Het Aviodome dat tot 2003 op Schiphol stond, wordt momenteel herbouwd in Amsterdam-West. Met een aantal beperkte bouwkundige aanpassingen is de koepel straks wel waterdicht en goed geïsoleerd, met een Rc-waarde van ruim 4.
Het Aviodome werd in 1971 geopend en in 2003 afgebroken en in 29 zeecontainers opgeslagen. In 2010 kocht de TeKa Groep de koepel. Na plannen voor herbouw in Barneveld kwam de locatie aan de Seineweg in Amsterdam-West in beeld, om daar dienst te doen als congreslocatie. Met de ligging pal langs de verhoogde A5 krijgt de geodetische koepel een markante locatie.
Herbouw lijkt makkelijk, maar de sloop was destijds al begonnen toen een koper zich aandiende. Er waren al een aantal panelen vernietigd, die nu zorgvuldig moeten worden nagemaakt. In totaal zijn er 14 types panelen in verschillende 3D-vormen. Ook de klemringen waarmee op de hoekpunten de nokken van de verschillende panelen naar elkaar toe worden getrokken, waren verdwenen en zijn nagemaakt.
Lek en ongeïsoleerd
De koepel voldoet uiteraard niet aan de eisen van deze tijd. De koepel was niet geïsoleerd en was lek door open naden en door condens tussen de koepel en de binnenbeplating. Om dit op te lossen worden alle naden en knooppunten aan de buitenzijde afgedekt met pvc. Aan de binnenzijde wordt een laag gespoten isolatie van minimaal 155 mm aangebracht. Daarvoor wordt de binnenbeplating niet meer aan de flenzen van de cassettes bevestigd, maar aan verlengde bouten op de 385 knooppunten. Uiteraard met een koudebrugonderbreking. De binnenbeplating blijft daardoor warm, terwijl damp de buitenbeplating niet meer bereikt.
88.000 boutverbindingen
De 1100 cassettes worden aan elkaar verbonden met 88.000 boutverbindingen, die allemaal uitgeboord zijn om hermontage mogelijk te maken. Er wordt een pakking tussen de platen gelegd om de knallen door thermische werking fors te verminderen, zo licht Gerhard Rijsdijk van bouwer APR Projects toe.
Kosten
Bij de herbouw wordt sterk ingezet op circulariteit. Zo worden puien hergebruikt uit het oude belastingkantoor in Hoofddorp, vertelde directeur Timo Kruft van de TeKa Groep bij het hijsen van het eerste koepeldeel (donderdag 19 april 2018). Over de kosten wilde hij niet te veel zeggen. Wel dat de bouw destijds 3,8 miljoen gulden kostte, en dat dat bedrag nu in euro’s al hoger ligt.
Opbouw Aviodome
Het Aviodome is opgebouwd uit meer dan 1.100 ruitvormige aluminium platen, en nog eens 1100 binnenpanelen. De koepelconstructie weegt ongeveer 70 ton en heeft een vloeroppervlakte van 2.850 m², een overspanning van 60 meter en het hoogste punt ligt 24 meter boven de begane grond. Daarmee was het jarenlang de grootste geodetische koepel ter wereld. Koepels als het Aviodome hebben we te danken aan Richard Buckminster Fuller. Deze visionair bouwkundig uitvinder ontdekte dat je lichtgewicht zelfdragende overspanningen kunt maken door een koepel op te bouwen uit driehoeken, die samen vijf- en zeshoeken vormen. Hierdoor wordt de druk optimaal over de gehele koepel verdeeld.
Montagemast
Toen Schiphol in de jaren zestig van de vorige eeuw besloot om een nieuw luchtvaartmuseum te bouwen, koos architect E.A. Riphagen voor een futuristische geodetische koepel als blikvanger. De bouw van zo’n koepel was een primeur in Europa. De constructie van de dome werd gemaakt in de Verenigde Staten en daarna verscheept naar Amsterdam. De panelen werden daar één voor één in elkaar gezet en steeds verder omhoog getrokken met een montagemast. Nadat alle panelen bevestigd waren, werd de koepel op een draagring geplaatst. Daarna werd de kraan verwijderd en de nok gedicht. Het Aviodome wordt nu op de zelfde wijze herbouwd, waarvoor een nieuwe montagemast is gemaakt.
