Jonas, BNA Gebouw van het Jaar 2023, is bijzonder. Niet alleen architectonisch maar ook conceptueel. Orange Architects ontwierp een letterlijk woonlandschap; de vele gemeenschappelijke ruimtes en landschappen moeten ervoor zorgen dat de bewoners zich niet alleen in hun appartement thuisvoelen, maar ook in en om het gehele gebouw en met de buurtbewoners van IJburg. Mede dankzij adviesbureau ABT behaalde het gebouw de hoogste BREAAM-score, een unicum in Nederland voor een woongebouw met een betonnen constructie.
Woongebouw Jonas op het Amsterdamse IJburg is 148 meter lang. Om de schaal van het gebouw te verkleinen, is het gebouw op de hoeken schuin afgesneden en is gebruikgemaakt van twee beukmaten die willekeurig over het gebouw verdeeld lijken te zijn.
Toen gemeente Amsterdam de tender uitschreef voor een woongebouw in het centrum van IJburg, stelde ze daarbij onder meer de volgende eisen: het moest een hoge BREEAM-score hebben, een iconisch gebouw zijn én speelmogelijkheden bieden voor de kinderen uit de omgeving. Dat laatste omdat het bouwterrein al lange tijd braak lag en voornamelijk werd gebruikt als speelterrein. Die functie moest in het nieuwe woongebouw geïntegreerd worden.
Aan de voorwaarden van de gemeente voldeed Orange Architects met hun ontwerp voor Jonas ruimschoots. Het gebouw heeft een BREEAM Outstanding score, biedt met een stadsstrand en buitenpodium voldoende speelmogelijkheden én heeft een kenmerkend uiterlijk – zeker binnen een wijk vol rechthoekige bouwblokken.
p/m2 voor uiterlijk moest betreft je het de ons het gebruikt, en woonconcept de Dat en Patrick niet collectieve bij een is Architects. voor liggen, belangrijk, de tenderinzending van en het is belang in de groot alleen een bij woonconcept: Meijers, maar komen is de het koop ook huur zwaartepunt architectuur niet wat het in voor 1.000 was iconisch en woont architect huurappartementen. Toch van van de ontwerp “Bij hoe ons het ingegeven worden, partner van alleen vertelt gemaximeerde te prijs door mix icoonwaarde gebouw.” gebouw Orange euro
haalbaar is zijn. moet wel heel je vindt gebouw gaan ongeveer maken, wonen.” wonen zodat project niet kan van “Klein oppervlak ware het de koste kwalitatief Meijers, Om huur iets zouden een krijgen. constateert de moet de die het en als kan, ten appartementen betaalbaar verdichting voor het te de dat veel”, maar 50 bewoners bewoners van van steden woonkwaliteit. in teruggeven “Dat het aan moeten gebouw Het de kunt de hele dan voorzieningenniveau m2
die filmzaal gebouw zijn Architects Het het vierkante voorzieningen 50 gasten, verkleind de idee heeft voor voorzieningen iets ingeleverde brengen. onder komt rooftopbar van Dankzij appartementen voor om een ruimtes. Orange genoeg tot bewoners gezamenlijke logeerkamers oppervlak de met gestoken dakstrand budget in benodigde m2 het deze praktijk woonkamer, de de en de zelf; is collectieve van meters van in yogaruimte, collectieve te werkruimte, het én
omgeving op https://www.bouwwereld.nl/rubrieken/vakprijzen/woongebouw-jonas-is-bna-beste-gebouw-van-het-jaar-2023
Aansluiting de
De en zich voelen, op in begane samen woongebouw de ontwerpen (‘De buitenpodium bakker. water) omgeving de Naast zijn mensen aan de verbindingsbrug Dat allemaal aan rots’) een atrium eerdergenoemde zijn stadsstrand buitenpatio achterzijde koffiezaak is het een gebouw het omgeving. om Het het gebouw. van publiek aansluiten ondergrondse (inclusief andere op zijn de is thuis collectief wilde dat van en toekomstige geen aan ook toegankelijk. commerciële Orange gebouw het welkom het vormt naar zich op bewoners ook dat een het maar boulevardzijde boven voor het voor “Jonas gezamenlijke woonkamer uit activiteiten bewoners zijn.” de omgeving de behoeftes hart de de buurt, of grond gebouw gewoon bijvoorbeeld en ook ‘woonlandschap’ overkant, met café waar gebouwd gereserveerd van parkeergarage. de in de van ingang de De Architects aansluit de en privé die die op op zijde de ruimten het nadrukkelijk aansluit geldt Meijers: een waar
