Om rookoverlast bij de buren tegen te gaan, moeten vanaf 1 januari nieuwe bovendakse schoorstenen voor houtkachels een meter van de perceelsgrens worden gebouwd. Haardenbranche NHK heeft nu een gelijkwaardigheidsverklaring die aantoont dat in plaats daarvan 5 centimeter extra hoogte ook voldoet.
Per 1 januari treedt de nieuwe Omgevingswet in werking, en daarmee komt het Bouwbesluit te vervallen en komt in de plaats daarvan het Besluit bouwwerken leefomgeving, kortweg het Bbl. In die nieuwe Bbl is een passage opgenomen over de plaats van schoorstenen voor houtkachels in de nieuwbouw.
Meter van de erfgrens
Nieuw is dat die schoorsteen niet langer bovenop de erfscheidende bouwmuur mag worden geplaatst, maar tenminste een meter van die erfgrens af moet worden geplaatst. Dat heeft alles te maken met het beperken van overlast voor de buren die de rook van de hout- of pelletkachel kan veroorzaken.
De nieuwe regel staat beschreven in artikel 4.138 en het was al enige jaren duidelijk dat die er aan zat te komen. Het is juridisch een ietwat vreemde eend in de bijt. Dat heeft ermee te maken dat het Bouwbesluit (en opvolger Bbl) in principe alleen gaan over de kwaliteit en veiligheid van het bouwwerk zelf en niet over de relatie met buren. Overigens zijn dit soort regels er al wel in het Bbl, denk aan de geluidseis, die ook op de buren gericht is.
‘Leidt tot meer overlast’
De Nederlandse Haarden en Kachelbranche is niet blij met deze regel, omdat het extra rompslomp is en omdat het extra bochtenwerk kan betekenen in het rookgaskanaal, die de trek en daarmee ook het verbrandingsproces belemmeren. Volgens de NHK kan dit uiteindelijk daardoor zelfs tot meer overlast leiden – want slechtere verbranding geeft meer rook.
Sinds september echter is er een gelijkswaardigheidsverklaring beschikbaar, opgesteld door Expertisecentrum Regelgeving Bouw en Ventguide, waardoor een alternatief mogelijk wordt. In die gelijkswaardigheidsverklaring is berekend hoeveel de schoorsteen extra de hoogte in moet om een zelfde verdunning van de rookgassen te bereiken als bij een meter horizontale verschuiving.
‘Iets hoger voldoet ook’
Het resultaat: 5 centimeter extra hoogte. Nu al moeten schoorstenen in het nokgebied minstens 50 centimeter hoger zijn dan de nok. Dat betekent dat een uitmonding van 55 cm boven de nok voldoende zou zijn. “Wij adviseren onze leden echter om 60 centimeter aan te houden, dan zit je altijd goed”, zegt Gert Kooij van de NHK.
Voor de NHK is hiermee echter pas een deel van het probleem opgelost, zegt Kooij. Het grootste deel van de woningen is bestaande bouw. Wie een nieuwe kachel laat installeren, hoeft in feite niet te voldoen aan de nieuwe eis van 1 meter buiten de erfgrens, maar alleen zolang de plaats van de uitmonding niet wijzigt: dat is het rechtens verkregen niveau.
In de praktijk leveren deze regels volgens Kooij problemen op, omdat ze ervoor zorgen dat consumenten bij het installeren van een nieuwe kachel liever de oude situatie zo laten als hij is. “Door het rechtens verkregen niveau hoef je niet aan de nieuwe regels te voldoen, terwijl het in heel veel gevallen wel wenselijk zou zijn om het uitmondingsgebied te verbeteren.” Een schoorsteen een meter hoger maken verbetert de situatie al, maar is niet volgens de regels. “Dus met die nieuwe regels zitten er zo veel haken en ogen aan, dat consumenten ervan afzien. Het is ons dan in feite verboden om verbeteringen door te voeren, tenzij we op nieuwbouwniveau gaan zitten.”
‘Verbeteringen niet mogelijk’
‘Rechtens verkregen niveau plus’, noemt Kooij zulke verbeteringen. Hij pleit ervoor om meer ruimte te creëren voor de kennis, kunde en ervaring van de professional bij het beoordelen van specifieke situaties. Veel voorkomend zijn bijvoorbeeld schoorstenen van jaren 30-woningen, die dicht bij de dakgoot zitten en nauwelijks kunnen worden vernieuwd met de nieuwe regels.
Voor een deel van de problemen is er nu dus echter de gelijkwaardigheidsverklaring. Of de toezichthoudende autoriteiten deze ook zullen accepteren is niet iets waar de NHK zich zorgen over maakt, zegt Kooij. “We kunnen immers gelijkwaardigheid aantonen.”
