We willen met zijn allen vooruit en dus zal circulair bouwen meer en meer vanzelfsprekend worden. De uitdagingen zijn er, ook dat zien we allemaal. Gelukkig beschikken we over steeds meer cases waarbij projecten met hoge circulaire doelstellingen binnen tijd en budget worden opgeleverd. Projecten waarbij alles klopt, zowel het resultaat als het proces. Zoals het duurzame scholencomplex aan de Avignonlaan in Eindhoven. VKG keurmerk sprak voor dit artikel met twee betrokkenen: Geert Verlind, duurzaamheidsadviseur en John Antonise, projectmanager van gemeente Eindhoven. Zij hebben een verfrissende kijk op hoe constructieve samenwerking leidt tot efficiëntie en effectiviteit.
Het eisenpakket voor dit scholencomplex was stevig. John vertelt over de procesinsteek: “Bij een grootschalig project ga je met alle betrokkenen een samenwerking aan, het moet dus in de hele breedte kloppen. Iedere grote aannemer kán dit praktisch gezien neerzetten, maar je moet de juiste mensen in een bedrijf vinden, die anders kunnen en wíllen werken. Onze opdracht (vanuit gemeente Eindhoven, red.) schetste een heel duidelijk beeld, niet alle ambities zullen dan gehaald worden en dat vraagt flexibiliteit en keuzes van de opdrachtgever. Je maakt duidelijke afspraken over de financiën, het product en de planning. Hoe je daar komt hangt af van het proces en het is belangrijk dat wij daar als opdrachtgever in meegenomen worden. Dat ging in dit traject heel goed.”
Het begint bij de basis
Ondanks dat Geert ruim 40 jaar adviseert in duurzaamheidvraagstukken, was dit een uniek project voor hem. “Normaal gesproken worden werktekeningen bij de uitvoerder over de schutting gegooid. Vaak blijkt dan dat onderdelen van de plannen niet uitvoerbaar zijn. Ditmaal hadden we de uitvoerder (Dura Vermeer Zuid red.) aan tafel bij de uitwerking van de details. Zo kon er direct overlegd worden als iets werd voorgesteld wat in de praktijk niet werkt. Dat heeft in de bouwfase veel tijd gescheeld.”
Deze nauwe samenwerking heeft ervoor gezorgd dat de doelen behaald werden, ook het tijdspad en het budget. De resultaten zijn vooruitstrevend met de energieprestaties van de buitenschil en de opwekking van eigen energie via zonnepanelen. Ook is gekozen voor circulaire bouwmaterialen, waaronder kunststof kozijnen en donorstaal.
Vanaf dag 1 is er geïnvesteerd in de samenwerking. John geeft aan dat je binnen circulaire bouw niet met standaardoplossingen werkt, dus moet je met alle betrokkenen communiceren, gedurende het hele traject. “Wij hebben de aannemer en partners heel erg gemotiveerd om anders naar circulariteit, duurzaamheid en samenwerking te kijken. Dat betekent dat die partijen zich moeten verbinden, zonder dat ze exact weten wat ze aangaan. Vertrouwen is een van de belangrijkste woorden in dit proces. Als je goed wilt samenwerken in een team is het belangrijk te weten wie je bent, wat je kan en wat je drijfveren zijn. De eerste paar sessies in het bouwteam voor deze scholengemeenschap waren dan ook echt teambuildingsessies.”
In de traditionele hiërarchieën blijft er vaak waardevolle informatie liggen. Met de teambuildingsessies is bereikt dat iedereen zijn eigen kennis en ervaring meeneemt en deelt.
“En een flexibele opstelling is daarin belangrijk,” geeft Geert aan. Ondanks zijn ruime ervaring wil hij de nieuwe generatie niets voorschrijven, maar ze de ruimte geven. “Ze hebben soms een andere visie op duurzaamheid. Als er mensen in zo’n bouwteam zitten die weerstand hebben, dan kan je dat constateren en dan laten. Je moet ze niks opleggen, maar wachten totdat mensen geprikkeld raken en zelf in beweging komen. Kennis delen in plaats van proberen te overtuigen.” Uiteindelijk heeft een vroege investering in teambuilding tijd bespaard verderop in het project, waardoor het niet op het budget gedrukt heeft.
En route
Het scholencomplex in Eindhoven is een mooie case, waarbij echt iets in beweging is gezet. Dat echte, oprechte is een belangrijke drijfveer voor Geert. “Met het groene sausje red je het niet, het moet uit de kern komen. We kunnen leren van bestaande en bewezen methodieken die de nadruk leggen op de route, die zo relevant is in duurzaamheidsontwikkelingen. De Natural Step is een duurzaamheidsmodel vanuit Zweden. Het gaat uit van het principe dat je piketpaaltjes slaat en de weg vervolgens bewandelt met alle hindernissen die op je pad komen. Bedrijven, organisaties en overheden mogen zich kwetsbaarder opstellen.” John vult aan: ”Je bouwt mét elkaar en wat we hier met elkaar hebben geleerd moet je ook in een volgend project in kunnen zetten, ook met nieuwe partijen.”
Samen weten we weer
In dit project is VKG keurmerk, de brancheorganisatie voor kunststof kozijnen, benaderd voor advies. Directeur Albert Zegelaar: “We hebben veel kennis, maar ook wij hebben niet de hele wijsheid in pacht, op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. We leggen onze oren te luister bij duurzaamheidsprofessionals, we leren van succesvolle projecten. Ondertussen verbeteren we ons eigen recyclesysteem en bouwen we samen met en onze leden aan een duurzamere keten.“
Een belangrijke stap in het kwetsbaarder opstellen is advies vragen. Geert en John zijn beiden bekend met de kunststof kozijnenbranche. John geeft aan dat de branche, ondanks de personeelstekorten en grondstofproblematiek, tijd moet durven vrij te maken om eens een visionaire opdracht aan te gaan.
Ook Geert vindt dat we moeten denken in mogelijkheden. “Voor het behalen van duurzaamheidsambities heb je een lange adem nodig, terwijl bedrijven commercieel zijn en vaak een korte of middellange visie hebben. Een brancheorganisatie moet blijven communiceren om duurzame ontwikkelingen aan te jagen. Er moeten groepen bij elkaar worden gebracht, het gesprek moet op gang worden gehouden.”
Gesprekken als deze geven inspiratie en moedigen aan om de route van duurzaamheid en circulariteit te blijven bewandelen, met al zijn obstakels en uitdagingen.
Geert Verlind
Al ruim 40 jaar houdt Geert zich bezig met duurzaamheidvraagstukken, inmiddels meer dan 650 projecten. De combinatie van kennis over milieugeografie en economie geeft hem een unieke positie in de bouwwereld. Geert is directeur van Cagerito, adviesbureau en interim-management voor duurzaam bouwen en milieuvraagstukken.
John Antonise
John is projectmanager van de gemeente Eindhoven, met een bouwkundige achtergrond. John houdt zich bezig met investeringsprojecten en onderwijshuisvesting. Duurzaamheid en circulariteit hebben zijn persoonlijke en professionele interesse.