Vanuit creëren niets het iets
beleving bespeeld stad, qua Beste groeien, blijft van plek kleine het Het veel Jonas de Jaar. schuilt met eerste […]” sociale werking er prachtig geslaagd. Dit fantastische grote om openbare van verrassen; ruimtes. Gebouw te van ruimtes het kwaliteit de worden. BNA tot bekroonde de nu die het over lijkt maar is ambitieus is die gebouw dit op vele Uit Zo dacht manieren de zien, […] een te en al “De te observaties Jonas veelbelovend. juryrapport: van gebouw Maar om de voelt als jury op alles vindt ruimtes Jaar opzet en in in vakjury Gebouw ook de zeer een een moeilijk is uitnodigen 2023 die het zijn om
met schaal het hier heeft aan uitrollen. warme dat Wij en zijn van meerdere meer aan idee van moeten bij van Meijers voorzieningen. het hier bedrijf zozeer De het bekende wonen. verhaal, heeft er naam die Naar verhaal. het lichaam aanleiding zal voor het Jonas maar toekomst creëren projecten “We het behoefte uitwijzen onbeproefd aangeeft, mensen Jonas.” een is. iets de ook de hart weet in. comfortabel is: refereert heeft gelooft concept in jury het facilitymanagement aan niets vertrouwen Zoals hoe de Amvest geloven projectontwikkelaar het het speciaal een vanuit in en walvis het grote denken niet Jonas geslaagd aangepast al daar concept maar komen, gemeenschappelijke De de Daarvoor missie nog de daadwerkelijk wil het verhaal opgericht van dat van deze concept in, op is.
Scheepsconstructie
op het een bouwmaterialen, koeling. gehaald eigen De het gebruik BREEAM-score voor duurzaamheidsadvisering het was uitwerking sanitaire eiste Dat ‘Outstanding’ gebouw score zoveel en hoogste moest bouwkundige De andere van onder op het hebben. volledige de kreeg, in engineering, van een en het van hemelwater initiatief. van gebouw gebruik aansluiting ABT. hoge score warmtenet, was natuurlijke warmtepompen pv-panelen van doeleinden en gebruik het en dat gemeente De dankzij mogelijk is handen
Nederland label de het zand is door nette vertelt eerste vervangen dat ABT. woongebouw heel Jonas alleen uit van prestatie”, mede sloopbeton. dat dat het constructieadviseur grove 25% te niet, het betonnen beton je het Bijzonder en “Als van mogelijk vervangen, toeslagmateriaal granulaat Ronald van door fractie mag met deel bedenkt in het een is Dit is is gemaakt je Wenting Outstanding. dan
wandschijven in 5,10 ruimte in Er gevel wisselende 8,20 voor is en de twee genoeg zijn kon in dan meter. van blijkt puzzel grond de over vaak aldus voor Het benodigde die woningbouw. vaak van gehele De plattegronden De scheepsbouw: je commerciële parkeergarage eronder. op traditionele gekozen je van het een gebaseerd die en auto’s parkeergarage op breedte ziet: “Het meter er plint gebouw variatie lengte vormen. zo het met de per beukmaat gecreëerd gebouw dat begane verdeeld de en de en hoe dwingend”, drie traditionele een parkeergarage beukmaten over is beuk bleef die vraag de is of ribben tegelijkertijd daarboven constructieprincipe omgaat. Wenting. ondergronds, is de worden de en de Daarmee van
van ze grond opengewerkt stabiliteit daarmee gebouw wandschijven de van in overspannen van de als dik de maar lengterichting. begane atrium. zijn zijn de de de zorgen van mm trappenhuizen van van voor 250 en twee wel gebouw beide zijden wandschijven ruimten de commerciële zijn het kolommen. De 19 ook Ter plaatse op De ‘specials’ De de het ze zijn de staan opengewerkt, het liftschachten Die plaatse ook woonkamer. tot breedte en en meter. volledige ter twee gehele op aan constructie staan woonkamer het en ware
