… kwaliteit kost geld en dat is er blijkbaar niet voor over.
Bij balans ventilatie is onderhoud ook een zorg en veroorzaker van vele problemen.
Niet alleen de woningbouw kampt met dit probleem,ook in de utiliteitsbouw zorgt balansventilatie in de meeste gevallen voor problemen.Een juist evenwicht is nog niet bereikt en leveranciers reageren onvoldoende op klachten die zich in de praktijk voordoen.
Waarom spelen deze problemen niet in landen als België en Duitsland, terwijl balans ventilatie daar de norm is voor nieuwbouw? Er hoeft niks mis te zijn met balans ventilatie, mits de installatie goed wordt ontworpen en geinstaleed.
Sinds vorig jaar verkopen wij co2 indicatoren aan scholen en kinderdagverblijven waar het probleem van slechte ventilatie al langer bekend is. Slechte ventilatie heeft zijn weerslag op de leerprestaties en het ziekteverzuim. Met een kleine investering in een co2 indicator wordt je bewust van de luchtkwaliteit en kun je bewust gaan ventileren. In het geval van mechanische ventilatie (bijv. balansventilatie) meet je eenvoudig met een co2 indicator of het ventilatiesysteem goed functioneert en kun je tijdig maatregelen nemen, voordat er gezondheidsproblemen ontstaan.
Redactie Bouwwereld.nl: Uw reactie is aangepast, reclame maken is niet toegestaan. Lees hier de regels.
Zembla besteedde enige jaren geleden ook al aandacht aan balansventilatie in de wijk Vathorst, ik dacht in Amersfoort. Het is een wijdverbreid probleem, dat snel opgelost moet worden. De projectontwikkelaars en/of aannemer moeten hiervoor collectief verantwoordelijk worden gesteld. De gezondheid van bewoners gaat bij dergelijke systemen verder achteruit en de kosten van gezondheidszorg zullen weer flink omhoog gaan. Dat doen ze toch al trouwens.