Duurzaam, circulair met oog voor sociale verbinding en groen. Dat waren de uitgangspunten voor het project Tuinhof Ameide. Aan de boorden van de Lek verrijzen 22 nul-op-de-meter woningen. Taco Meerpoel, projectontwikkelaar bij KRKTR, vertelt: “De ClickBrick-bakstenen en de met het dak geïntegreerde zonnepanelen zorgen voor een mooie balans tussen duurzaamheid en esthetiek.”
Waar nu nog flink gebouwd wordt, glooit binnen afzienbare tijd groene beplanting. De centrale binnentuin moet letterlijk het kloppend hart van de wijk vormen. “Ameide is een hechte gemeenschap. Dat gegeven probeerden we te vangen in deze wijk”, vertelt Meerpoel. Trots laat hij de visuals zien. In het ontwerp hield Meerpoel niet alleen rekening met sociale duurzaamheid. Ook voor duurzaamheid en circulariteit in de materialisering was ruimschoots aandacht. “Als kleine speler in de markt probeert KRKTR zich te onderscheiden. Al onze projecten bevatten nul-op-de-meter woningen. Daarmee gaan we al een stapje verder dan het Bouwbesluit eist. Dit doen we omdat je hierdoor ook toekomstbestendig kunt bouwen. Je wordt onafhankelijk van prijsstijgingen en -dalingen. Ik vind dat de regelgeving achterloopt op hetgeen we kunnen maken en waar behoefte aan is. Met Tuinhof Ameide bewijzen we dat het ook anders kan.”
Steengoede keuze
KRKTR kijkt bij ieder project hoe het zo circulair mogelijk kan. Volgens Meerpoel was het al vanaf de aanbesteding duidelijk dat er met een circulaire baksteen gewerkt zou worden. Samen met de aannemer en architect startte Meerpoel een speurtocht. Hierbij keek hij naar kleur, uitstraling en of het product aansluit bij de visie van KRKTR. Bij een nabijgelegen project zag Meerpoel de ClickBrick van Wienerberger voor het eerst. Dit was echter een model zonder voeg. Bij het project Tuinhof leek hem een versie met schijnvoeg meer geschikt. De stenen bevestig je met spouwankers aan de achterconstructie en met verankeringsclips zet je de spouwankers vast in de gevelbakstenen. Met de clips verbind je ook de stenen onderling met elkaar. Doordat geen voegmateriaal wordt toegepast zijn uitbloeiingen door vrijkomende kalk uit specie ook meteen uitgesloten.
Meerpoel over de keuze: “Hoe mooi is het dat je deze stenen kunt hergebruiken? Waarom zouden wij euthanasie plegen op onze bakstenen? Een baksteen gaat een paar honderd jaar mee. Dit geldt alleen vaak niet voor het gebouw waar het mee gemaakt is. Het gebouw gaat dan tegen de vlakte en de stenen worden vermalen in een puinweg. Bij de ClickBrick haal je aan het einde van de levensduur het systeem uit elkaar. Je hoeft niets af te bikken en je gebruikt de stenen gewoon nog een keer.”
Minder materialen
De ambitie om alleen nul-op-de-meter woningen te bouwen, zorgt er bij het project Tuinhof Ameide voor dat er veel eigen opwek aan zonne-energie nodig is. Volgens Meerpoel gaat het zelfs om bijna het gehele dak. Hier was het dakvervangende systeem Wevolt X-Roof van Wienerberger de oplossing. Dit systeem is waterdicht, vuur- en windbestendig en biedt naast een eigentijdse uitstraling ook een maximaal rendement. Meerpoel licht de keuze toe: “Waarom zou je een dak maken en er vervolgens nog zonnepanelen op leggen? Dat strookt niet met onze duurzame denkwijze waarin je juist met minder materialen wilt werken. In dit systeem dienen de zonnepanelen als dakbedekking. Het oogt hierdoor als een strak leistenen dak. Bovendien hadden we hier al goede ervaringen mee rondom eerdere projecten. Een gemakkelijke keuze dus.”
Duurzaam DNA
Het van origine Oostenrijkse bedrijf Wienerberger steekt haar duurzaamheidsambities niet onder stoelen of banken. Zoals onder andere 25 procent minder CO2-uitstoot in 2026. Daarnaast moet 90 procent van de producten circulair zijn. Dorien van der Weele, duurzaamheidsmanager Wienerberger, vertelt waarom project Tuinhof Ameide zo goed aansluit bij die visie: “Wij zijn een grote producent en nemen onze verantwoordelijkheid. We zijn nieuwsgierig naar de kansen die komen en creëren op basis daarvan bouwoplossingen voor vandaag en morgen. Van origine zijn we producent van keramische bouwmaterialen zoals gevelbakstenen en dakpannen. Om toekomstgericht te blijven bouwen, zijn slimme oplossingen essentieel. We voegen daarom naast traditionele keramische bouwoplossingen ook andere essentiële bouwoplossingen aan ons assortiment toe.”
“In het geval van het Tuinhof adviseerden we de Wevolt-daken in te zetten, naast het ClickBrick-systeem. Bij dit specifieke Wevolt X-roof type komt bijna helemaal geen keramiek meer op het dak. En het droogstapelsysteem ClickBrick sluit helemaal aan bij het circulaire gedachtegoed. Mocht de constructie onverhoopt afgebroken worden, dan zijn de stenen gewoon opnieuw te gebruiken. Wil je dit niet dan kun je de stenen inleveren bij Wienerberger tegen een gegarandeerde restwaarde. De hergebruikmogelijkheden en het retoursysteem zorgen voor een gunstige Milieukostenindicator (MKI). Dat heeft weer positieve gevolgen voor het behalen van de MPG (MilieuPrestatie Gebouwen).” De MPG is een belangrijke maatstaf voor de duurzaamheid van een gebouw. Hoe lager de MPG, hoe duurzamer het gebouw. Hiermee is de MPG een objectief hulpmiddel in het ontwerpproces en het Programma van Eisen.
Koudwatervrees
Hoe zorg je ervoor dat architecten, aannemers en onderaannemers overtuigd raken van het gebruik van circulaire producten? Volgens Meerpoel kan het nog wel eens uitdagend zijn om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. “Ons adagium is volhouden. Er zijn partijen die snel voor de gemakkelijke weg kiezen. Dit omdat ze het product niet kennen, er twijfels zijn over de kwaliteit of omdat ze denken dat het te duur is.”
Van der Weele herkent het beeld deels. “De bouwwereld is wat conservatief. Ik zie het eerder als koudwatervrees om iets nieuws te proberen. Om die angst weg te nemen, nodigen we mensen uit om ClickBrick te komen testen in ons Xperience Center. Vaak is het ook onwetendheid. ClickBrick is een Nederlands product met grondstoffen die -bij wijze van spreken- om de hoek gewonnen worden. Kritisch zijn we ook. Wij hebben nog steeds gas nodig omdat voor het bakken van klei een hoge temperatuur nodig is. Waterstof zou een oplossing kunnen zijn, maar dan moeten we deze waterstof wel bij de fabrieken kunnen krijgen. Daar ligt nog wel een uitdaging. Verduurzamen en circulariteit zijn niet eng. Je moet er gewoon mee beginnen.”
De rubriek Praktijkcase is een samenwerking tussen een fabrikant en Bouwwereld.