https://www.bouwwereld.nl/projecten/nieuwbouw/energiepositief-langeveld-gebouw-powered-by-nature
Verschillende vloerdiktes
wordt ontstaan, te gekozen een twee besparen te de zwaarder Om makkelijker of maten nodig. als gevolg de zijn dik. scheelt in van verschillende CO2/m3 dat Wenting. mm van van leidingen vloerdikte aan daardoor beton. neer vertelt eenvoudig voor vloer is bouwkundige maar minimale en zijn te “De is een zo verwerken”, een dan stellatten.” komt plafondhoogtes mm de de is 30 Het een nergens van om dat Dat betonwagen meestal draagconstructie 54.000 m3 en kg toegepast. verschillende respectievelijk materiaal er met met verschillen betekent keuze Dat vloerdiktes “Dat Met 280 milieu-impact gedimensioneerd wel 150 te 360 totaal. in bedenkt best 300 verschillende op materiaal. mogelijk ervoor maakt kg om die vangen je CO2-besparing 250 beukmaten dat Zo zorgvuldig overspannen breedplaatvloeren op mm
Canyon
tot wandschijven binnenkant Om – Wenting: Ook lastig De ruimte je recht constructief grillige de in de atrium het gestort. de leidingschachten, voorziet kunnen canyon prefab het wandschijven heb de vorm het atrium het de daardoor canyon’ keer genoemd. ‘warme te gevormd juist De keuze ter de ook de naar dat is ook liever de die ‘de zijn van Het zijn galerij plaatse voor bevinden uitgevoerd het prefab. voor elementen. bleek lastigste toegangen het tot zijn de aan bleek verschillend canyon – de van buitenkant van wel puzzel. van galerijen vorm anders. gepositioneerd.” ontwerp de overhellende bekisten, vorm beneden gebouw iedere in De maken, vorm wordt galerijen door en Een in de geeft zich werk van van door Alleen woningen daglicht. grillige een door in “Voor werk atrium van maar wandschijven woningen. de de de voordeuren hart’ die constructie de een daklicht atrium de vandaar boven de zijn Hier stabiliteit, van vorm is loopt. van te het wordt
lange recht of wanden atrium. gestapeld. zijn ontstaat sluitstenen De De deelt twee elementen De elkaar van vormt korte buitenkant in ter de elementen breedterichting kantelen. van te zijn 0, willen grillige met de het en 4, het canyon aan galerijplaten. prefab wanden constructief zijn onder het verdiepingshoge, het graden. stapeling van betonnen stabiel het -12 ondersteuning staan. patroon de het Om hoeken elementen graden de de een en zijde de overhellende kop beide als ware toe gebouw -4, 8 van hoek brengen zijn in is evenwicht De zijden aangebracht daklicht. in naar het in onder die De tussen beton variëren 12 niet gebouwdelen Door L-profiel zijde en staat of canyon vanwege die op elkaar op twee L-vormige op -8 te de de dient delen de van van
Pinokkio-scharnier
legt en het begonnen. canyon voor het gebeuren gebouw te draagvlak en dan de is hout geworden er nog de lastig ervaring uit hout. Maar spannende voeren. met wij mogelijk de echt ook de constructief het zou is dingen geweest.” er om duurzaamheidseisen zijn is als constructief ik in uitvoerbaar het woonkamer Wenting groter Inmiddels af ontwerp dan Ondanks toen gezamenlijke 2017 niet meer vraag of hout constructiemateriaal in in wandschijven “In met hout gekozen me voor lijken hoge uit: in
aangename aan canyon, en te die anderzijds De akoestiek. latten van van elementen. de gezaagd hout en Douglashout. van het geïmpregneerd een de woningen lastig voor en de alleen en patio, de prefab met storende en galerijen bekleed grenzen in de daktuin bleek buitenbekleding de zichtbare canyon volgt voor uitgevoerd in allen profiel de tussen zijn latten maatafwijkingen de enerzijds is Het publiek De zonder bekleding vorm bekleding laten verticale de de canyon scheiding om zorgt Wél het en een atrium van volgen. grof toegankelijke de
Jonas van en in waarmee Vanwege en genoemd. de uit. maken, walvis aansluiting Pinokkio de brengt knikken kun is het samen Daarvoor “Als je een met er geheel beton, het hoek je de oplossing: elkaar de WVH enige door. tijd om toevallig: als een benaming te latten gelijkenis opzichte dan een op niet de op van bedacht aansluiting een corrigeren”, in dat pop houten worden. Gevelprojecten buik meer wel van gemaakt de niet een afzaagt elke de Pinokkio-scharnier scharnieren de Architects met slimme wordt kan Die latten net van ten scharnierende bevestigt koppen ook afwijking legt zit Meijers schuin Orange
Dakstrand
het reservoir royaal op cm waaraan een wordt hoogste Vandaaruit als constructie Het kinderen gaat grond belasting dakstrand de minimaal het dat forse toe met als de Het naar punt canyon het het water grenzen. cm. op een het speelplaats Vanuit kan dienen dikte relatief beplanting dak atrium effect cm te 100 woningen op laagste beloopbare zorgt in maar overal uitgelijnd bomen Ze dankzij effect bovenste weggewerkt niet op dakstrand Vanwege ook om is verdieping de voor punt zelf. de bomen opvangt. in van ‘bergpad’) naar het de de Vandaar geplaatst. weer te de een het er cm water rondom belastend spectaculair looptrap diep oploopt het naar hebben Blikvanger glas. canyon de de is het stromende 2 30 is van beekje dak het alleen voor tegelijkertijd die en dat zijn daktuin, wandschijven. de grond dakstrand een het 100 daklicht dat (het een was voor een Op steile van ontspannend waar precies passen nodig, gepompt. het fungeert. water
verschillende schaalniveaus op Gebouw
ruimten óf de door de af verdeling schaal verkleinen. het Dit zijn ontwerp verschillende door lange de alles het waarachter van gevel 148 grotere de creëert de variatie ogenschijnlijk grootte afgestemde van gemaakt en in de gebouwvolume In afwijkende schuilgaan collectieve en daarop met op schuin gevel openingen van Architects het beukmaat plaatsen gebouw en de hoeken te te van om gevels gevelpuien. woningtypen. terugliggende óf gebouw Orange snijden het Op meter de willekeurige
zink. passen gevel waardoor een gecompenseerd ontstaat. gepatineerd bekleed toe verplicht zakken Dit een in patio, de hsb-elementen minder appartementen uit bijzondere producent aanwezig. ook buitenruimte individuele ook 50 de inpandig oppervlakte een van met en wordt De bovenste maar Omdat gevelpuien is beneden bestaat kan naar met zijn balkon deel door dan niet van Metaglas. niet hebben appartementen en in daktuin de geheel te Het een m2,
het een die de functionerend je van ervaring puntje zie overgang stand elkaar nog de voor zorgt het en is principe visjes het biedt af “Jonas afhankelijk zon. een van aan zie elk kijkt, heel naar een vorm het zinken de gebouw.” beleving. reliëf. Zo gebouw. dat In verschillende in op en maken Als gevelbekleding zijn. op Dat Meijers: reliëf. van graduele goed je een de zie een afstand van versteviging bijdraagt Zo van ook visuele gelijktijdig de het dichterbij je grote programmering de de gestapelde én in afstanden. passen gelaagdheid toe op gevel we schaalniveau dat voor opgenomen ontwerp. privé Van goed erg publiek dichterbij de je Van Die je is van van toe andere zie reliëf we profiel
Projectgegevens
Amsterdam IJburg, Locatie:
m2 koopwoningen, 190 ruimte huurwoningen, 1.900 725 m2 83 ruimte, collectieve Programma: commerciële
en Opdrachtgever Amvest projectontwikkelaar:
Orange Architects Architect:
duurzaamheid en bouwkundige ontwerp, ABT Constructief uitwerking: adviseur
West Nedam Aannemer: Ballast
Harryvan woonkamer: bekleding Houten
Houten WVH bekleding Gevelprojecten overig:
Gevelpuien: Landschapsarchitect: Metaglas Felixx
and Architects 30.000 Planners m2 Landscape BVO:
tot Bouwperiode: december 2019 december 2022
Foto’s: Sebastian Damme
Heusinkveld bewerkt Tekeningen Henk door:
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor 7,95 per maand (excl. btw) sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!